Powiaty ze swoim pomysłem na opóźnienia w wydawaniu orzeczeń o niepełnosprawności

Zdaniem Związku Powiatów Polskich (ZPP) wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności lub jej stopniu nie rozwiąże problemu z długim okresem oczekiwania na nowy dokument. Dlatego organizacja proponuje alternatywne rozwiązanie.

Zostało ono przedstawione w uwagach, jakie ZPP zgłosił do poselskiego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, którego I czytanie odbędzie się dziś na posiedzeniu komisji polityki społecznej i rodziny. Nowe przepisy mają być odpowiedzią na opóźnienia w wydawaniu przez powiatowe zespoły ds. orzekania dokumentów potwierdzających dysfunkcję zdrowotną. Są one wynikiem dużej liczby składanych do nich wniosków, a tendencja wzrostowa będzie się utrzymywać również w następnym roku. O kolejne orzeczenia występują bowiem osoby mające orzeczenia o wydłużonym z uwagi na epidemię koronawirusa okresie ważności, które są stopniowo wygaszane, oraz osoby, którym termin obowiązywania orzeczenia upływa w zwykłym trybie. Bez ważnego dokumentu nie mogą zaś korzystać z różnego typu świadczeń, uprawnień i usług.

Posłowie zaproponowali więc w art. 1 projektu wprowadzenie przepisów zakładających, że orzeczenia, których ważność będzie upływać do 30 czerwca 2024 r., zachowają aktualność dłużej – do końca września przyszłego roku. Jednak w ocenie ZPP taka regulacja nie spowoduje oczekiwanych efektów, a tylko przesunie w czasie kumulację wniosków na wrzesień, bo osoby niepełnosprawne, wiedząc, że ważność ich orzeczeń zostanie wydłużona o dodatkowe miesiące, nie będą się spieszyć z występowaniem o nowe. Powiaty postulują, aby zamiast tego w projekcie uwzględnić nowelizację przepisów ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 100 ze zm.), sprowadzającą się do dwóch zmian. Pierwsza z nich przewiduje, że osoba niepełnosprawna mająca orzeczenie na czas określony będzie mogła wystąpić z wnioskiem o nowy dokument nie wcześniej niż na trzy miesiące przed upływem jego ważności (teraz może to zrobić nie wcześniej niż na 30 dni). Natomiast druga, że to dotychczasowe orzeczenie będzie ważne do czasu wydania prawomocnej decyzji, o ile osoba niepełnosprawna złoży wniosek o nowy dokument nie później niż na miesiąc przed upływem terminu jego ważności.

– Zaproponowane przez nas przepisy mają z jednej strony powodować, że osoby niepełno sprawne nie będą odczuwać skutków związanych z przedłużającym się oczekiwaniem na wydanie nowego orzeczenia i zachowają ciągłość uprawnień, a z drugiej zachęcać je do tego, aby nie odkładały składania wniosków na ostatnią chwilę – mówi Bernadeta Skóbel z ZPP.

Jednocześnie organizacja wskazuje, że powinna nastąpić też modyfikacja art. 1 poselskiego projektu ustawy w taki sposób, że orzeczenia, które utraciły ważność przed wejściem w życie ustawy lub w ciągu 30 dni od jej wejścia w życie, również by ją zachowywały, pod warunkiem złożenia wniosku o nowy dokument przed upływem terminu ważności tego dotychczasowego. Dzięki temu z zaproponowanej przez ZPP nowelizacji przepisów ustawy o rehabilitacji mogłyby skorzystać osoby, które już złożyły wnioski lub będą to robić bezpośrednio po wejściu w życie projektowanej ustawy. Jest to związane z tym, że nie mogły one tego zrobić wcześniej niż na 30 dni przed upływem ważności orzeczenia, bo taki termin przewidują obowiązujące przepisy.©℗