Nie wolno wprowadzać opłaty targowej tylko dla handlujących na urządzonych stoiskach

Rada gminy ma ustalić na najbliższej sesji stawki opłaty targowej. Postanowiła, że będzie ją pobierać tylko od sprzedaży na urządzonych stanowiskach handlowych. Czy takie regulacje są prawidłowe?

Nie, takie postanowienia w uchwale wprowadzającej stawki opłaty targowej są nieprawidłowe.

Charakter opłaty

Nie ma wątpliwości, że rada gminy może wprowadzić opłatę targową. W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.) pobiera się ją od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach. Ustawodawca zastrzegł przy tym, że pobiera się ją niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko.

Co istotne, w myśl definicji, którą zawiera art. 15 ust. 2 u.p.o.l., targowiskami są wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż. Przy czym opłacie targowej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich częściach (ust. 2b). Z kolei art. 16 u.p.o.l. zwalnia od opłaty targowej:

1) osoby i jednostki wymienione w art. 15 ust. 1, które są podatnikami podatku od nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowiskach;

2) rolników i ich domowników prowadzących w piątki i soboty handel w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z 29 października 2021 r. o ułatwieniach w prowadzeniu handlu w piątki i soboty przez rolników i ich domowników (Dz.U. poz. 2290).

Upoważnienie ustawowe do określenia stawek opłaty wynika z kolei z art. 19 pkt 1 u.p.o.l., zgodnie z którym „rada gminy w drodze uchwał określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat (…), z tym że stawka opłaty targowej nie może przekroczyć 1.126 zł dziennie”.

Orzecznictwo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 24 stycznia 2018 r. (sygn. akt I SA/Sz 728/17) stwierdził, że skoro, zgodnie z art. 15 ust. 2 u.p.o.l., targowiskami są wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż, to chodzi zarówno o miejsca, które wyznacza gmina, jak i każde inne miejsca, mimo że formalnie nie są one przez gminę oznaczone jako targowisko. W takim rozumieniu targowiskiem jest m.in. hala targowa, dom handlowy, plac, chodnik, pas przydrożny, o ile w tych miejscach jest prowadzona sprzedaż. Ponadto sąd dodał, że opłatę targową pobiera się niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowiska oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko. Dlatego handlujący na targowisku, mimo uiszczania czynszu dzierżawnego, opłaty za wjazd na targowisko lub za zajęcie straganu, jest zobowiązany również do opłacania opłaty targowej na rzecz gminy.

Z kolei z wyroku WSA w Krakowie z 13 września 2016 r. (sygn. akt I SA/Kr 554/16) wynika, że dla ustalenia opłaty targowej nie ma większego znaczenia, w jakim miejscu jest prowadzona sprzedaż oraz czy sprzedaż ma charakter stały, czy okazjonalny. Skoro o jej pobieraniu decyduje sprzedaż towaru, uprawnione jest jej pobieranie również za prowadzenie sprzedaży poza miejscami do tego wyznaczonymi. Bez znaczenia dla uiszczania opłat targowych jest także okoliczność, czy handel jest prowadzony na gruntach państwowych, komunalnych, czy prywatnych. Opłatę targową pobiera się niezależnie od tego, czy sprzedaż odbywa się na targowisku miejskim prowadzonym przez gminę, inną jednostkę zarządzającą targowiskiem, czy też na targowisku prowadzonym na terenie prywatnym. Obowiązek uiszczenia opłaty targowej powstaje z mocy prawa z chwilą faktycznego podjęcia czynności handlowych zmierzających do dokonania sprzedaży (niezależnie od skutku) w każdym miejscu danej gminy, a nie tylko w miejscach do tego celu wyznaczonych.

Jednak szczególnie pomocna będzie uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z 5 listopada 2024 r. (nr XXVII/1408/2024). RIO weryfikowała legalność uchwały rady gminy w sprawie opłaty targowej. Stwierdziła wadliwe zapisy w zakresie ustalenia stawki opłaty targowej za stanowisko handlowe, na którym odbywa się sprzedaż produktów wytworzonych w gospodarstwie rolnym (ekologicznym). RIO w ramach oceny prawnej odniosła się do przytoczonego wyżej art. 15 ust. 1‒2 u.p.o.l. Według niej z podanych przepisów wynika, że w sytuacji wprowadzenia przez organ stanowiący opłaty targowej obowiązek jej uiszczenia powstaje z mocy prawa z chwilą faktycznego podjęcia czynności handlowych zmierzających do dokonania sprzedaży (niezależnie od skutku) w każdym miejscu danej gminy. RIO dodatkowo podkreśliła, że skoro o pobieraniu opłaty targowej decyduje sprzedaż towaru – uprawnione jest jej pobieranie również za prowadzenie sprzedaży poza miejscami do tego wyznaczonymi. Z powyższych względów RIO stwierdziła nieważność uchwały rady gminy w sprawie opłaty targowej.

Podsumowując: opłata targowa dotyczy sprzedaży na terenie gminy – niezależnie od tego, gdzie sprzedaż następuje. Rada gminy nie może więc dowolnie określać zakresu przedmiotowego tej opłaty. ©℗