Od października rodzice maluchów będą mogli skorzystać z trzech świadczeń służących pokryciu kosztów opieki nad nimi. Ich przyznanie nie będzie zależeć od wysokości dochodów.

Wprowadzenie świadczeń: „Aktywni rodzice w pracy”, „Aktywnie w żłobku” oraz „Aktywnie w domu”, przewiduje ustawa z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”, która ma wejść w życie 1 października br. W związku z tym, że Senat nie zgłosił do niej żadnych poprawek, czeka już na podpis prezydenta. Co do zasady wspomniane świadczenia, które będzie przyznawał ZUS, będą przysługiwać na dzieci między pierwszym a trzecim rokiem życia i to rodzice w zależności od swojej sytuacji życiowej i zawodowej będą decydować, które z nich wybiorą. Jednocześnie w czasie, gdy będą uprawnieni do wsparcia z programu, będą mogli wielokrotnie zmieniać decyzje i przechodzić z jednego świadczenia na drugie (z zastrzeżeniem, że w jednym miesiącu mogą pobierać tylko jedno).

Ustawa z 15 maja br. zakłada też uchylenie przepisów regulujących przyznawanie rodzinnego kapitału opiekuńczego i dofinansowania obniżenia opłaty żłobkowej, czyli świadczeń obecnie przysługujących rodzicom małych dzieci. Przy czym osoby, które teraz lub do końca września uzyskają do nich prawo, będą je mogły zachować w ramach praw nabytych albo przejść na wsparcie z programu „Aktywny rodzic”. ©℗

Nazwa Aktywni rodzice w pracy (babciowe) Aktywnie w żłobku Aktywnie w domu
Rodzaj świadczenia Na pokrycie kosztów opieki nad dzieckiem przez nianię lub inną osobę, którą może być członek rodziny, o ile dziecko nie przebywa w przedszkolu, żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, a jego rodzice pracują Na dofinansowanie pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna Na dziecko, które pozostaje pod opieką rodzica w domu
Osoby uprawnione Matka, ojciec, opiekun faktyczny dziecka (osoba, która wystąpiła do sądu o jego przysposobienie), rodzic zastępczy, osoba prowadząca rodzinny dom dziecka Matka, ojciec, opiekun prawny, inna osoba, której sąd powierzył opiekę nad dzieckiem Matka, ojciec, opiekun faktyczny dziecka (osoba, która wystąpiła do sądu o jego przysposobienie)
Wysokość 1500 zł miesięcznie lub 1900 zł, jeśli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności z odpowiednimi wskazaniami (takimi samymi, jakie kwalifikują do świadczenia pielęgnacyjnego) 1500 zł miesięcznie lub 1900 zł, jeśli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności z odpowiednimi wskazaniami (takimi samymi jak przy świadczeniu pielęgnacyjnym), ale nie więcej niż kwota opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna 500 zł miesięcznie niezależnie od tego, czy dziecko jest zdrowe, czy niepełnosprawne
Podstawowe warunki uzyskania Najważniejszym warunkiem obowiązującym przy tym świadczeniu, jest to, aby samotny rodzic lub obydwoje rodzice dziecka (dotyczy to też małżonka rodzica i osoby, z którą wspólnie zamieszkuje i wychowuje dziecko) byli aktywni zawodowo i z tego tytułu mieli odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy, której łącza wysokość wynosi nie mniej niż 100 proc. najniższego wynagrodzenia za pracę. Nie ma znaczenia, czy jest to praca na etat, na umowę zlecenia czy działalność gospodarcza. Rolnicy, funkcjonariusze służb mundurowych, sędziowie i prokuratorzy będą traktowani jako spełniający wspomniany warunek Przy przyznawaniu tego świadczenia nie będzie miało znaczenia to, czy osoby uprawnione pracują, bo będzie się liczył sam fakt uczęszczania dziecka do żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna. Przepisy przewidują jednak dodatkowe zastrzeżenie, że opłata za świadczone przez te placówki i dziennego opiekuna usługi nie może przekraczać 120 proc. uśrednionych miesięcznych wydatków na utrzymanie dziecka. Wysokość tej kwoty będzie co roku ogłaszana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, natomiast przyjęto, że od 1 października br. będzie to 2200 zł Otrzymywanie tego świadczenia nie jest powiązane z dodatkowymi wymogami, bo jest ono co do zasady przeznaczone dla tych osób, które nie spełniają przesłanek do otrzymywania dwóch pozostałych świadczeń, lub rodziców, którzy mogliby zacząć pracować lub wysyłać dziecko do placówki opieki, ale zdecydowali, że sami będą się nim zajmować w domu
Okres przysługiwania Od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym skończy 36. miesiąc życia Na czas pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, czyli od 20. tygodnia życia dziecka (żłobek, dzienny opiekun) lub od pierwszego roku życia (klub dziecięcy) do końca roku szkolnego, w którym kończy trzy lub cztery lata (jeśli niemożliwe lub utrudnione jest objęcie go wychowaniem przedszkolnym) Od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym skończy 36. miesiąc życia
Sposób składania wniosku Tylko drogą elektroniczną za pośrednictwem bankowości internetowej, platformy Emp@tia lub PUE ZUS Tylko drogą elektroniczną za pośrednictwem bankowości internetowej, platformy Emp@tia lub PUE ZUS Tylko drogą elektroniczną za pośrednictwem bankowości internetowej, platformy Emp@tia lub PUE ZUS
Podstawowe zasady przyznawania ZUS będzie miał dwa miesiące od dnia złożenia wniosku na jego rozpatrzenie, a prawo do świadczenia ustali od miesiąca, w którym wpłynął wniosek Prawo do tego świadczenia ZUS ustali od miesiąca złożenia wniosku, ale nie wcześniej niż od dnia, w którym dziecko zaczęło przebywać w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. W przypadku gdy wniosek o to świadczenie zostanie złożony w ciągu dwóch miesięcy od dnia objęcia opieką we wspomnianych placówkach, to będzie przysługiwać właśnie od tego dnia. Co ważne, zgodnie z przepisami przejściowymi, gdy wniosek wpłynie do ZUS w ciągu trzech miesięcy od wejścia ustawy w życie (czyli od 1 października do 31 grudnia), to świadczenie zostanie przyznane od dnia, gdy zacznie obowiązywać ZUS będzie miał dwa miesiące od dnia złożenia wniosku na jego rozpatrzenie, a prawo do świadczenia ustali się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek
Sposób wypłaty Bezgotówkowo, na konto podane we wniosku Bezpośrednio na konto podmiotu prowadzącego żłobek, klub dziecięcy lub zatrudniającego dziennego opiekuna, a jeśli prowadzi działalność gospodarczą, to na jego rachunek Bezgotówkowo, na konto podane we wniosku

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Ustawa skierowana do podpisu prezydenta