Nauka religii w szkołach. Część gmin ją okroi, bo woli zainwestować w naukę języków

Niektóre samorządy biorą pod uwagę pozostawienie obecnego wymiaru zajęć z religii. W tej sprawie rozmawiają z rodzicami uczniów. Jednak pojawiają się wątpliwości prawne, czy można finansować dodatkowe lekcje z tego przedmiotu

Planowanie nowego roku szkolnego 2025/2026 przez organy prowadzące placówki oświatowe rozpocznie się za kilka tygodni. Trzeba będzie uwzględnić naukę religii w wersji okrojonej z dwóch do jednej godziny tygodniowo. Część lokalnych włodarzy analizuje, czy występują prawne możliwości, aby za pomocą samorządowych pieniędzy utrzymać dotychczasowy limit.

Religia raz w tygodniu

Zgodnie z rozporządzeniem ministra edukacji z 17 stycznia 2025 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii (Dz.U. z 2025 r. poz. 66) od 1 września 2025 r. nauka religii lub etyki w szkołach będzie się odbywać w wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo. Obecnie są to dwie godziny.

Z sondy DGP wynika, że część samorządów zamierza rozmawiać z rodzicami na temat utrzymania dotychczasowego wymiaru zajęć. – Wszelkie rozstrzygnięcia będą uwzględniały obowiązujące przepisy prawa oraz potrzeby lokalnej społeczności – deklaruje Barbara Sipa, rzeczniczka prasowa Urzędu Miasta w Kielcach.

Mirosława Strojny z Urzędu Miasta Imielin także zaznacza, że decyzja o utrzymaniu dotychczasowej liczby zajęć religii będzie uzależniona od woli rodziców. Z kolei białostocki ratusz wskazuje, że w związku z ujednoliceniem tygodniowego wymiaru godzin nauki religii i etyki w szkołach publicznych temat zostanie rozpatrzony przy planowaniu organizacji roku szkolnego 2025/2026.

Nie brakuje też samorządowców, którzy stoją na stanowisku, że nie ma sensu utrzymywać dotychczasowego wymiaru liczby godzin zajęć z religii, skoro uczniowie i ich opiekunowie prawni podejmują decyzję o rezygnacji z tego przedmiotu.

– W szkołach coraz częściej rodzice decydują się na rezygnację z uczestnictwa dzieci w lekcjach religii – uważa Magdalena Ściężor, kierownik Ośrodka Administracyjnego Szkół Gminy Stargard. – Decyzja o wymiarze godzin religii w przyszłym roku szkolnym zostanie podjęta podczas przygotowania arkuszy organizacji szkół na rok szkolny 2025/2026, po konsultacji z dyrektorami placówek oświatowych – zapowiada.

Bez dodatkowego finansowania

Część samorządów uważa, że nie ma możliwości prawnej, aby we własnym zakresie, np. w określonych szkołach, na wniosek rodziców uczniów utrzymać dotychczasowy wymiar zajęć.

– Dyrektorzy miejskich jednostek oświatowych są zobligowani do stosowania regulacji prawnych. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo oświatowe i rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania organy prowadzące szkoły, mogą na wniosek dyrektora szkoły przyznawać do trzech godzin tygodniowo dla każdego oddziału klasowego w danym roku szkolnym, ale tylko na określone rodzaje zajęć, wśród których nie ma religii – zauważa Małgorzata Tabaszewska z krakowskiego magistratu. – Organ prowadzący zatwierdza organizację pracy szkoły na podstawie przygotowanego arkusza na dany rok szkolny. Dyrektorzy, przygotowując arkusz, opierają się na obowiązujących rozporządzeniach, w tym ramowych planach nauczania – podsumowuje.

Innego zdania są prawnicy. – Szkoły niepubliczne, a także samorządy, które prowadzą placówki oświatowe w ramach posiadanych funduszy, mogą zdecydować o dodatkowych lekcjach. Nie widzę przeszkód, aby wśród tych zajęć znalazła się nauka religii w zwiększonym wymiarze. Na taki krok mogą się np. zdecydować prywatne szkoły katolickie – mówi Robert Kamionowski, ekspert ds. prawa oświatowego, radca prawny, partner w kancelarii Peter Nielsen & Partners Law Office.

Jego zdaniem, jeśli na terenie określonej gminy rodzice wyrażą potrzebę utrzymania religii na dotychczasowym poziomie, to gmina mająca odpowiednie fundusze może się do tego wniosku przychylić.

Pieniądze na angielski

Niezależnie od pojawiających się wątpliwości, czy można finansować dodatkowe lekcje religii, czy też nie wolno tego robić, samorządy chętnie decydują się na zwiększanie wymiaru zajęć innych przedmiotów, najczęściej nauki języków obcych. Wskazują na to, że zgodnie z przepisami szkoły mogą wnioskować o przyznanie przez organ prowadzący dodatkowych godzin np. na zwiększenie obowiązkowych zajęć edukacyjnych czy realizację dodatkowych. Godziny przyznane przez organ prowadzący są zatwierdzane w arkuszach organizacji pracy szkoły na podstawie par. 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia ministra edukacji z 20 maja 2024 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2024 r. poz. 781).

– Od 2017 r. w sposób systemowy finansowane są zajęcia pozalekcyjne w szkołach ogólnodostępnych. Na bieżący rok budżetowy zaplanowano na nie łącznie 900 tys. zł (w tym 300 tys. zł na sportowe). Dyrektorzy szkół składają wnioski o dodatkowe pieniądze, przedkładając do wydziału oświaty wniosek wraz z opisem planowanych zajęć. Dyrektorzy szkół wraz z nauczycielami decydują o ich charakterze i tematyce – wylicza Hanna Janowicz, kierownik I Oddziału Organizacji Szkół i Placówek Oświatowych Wydziału Oświaty Urzędu Miasta w Poznaniu.

Podobnie Oława czy Gniezno – także nie zamierzają zwiększać wymiaru zajęć z religii. Pieniądze trafiają na inne zajęcia pozalekcyjne.

– Obecnie finansujemy różne dodatkowe lekcje w poszczególnych szkołach, w tym m.in. z języka angielskiego, niemieckiego, zajęcia szachowe, artystyczne – relacjonuje Renata Olejniczak z Urzędu Miasta w Gnieźnie.

(Nie)pełne etaty

Niemal każdy samorząd potwierdza, że zmniejszenie liczby godzin religii obniży wymiar etatów katechetów. Jednak ratunkiem dla nich mogą się okazać właśnie dodatkowe zajęcia z innych przedmiotów, które pozwolą katechetom zachować pełny wymiar etatu. Warunek? Muszą mieć stosowne kwalifikacje, które da się zdobyć w trakcie np. studiów podyplomowych trwających średnio ok. dwóch lat.

– Mimo obniżonego wymiaru godzin część katechetów zachowa pełny wymiar czasu pracy, niektóre osoby mają dodatkowe kwalifikacje, co pozwoli na przydzielenie dodatkowych zadań. W pozostałych przypadkach nastąpi zmniejszenie wymiaru czasu pracy – przyznaje Renata Olejniczak. ©℗