Zwiększenie dotacji aneksem, z pominięciem konkursu, jest niezgodne z prawem

Nasza gmina postanowiła ogłosić konkurs na realizację zadania z zakresu kultury fizycznej. Na co powinniśmy zwrócić uwagę, organizując go? Ponadto zastanawiamy się, czy w ogłoszeniu o konkursie możemy wskazać kwotę niższą, niż docelowo zamierzamy przeznaczyć na ten cel, a potem nieznacznie ją zwiększyć. Przy czym nie chcemy ponawiać konkursu, tylko w aneksie do umowy dotacyjnej podpisanej ze zwycięzcą znalazłby się zapis, że będzie on otrzymywał więcej pieniędzy. Czy możemy tak zrobić?

Zgodnie z art. 13 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: u.d.p.p.w.) organ administracji publicznej, który chce zlecić realizację zadania publicznego organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 u.d.p.p.w. (a są to m.in. stowarzyszenia JST, spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością czy kluby sportowe), ogłasza otwarty konkurs ofert. Termin na ich składanie nie może być krótszy niż 21 dni od dnia ukazania się ostatniego ogłoszenia w tej sprawie zamieszczonego w:

• Biuletynie Informacji Publicznej,
• siedzibie organu administracji publicznej,
• w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń,
• na stronie internetowej organu.

Ogłoszenie otwartego konkursu ofert można także zamieścić w dzienniku lub tygodniku o zasięgu ogólnopolskim, regionalnym lub lokalnym, w zależności od rodzaju zadania publicznego.

W ogłoszeniu tym powinny znaleźć się informacje o:

• rodzaju zadania;
• terminach i warunkach jego realizacji,
• wysokości środków publicznych przeznaczonych na to,
• zasadach przyznawania dotacji;
• terminie składania ofert;
• trybie i kryteriach stosowanych przy ich wyborze oraz terminie dokonania wyboru ofert, a także o zadaniach publicznych tego samego rodzaju zrealizowanych przez organ administracji publicznej zarówno w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert, jak i rok wcześniej, i związanych z nimi kosztami (ze szczególnym uwzględnieniem wysokości dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym i podmiotom, o których mowa w art. 3 ust. 3 u.d.p.p.w.).

Co bierze pod uwagę organ?

Zgodnie zaś z art. 15 u.d.p.p.w. organ administracji publicznej przy rozpatrywaniu ofert musi ocenić:

• możliwość realizacji zadania publicznego przez podmioty lub organizacje pozarządowe (wspomniane wcześniej, a wymienione w art. 3 ust. 3 u.d.p.p.w.);
• przedstawioną kalkulację kosztów realizacji zadania publicznego, w tym w odniesieniu do zakresu rzeczowego zadania;
• proponowaną jakość wykonania zadania i kwalifikacje osób, przy udziale których określone organizacje pozarządowe lub podmioty będą realizować zadanie publiczne.

Przepis ten mówi także, że organ uwzględnia też planowany przez podmioty lub organizacje pozarządowe:

• udział środków finansowych własnych lub środków pochodzących z innych źródeł na realizację zadania publicznego ‒ w przypadku wspierania wykonywania zadań publicznych wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji;
• wkład rzeczowy, osobowy, w tym świadczenia wolontariuszy i pracę społeczną członków.

Przy czym w przypadku organizacji pozarządowych lub podmiotów, które w latach poprzednich realizowały zlecone zadania publiczne, organ bierze pod uwagę także rzetelność i terminowość oraz sposób rozliczenia otrzymanych na ten cel środków.

Z ww. przepisów płynie następujący wniosek: zlecenie realizacji zadania (z udzieleniem dotacji) jest procesem sformalizowanym, a zasadniczą kwestią jest otwarty charakter konkursu ofert. Zwieńczeniem takiego konkursu jest zawarcie umowy o powierzenie lub wsparcie realizacji zadań publicznych przez gminę z wyłonionym w nim podmiotem, którym może być m.in. klub sportowy.

Wskazówki RIO

Warto zwrócić uwagę na stanowisko zawarte w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie z 7 października 2024 r. (znak RIO.II.600.37.2024). RIO stwierdziła, że w rozpatrywanej przez nią sprawie nieprawidłowe było „udzielenie (….) dotacji z budżetu gminy klubowi sportowemu na realizację zadań z zakresu kultury fizycznej i sportu (w kwocie 80.000 zł) – bez przeprowadzenia otwartego konkursu ofert (w drodze aneksu do umowy, w którym zwiększono wysokość pierwotnie udzielonej dotacji(…)”. Izba w ramach wniosku pokontrolnego nakazała jednostce, aby organizacjom pozarządowym oraz podmiotom (o których mowa w art. 3 ust. 3 u.d.p.p.w.) udzielać dotacji na wsparcie lub powierzenie realizacji zadań publicznych (m.in. w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu) po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert. Co więcej, w jej przekonaniu, zwiększenie poziomu dotacji bez zachowania trybu konkursu ofert może być oceniane jako naruszenie zasad dyscypliny finansów publicznych, o których mowa w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Z jej art. 8 wynika m.in., że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:

• przekazanie lub udzielenie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu przekazywania lub udzielania dotacji;
• niezatwierdzenie w terminie przedstawionego rozliczenia tych środków;
• nieustalenie kwoty dotacji podlegającej zwrotowi do budżetu.

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę powyższe, gmina nie ma możliwości zwiększenia poziomu dotacji przez zawarcie aneksu do pierwotnej umowy dotacyjnej podpisanej ze zwycięzcą konkursu. Może to nastąpić tylko z zachowaniem trybu konkursowego. Skutkiem podpisania aneksu dla osób składających oświadczenie woli w imieniu gminy mogłaby być odpowiedzialność w trybie dyscypliny finansów publicznych. ©℗