Od 24 do 28 lipca w Grodzisku Mazowieckim, niedużym mieście położonym kilkadziesiąt kilometrów na południowy zachód od Warszawy (miasto liczy według GUS ok. 35 tys. mieszkańców, cała gmina miejsko-wiejska – ok. 50 tys.), już po raz drugi odbędzie się Festiwal Kultur Świata. To pięciodniowe wydarzenie, które przybliża mieszkańcom muzykę i folklor grup etnicznych z różnych rejonów świata. Pierwsza edycja odbyła się 19–23 lipca 2023 r. W ubiegłym roku gościły w mieście m.in. zespoły taneczne: Vallarta Azteca (grupa przedstawiająca meksykańską tradycję), Ballet Jammu (młodzi muzycy i tancerze ze wszystkich grup etnicznych w Senegalu, którzy prezentują najbardziej tradycyjne tańce regionu), Husher Dance Ensemble (zespół z Armenii promujący ormiański folklor) oraz Grupo Tongariki (grupa z Chile, która próbuje ocalić od zapomnienia folklorystyczne i kulturowe dziedzictwo Rapa Nui).
W tym roku również nie zabraknie egzotyki. Przyjazd zapowiedziały m.in. Compañía Artística Cana Flecha (zespół artystyczny z Kolumbii prezentujący latynoską kulturę), American Footworks (zespół tańca ludowego działający w sercu Gór Skalistych w Idaho w USA, jego repertuar obejmuje m.in. amerykański taniec clogging, który powstał z połączenia różnych form tańca stepowego indiańskich i afrykańskich niewolników), The Chinese Arts Dance Ensemble (grupa taneczna promująca tradycję Tajwanu), Les Tambours Du Burundi – Ikiyago Legacy (zespół z Burundi, który gra na tamburach, czyli tradycyjnych bębnach burundyjskich). Zaś folklor polski przybliży mieszkańcom i gościom Ludowy Zespół Artystyczny Promni, który działa przy Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. – Prezentujemy także naszych lokalnych artystów, np. grodziski Biały Chór czy zespół Grodzisk Folk – informuje Aneta Caban, sekretarz gminy Grodzisk Mazowiecki.
Na ulicach, wśród ludzi
Festiwal wyróżnia się na tle innych imprez muzycznych tym, że nie odbywa się wyłącznie w zamkniętych przestrzeniach, ale wychodzi na ulice miasta, by być jak najbliżej mieszkańców. Etniczne występy odbywają się m.in. w parku Skarbków, galeriach, a także na targowisku i głównym deptaku miasta.
– Na ulicach miasta i w parkach można zatańczyć razem z egzotycznymi tancerzami, organizowane są warsztaty folkowe oraz liczne konkursy z nagrodami. Uwieńczeniem jest finałowy koncert, który odbywa się w nowoczesnej, otwartej w ubiegłym roku Hali Widowiskowo-Sportowej Centrum Aktywizacji i Integracji Społecznej na ponad 2600 osób. Co istotne, rozprowadzane wśród mieszkańców wejściówki są bezpłatne. Za darmo można również skosztować potraw, które przygotowują lokalne koła gospodyń wiejskich i prezentują na stoiskach w parku. Tradycyjnym elementem festiwalu jest też tworzeniu muralu. – Podczas poprzedniej edycji część muralu ozdobili swoimi rysunkami młodzi mieszkańcy gminy, w tym roku również powstanie takie dzieło. Uwieczni oniróżnorodności kultury i bogactwa tradycyjnych strojów zespołów, jakie będą gościć w Grodzisku. Jego powierzchnia to ponad 100 mkw., a to oznacza, że będzie dobrze widoczny z głównej ulicy miasta – dodaje Aneta Caban.
