Wyliczając kwotę dotacji oświatowej, trzeba uwzględnić koszty obsługi wspólnej

Wspólną obsługę jednostek oświatowych (i innych jednostek organizacyjnych gminy) regulują art. 10a – 10c ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Z art. 10a u.s.g. wynika, że gmina może zapewnić wspólną obsługę, w szczególności administracyjną, finansową i organizacyjną:

1) jednostkom organizacyjnym gminy zaliczanym do sektora finansów publicznych,

2) gminnym instytucjom kultury,

3) innym zaliczanym do sektora finansów publicznych gminnym osobom prawnym utworzonym na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego – zwanym dalej „jednostkami obsługiwanymi”.

Z kolei w art. 10b u.s.g. postanowiono, że wspólną obsługę mogą prowadzić urząd gminy, inna jednostka organizacyjna gminy, jednostka organizacyjna związku międzygminnego albo jednostka organizacyjna związku powiatowo-gminnego, zwane „jednostkami obsługującymi”. Rada gminy w odniesieniu do jednostek obsługiwanych określa, w drodze uchwały, w szczególności:

1) jednostki obsługujące,

2) jednostki obsługiwane,

3) zakres obowiązków powierzonych jednostkom obsługującym w ramach wspólnej obsługi.

Ponadto z art. 10c u.s.g. wynika, że zakres wspólnej obsługi nie może obejmować kompetencji kierowników jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych do dysponowania środkami publicznymi oraz zaciągania zobowiązań, a także sporządzania i zatwierdzania planu finansowego oraz przeniesień wydatków w tym planie. W przypadku powierzenia obowiązków z zakresu rachunkowości i sprawozdawczości jednostek obsługiwanych, o których mowa w art. 10a pkt 1 i 2, są one przekazywane w całości.

Zasady ustalania dotacji

Z kolei kwestię dotacji dla przedszkoli uregulowano w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych (dalej: u.f.z.o.). W art. 12 tego aktu prawnego postanowiono, że „ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o podstawowej kwocie dotacji dla przedszkoli, należy przez to rozumieć kwotę wydatków bieżących zaplanowanych na rok budżetowy na prowadzenie przez gminę przedszkoli, z wyłączeniem przedszkoli specjalnych i przedszkoli, w których zaplanowane wydatki bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przekraczają 50 proc. ich zaplanowanych wydatków bieżących, pomniejszonych o:

1) zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w tych przedszkolach, stanowiące dochody budżetu gminy,

2) zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy opłaty za wyżywienie w tych przedszkolach, stanowiące dochody budżetu gminy,

3) sumę iloczynów odpowiednich kwot przewidzianych na rok budżetowy w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na uczniów niepełnosprawnych z danymi rodzajami niepełnosprawności w przedszkolach oraz statystycznej liczby uczniów niepełnosprawnych z danymi rodzajami niepełnosprawności w tych przedszkolach,

4) zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy wydatki bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej na prowadzenie tych przedszkoli,

5) iloczyn kwoty przewidzianej na rok budżetowy w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju w przedszkolu oraz statystycznej liczby dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju w tych przedszkolach,

6) iloczyn kwoty przewidzianej na rok budżetowy w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na uczestnika zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w przedszkolu oraz statystycznej liczby uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w tych przedszkolach,

7) zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy wydatki bieżące na realizację programów rządowych, o których mowa w art. 90u ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwanej dalej «ustawą o systemie oświaty», w tych przedszkolach

– i podzielonych przez statystyczną liczbę uczniów w tych przedszkolach pomniejszoną o statystyczną liczbę uczniów niepełnosprawnych w tych przedszkolach”.

Znaczenie mają także przepisy dotyczące aktualizacji dotacji, a zawarte w art. 43 u.f.z.o., gdzie w ust. 2 postanowiono, że aktualizacji kwoty dotacji, o której mowa w art. 15–21, art. 25 ust. 1–4 i 8, art. 26 ust. 1, 2 i 8, art. 28–30, art. 31 ust. 1, art. 40 i art. 41, dokonuje się:

1) w miesiącu roku budżetowego następującym po miesiącu, w którym upłynęło 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej na rok budżetowy, zwanym dalej „miesiącem pierwszej aktualizacji” – w przypadku aktualizacji, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3,

2) w październiku roku budżetowego – w przypadku aktualizacji, o której mowa w ust. 1 pkt 1,

3) w dowolnym miesiącu roku budżetowego – w przypadku aktualizacji, o której mowa w ust. 1 pkt 4.

Co uwzględnić przy kalkulacji

Z korelacji przytoczonych przepisów należy wnioskować, że do wyliczenia tzw. podstawowej kwoty dotacji należy przyjmować wszelkie wydatki bieżące, za wyjątkiem tych wyszczególnionych w powyższych przepisach. Zatem kierując się taką interpretacją, do wyliczenia ww. podstawy powinny zostać zaliczone wspomniane w zapytaniu wydatki ponoszone na tzw. wspólną obsługę w placówkach oświatowych samorządowych.

Wyjaśniono to w niedawnym wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi z 12 września 2023 r. (znak WK-602/33/2023). W ramach tego dokumentu stwierdzono nieprawidłowość polegającą na tym, że „gmina wyliczając podstawową kwotę dotacji dla przedszkola, o której mowa w art. 12 u.f.z.o. nie uwzględniła w wydatkach bieżących (także w przypadku dokonywania aktualizacji, o której mowa w art. 43 ust. 2 pkt 1 ustawy) – wydatków ponoszonych na wspólną obsługę. Zgodnie z wyjaśnieniem Skarbnika Gminy „Przy II aktualizacji do planu wydatków przedszkola doliczone zostały wydatki ponoszone na pracowników, którzy w ramach wspólnej obsługi jednostek oświatowych prowadzonych przez urząd gminy wykonują zadania związane z obsługą tych jednostek - księgowa, pracownik prowadzący obsługę płacową oraz kasjer”. W rezultacie, w ramach wniosku pokontrolnego, jednostce nakazano, aby podstawową kwotę dotacji ustalać zgodnie z art. 12 ww. u.f.z.o.

Podsumowując: pominięcie przy wyliczeniu podstawowej kwoty dotacji wydatków ponoszonych przez gminę na tzw. wspólną obsługę jednostek (w ramach wspólnej obsługi) stanowi naruszenie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Wskutek tego placówki niepubliczne uzyskały zaniżoną dotację, a to z kolei miało także wpływ na wadliwie dokonaną aktualizację podstawowej kwoty dotacji w trakcie roku. ©℗