W ramach działalności gospodarczej wynajmuję pawilony handlowo-usługowe. Wystąpiłem do prezydenta miasta o wydanie zezwolenia na zajęcia pasa drogowego, aby przeprowadzić remont elewacji. Najemcy pawilonów nie zgadzają na dokonanie tych robót, gdyż uważają, że utrudniać to będzie dostęp potencjalnych klientów do lokali użytkowych. Domagają się udziału w postępowaniu o wydanie zezwolenia. Czy przysługuje im takie prawo?
Nie, najemcy lokali handlowych, zlokalizowanych w pasie drogowym objętym postępowaniem o wydanie zgody na jego zajęcie, nie mogą wziąć udziału we wszczętym na pana wniosek postępowaniu o wydanie zezwolenia na zajęcia pasa drogowego. Nie mają bowiem statusu strony w tym postępowaniu.
Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 czerwca 2015 r. (sygn. akt II GSK 1290/14, www.orzeczenia.nsa.gov.pl). W orzeczeniu tym NSA przypomniał, że art. 40 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (dalej: u.d.p.) wprowadza reglamentację możliwości zajęcia pasa drogowego. Treść tego przepisu wskazuje jednoznacznie, że zajęcie pasa drogowego na cele inne niż związane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg wymaga zezwolenia zarządcy drogi. Zezwolenie na zajęcie pasa drogowego wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej przez właściwego zarządcę drogi. Zezwolenie to dotyczy m.in. umieszczania w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam.
NSA podkreślił, że postępowanie w sprawie udzielenia zezwolenia na zajęcie pasa drogowego jest typowym postępowaniem wszczynanym na wniosek zainteresowanego podmiotu, a nie z urzędu. Wniosek ten należy złożyć przed planowanym zajęciem pasa drogowego, gdyż zamiar działania w obrębie drogi publicznej wiąże się z uprzednio skonkretyzowanym celem. Z tego względu, aby cel swój osiągnąć, podmiot ten powinien wystąpić o zezwolenie. Artykuł art. 40 u.d.p. jednoznacznie wskazuje, że inicjatorem postępowania w sprawie o udzielenie zezwolenia na zajęcie pasa drogowego, a w konsekwencji stroną tego postępowania, jest podmiot, który żąda przyznania mu określonego uprawnienia. Przepis ten stanowi podstawę praw i obowiązków, których konkretyzacja następuje w drodze decyzji administracyjnej. Jeżeli wniosek o udzielenie zgody złoży tylko jeden podmiot, a zarządca drogi udzieli temu podmiotowi zezwolenia na zajęcie pasa drogowego na zasadach wyłączności, to stroną postępowania w tym przedmiocie jest jego beneficjent.
Wobec powyższego w ocenie NSA z art. 40 u.d.p. nie można wywodzić żadnych praw i obowiązków osób trzecich, gdyż jest on jedynie podstawą do konkretyzacji w formie decyzji administracyjnej sytuacji prawnej podmiotu, który wystąpił z wnioskiem. W powyższej sprawie jedynym podmiotem, który wystąpił o zezwolenie, był czytelnik. Najemcy o udzielenie takiego zezwolenia nie występowali. W tej sytuacji postępowanie o wydanie takiego zezwolenia nie dotyczy interesu prawnego lub obowiązku - w rozumieniu art. 28 k.p.a. - najemców pawilonów handlowo-usługowych.
Podstawa prawna
Art. 28 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
Art. 40 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 460 ze zm.).