Dojrzały pomysł
Przedstawiciele urzędu zgodnie przyznają, że inicjatorem imprezy był poprzedni burmistrz miasta Grzegorz Benedykciński (który funkcję włodarza pełnił przez ponad 30 lat, obecnie zaś został radnym sejmiku województwa mazowieckiego). To on kilkanaście lat temu podglądał Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny w Port-sur-Saône, zaprzyjaźnionym mieście, które leży w rolniczej części Francji w rejonie Dijon. Widowisko zauroczyło go – zespoły z różnych zakątków świata prezentowały swój folklor, a niezwykła energia, dynamika, żywiołowość i radość udzielała się również mieszkańcom, którzy uczestniczyli w wydarzeniu. W tym roku festiwal we francuskim mieście odbędzie się już po raz 34. – Organizatorzy festiwalu w Port-sur-Saône pomagają nam m.in. w wyborze zespołów, które warto zaprosić – mówi Ewa Potocka, naczelnik wydziału promocji Urzędu Miasta w Grodzisku Mazowieckim.
To, że miasto postawiło na promocję wielokulturowości, nie było jednak całkiem przypadkowe. „W zeszłym roku (2022 – red.) obchodziliśmy 500. rocznicę uzyskania praw miejskich przez nasze miasto, które przez lata swojej historii stało się małą ojczyzną dla Polaków, Żydów, Romów, gdzie obok siebie żyli katolicy, ewangelicy czy wyznawcy judaizmu”– wskazano w zaproszeniach na pierwszą edycję festiwalu.
– Chcieliśmy zrobić coś wyjątkowego, czego nie robią inni, co wzbudzi zainteresowanie mieszkańców – tłumaczy Ewa Potocka. – Zależy nam na wyjątkowości wydarzenia, dlatego zapraszamy grupy spoza Europy, co gwarantuje barwne i egzotyczne widowiska – mówi Aneta Caban.
Zaangażować wolontariuszy
Przedsięwzięcie wymaga olbrzymiej pracy, z udziałem zespołów z kilku kontynentów wiążą się wyzwania, m.in. związane z formalnościami oraz logistyką. Nie zawsze wszystko się udaje, np. w tym roku jeden z zespół zrezygnował w ostatniej chwili, gdyż obawiał się formalności wizowych. W ubiegłym roku była zaś konieczna ekspresowa naprawa butów dla ormiańskich tancerzy, ale na szczęście pomógł lokalny szewc.
Choć zwykle przy tak skomplikowanych imprezach miasta zwykle zlecają organizację koncertów festiwali zewnętrznym specjalistycznym agencjom, Grodzisk Mazowiecki postanowił zrobić to wspólnymi siłami urzędu i jego jednostek organizacyjnych oraz swoich instytucji. Głównym organizatorem jest gmina Grodzisk Mazowiecki. – Przy organizacji pracują nie tylko pracownicy urzędu, lecz także większości jednostek gminnych – m.in.: Ośrodka Kultury, Ośrodka Sportu i Rekreacji, Centrum Informacji Turystycznej „Poczekalnia PKP”, Biblioteki Publicznej, Biura Oświaty Gminy Grodzisk Mazowiecki, Zakładu Wodociągów i Kanalizacji. Przedsięwzięcie wspierają także harcerze, Wojska Obrony Terytorialnej, lokalne koła gospodyń wiejskich, a także inni mieszkańcy wolontariusze – wymienia Ewa Potocka.
Na przykład żołnierze WOT pomagają przygotowywać noclegi, które – aby obniżyć koszty – są organizowane w grodziskich szkołach. Panie z kół gospodyń wiejskich przygotowują smakowite potrawy, które prezentują na stoiskach i którymi częstują członków zespołów oraz mieszkańców. Z kolei tłumacze wolontariusze pomagają w komunikacji tancerzy z mieszkańcami. – Naszym celem jest jak najlepsze ugoszczenie zespołów, aby dobrze wspominali pobyt u nas – podkreśla Tomasz Krupski, obecny burmistrz Grodziska Mazowieckiego.
