Żłobki w gminie. Uchwała nie może określać terminu składania wniosku o dotację

Przepisy nie dają radzie gminy uprawnień do tego, aby uzależniać uzyskanie dotacji przez podmioty prowadzące żłobki i kluby dziecięce od tego, czy złożyły wniosek o pieniądze w wyznaczonym w uchwale terminie.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Gliwicach, który rozpatrywał skargę złożoną przez Radę Miasta Katowice. Była ona związana z podjętą w czerwcu ubiegłego roku uchwałą w sprawie przyznawania dotacji prywatnym podmiotom prowadzącym placówki dla dzieci w wieku 0–3 lata. Jednak Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) w Katowicach w lipcu 2023 r. stwierdziła nieważność jednej z regulacji zawartych w uchwale. Zastrzeżenia organu nadzoru wzbudził zapis, który wskazywał, że warunkiem uzyskania dotacji na rok 2024 oraz lata kolejne jest złożenie wniosku o jej udzielenie do 31 sierpnia roku poprzedniego.

Samorząd argumentował, że powodem wprowadzenia takiego wymogu były kwestie praktyczne, tak aby miasto mogło przy planowaniu budżetu na kolejny rok zabezpieczyć odpowiednią wysokość środków finansowych na wypłatę dotacji dla podmiotów prowadzących żłobki. Natomiast zdaniem RIO miasto naruszyło art. 60 ust. 2 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 204 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem rada gminy określa w uchwale wysokość, zasady ustalania i rozliczania dotacji celowej, w tym kategorie dzieci, na które jest przyznawana. W ocenie organu nadzoru radni nie posiadają na podstawie tego przepisu kompetencji do ograniczania prawa do otrzymania dotacji poprzez wyznaczenie terminu złożenia wniosku o jej przyznanie.

Na rozstrzygnięcie RIO miasto złożyło skargę do WSA. Zarzucało w niej izbie niewłaściwą wykładnię art. 60 ust. 2 ustawy oraz podkreślało, że z uwagi na to, że udzielanie dotacji ma charakter fakultatywny, to tym bardziej samorząd ma prawo do swobodnego określania zasad, jakie będą stosowane przy jej przyznawaniu. Sąd nie podzielił tych zarzutów i orzekł o oddaleniu skargi. Stwierdził, że użyte w art. 60 ust. 2 sformułowanie mówiące o zasadach ustalania i rozliczania dotacji – interpretowane w kontekście celu jej przyznania, jakim jest zapewnianie opieki dzieciom – nie obejmuje terminu składania wniosku, wymogów formalnych, jakie musi spełniać, czy terminu przekazywania pieniędzy beneficjentom. Nie są to bowiem kwestie o charakterze materialnoprawnym, a więc dotyczące przesłanek materialnych ustalenia i rozliczenia dotacji.

WSA dodaje, że przewidziana w art. 60 ustawy dotacja jest celowa, a nie podmiotowa, bo przysługuje na sfinansowanie działalności bieżącej przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi. Nie są one zobowiązane do wyprzedzającego rok budżetowy planowania liczby dzieci, które mają być objęte opieką, ale mogą się ubiegać o dotację w każdym czasie, o ile realizują zadania, na które jest przyznawana. Sąd przyznaje, że miasto ma rację, gdy powołuje się na fakultatywność udzielania dotacji. Skoro jednak zdecydowało się na przyjęcie uchwały, to musi to zrobić w granicach upoważnienia zawartego w przepisach ustawy. Te zaś nie pozwalają na kreowanie przez radę miasta wymagań formalnoprawnych, w tym trybu postępowania w sprawie dotacji. Dlatego również argumenty skarżącego samorządu o konieczności planowania budżetu nie mogą podważyć tego, że ustawodawca nie upoważnił radnych do wprowadzenia terminu złożenia wniosku o dotację celową z art. 60 ustawy. ©℗