Dotacja możliwa bez konkursu ofert tylko dla małych sum

Zbliża się koniec roku, a burmistrz chciałby – na wniosek stowarzyszenia prowadzącego centrum integracji społecznej, udzielającego pomocy dla ludzi wykluczonych społecznie – szybko przekazać dotację w wysokości niemal 100 tys. zł na wsparcie jego działalności. Czy może zrobić to bezpośrednio z budżetu, bez konkursu?

Centrum integracji społecznej, jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym (dalej: u.z.s.), realizuje reintegrację zawodową i społeczną przez następujące usługi:

1) kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu,

2) nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie lub podwyższanie kwalifikacji zawodowych,

3) naukę planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem, zwłaszcza przez możliwość osiągnięcia własnych dochodów przez zatrudnienie lub działalność gospodarczą,

4) uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieniężnymi.

W art. 3 ust. 2 u.z.s. postanowiono natomiast, że centrum może być tworzone przez:

1) jednostkę samorządu terytorialnego w formie: jednostki budżetowej, samorządowego zakładu budżetowego,

2) organizację pozarządową,

3) podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: u.d.p.p.w.) ‒ chodzi tu o osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku państwa do kościołów i związków wyznaniowych, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego oraz o spółdzielnie socjalne.

Z kolei z art. 10 ust. 1 u.z.s. wynika m.in., że działalność centrum jest finansowana w szczególności z dotacji pochodzącej z dochodów własnych jednostki samorządu terytorialnego, w tym przeznaczonych na realizację programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Legalność wsparcia

W pytaniu jest mowa o tym, że podmiot działający w formie stowarzyszenia ubiega się o środki dotacyjne z budżetu miasta na niemal kwotę 100 tys. zł. Oceniając legalność udzielenia dotacji dla tego podmiotu, trzeba odwołać się do art. 221 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) oraz art. 11 ust. 2 u.d.p.p.w.

W art. 221 u.f.p. postanowiono m.in., że podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje celowe na cele publiczne, związane z realizacją zadań tej jednostki, a także na dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją tych zadań (ust. 1). Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje zgodnie z przepisami u.d.p.p.w., a jeżeli dotyczy ono zadań innych niż określone w tej ustawie ‒ na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z danym podmiotem.

Z kolei w art. 11 ust. 2 u.d.p.p.w. wskazano, że „wspieranie oraz powierzanie, o których mowa w ust. 1, odbywają się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert albo w trybach określonych w art. 11a‒11c lub art. 19a”.

Naruszenie przepisów

Legalność tego typu wydatków analizowała Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. W wystąpieniu pokontrolnym z 12 października 2023 r. (znak WK.6001/14.2023) stwierdziła nieprawidłowość polegająca na tym, że: „W latach 2020‒2022 z pominięciem trybu konkursowego udzielono stowarzyszeniu dotacji w kwotach odpowiednio: 115 316,60 zł, 118 971,99 zł oraz 120 562,87 zł na działalność Międzygminnego Centrum Integracji Społecznej wskazanego w stosownych uchwałach Rady Miejskiej. Powyższymi uchwałami przewidziano wsparcie działalności ww. Centrum poprzez wypłatę dotacji pochodzącej z dochodów własnych Gminy w kwocie nieprzekraczającej rocznie 120 000,00 zł”.

RIO uznała, że udzielenie dotacji z pominięciem trybu konkursowego stanowiło naruszenie art. 11 ust. 2 u.d.p.p.w. w zw. z art. 221 ust. 2 u.f.p., a za wskazane nieprawidłowości odpowiedzialność ponosi burmistrz. W ramach wniosku pokontrolnego nakazano, aby udzielać dotacji na realizację zadań publicznych podmiotom wybranym w otwartych konkursach przeprowadzonych zgodnie z przepisami u.d.p.p.w.

Zatem pominięcie trybu konkursowego przy podanym poziomie finansowania dotacyjnego (ok. 100 tys. zł) będzie stanowiło naruszenie przepisów.

Warto dodać, że bez konkursu można przekazać dotację na zadania, lecz tylko do poziomu 10 tys. zł. Ma to potwierdzenie w art. 19a u.d.p.p.w., gdzie w ust. 1 postanowiono, że „na podstawie oferty realizacji zadania publicznego, o której mowa w art. 14, złożonej przez organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego uznając celowość realizacji tego zadania, może zlecić organizacji pozarządowej lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, z pominięciem otwartego konkursu ofert, realizację zadania publicznego o charakterze lokalnym lub regionalnym, spełniającego łącznie następujące warunki:

1) wysokość dofinansowania lub finansowania zadania publicznego nie przekracza kwoty 10 000 zł;

2) zadanie publiczne ma być realizowane w okresie nie dłuższym niż 90 dni”.

Warto dodać, że udzielenie dotacji bez konkursu ofert w opisanej sytuacji mogłoby ponadto oznaczać naruszenie przez burmistrza dyscypliny finansów publicznych. Zgodnie bowiem z art. 8 pkt 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych „naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest przekazanie lub udzielenie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu przekazywania lub udzielania dotacji”. Należy zatem przeprowadzić otwarty konkurs ofert, aby wyłonić beneficjenta dotacji. ©℗