Koszty
Miasto stara się pozyskać sponsorów, aby jak najbardziej obniżyć koszty. – Jednym z czynników obniżających budżet przedsięwzięcia była właśnie rezygnacja z usług agencji. Ponadto możemy liczyć na grodziskie firmy, które m.in. dostarczają produkty potrzebne do przygotowywania wyżywienia dla zespołów – wymieniają organizatorzy. Pracownicy urzędu dodają, że ubiegłoroczny sukces festiwalu przyczynił się do zwiększonego zainteresowania sponsorów w tym roku. – Druga edycja uzyskała większe wsparcie w tym zakresie, a partnerem został samorząd województwa mazowieckiego. W tym roku od sponsorów, w tym od urzędu marszałkowskiego, pozyskaliśmy łącznie ok. 150 tys. zł. W rezultacie koszty gminy, obejmujące wydatki na zakwaterowanie z wyżywieniem dla zespołów, transport, promocje, wynagrodzenie dla zespołów czy obsługę techniczną, zmalały o 25 proc. – podsumowuje Aneta Caban.
Promocja
Jak podkreślają przedstawiciele PWC, partnera merytorycznego rankingu Perły Samorządu, Festiwal Kultur Świata okazał się doskonałym pomysłem na promocję Grodziska Mazowieckiego i wydarzenie to niewątpliwie przyniesie miastu efekty znacznie większe niż włożony wkład [opinia]. Już pierwsza edycja imprezy zainteresowała ogólnopolskie media (prasę, internet, telewizję), co przyczyniło się do promocji miasta.
Promocja samego festiwalu prowadzona przez organizatorów też nie należy do sztampowych. W ubiegłym roku impreza była promowana w Warszawie – występy artystów odbyły się na skwerze Hoovera w Warszawie, a więc w ścisłym centrum Warszawy. W tym roku promocja trwa już od wielu miesięcy m.in. w social mediach, a jednym z pomysłów na zaangażowanie mieszkańców jest wspólny taniec, który ma się odbyć w ostatnim dniu festiwalu. Już od kilku tygodni na portalach są prezentowane filmiki z minikursami tanecznych kroków, które mają pomóc chętnym przygotować się do udziału w zabawie na ulicach miasta. – Mamy nadzieję, że we wspólnym tańcu wezmą licznie udział mieszkańcy. Podobnie jak w ubiegłym roku w ostatnim dniu festiwalu ulicami miasta też przejdzie barwna, roztańczona parada oraz odbędzie się oficjalne otwarcie muralu – zapowiada Ewa Potocka.
– Biorąc pod uwagę sukces ubiegłorocznej edycji, który wierzymy, że powtórzy się i w tym razem, myślimy o kolejnej odsłonie wydarzenia w lipcu przyszłego roku – mówi Tomasz Krupski. ©℗
opinia
Dobry pomysł na integrację społeczności i przyciągnięcie turystów
Wszyscy wiemy i powtarzamy, jak ważna jest kultura, a zarazem nie zawsze stanowi ona dla włodarzy priorytet. W tym roku uwagę członków kapituły zwróciło wydarzenie organizowane przez gminę miejsko-wiejską, promujące różnorodność kulturową, przybliżające nam bogactwo folklorystyczne, które może nie być tak dobrze znane w naszej szerokości geograficznej.
Festiwal Kultur Świata w Grodzisku Mazowieckim to wyjątkowa okazja dla mieszkańców, aby poznać bliżej inne tradycje z bardziej odległych zakątków świata, ale także szansa na promocję samej gminy. To także efekt międzynarodowej współpracy pomiędzy gminami i przeniesienie dobrej praktyki z Port-sur-Saône we Francji, gdzie odbywa się podobny festiwal będący inspiracją dla wydarzenia w Grodzisku.
Warto nadmienić, że festiwal przyciąga do gminy turystów, zatem jest świetnym wydarzeniem promującym Grodzisk Mazowiecki. Festiwal stanowi doskonały przykład tego, jak wydarzenia mogą promować miasto i różnorodność kulturową, jednocześnie integrując społeczność lokalną i przyciągając turystów, co postanowiła docenić Kapituła w tegorocznej edycji rankingu.
