Wszystkie orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu, których termin ważności będzie upływał po 6 sierpnia br., nie będą już wydłużane z mocy prawa.

Taki termin wynika z ogłoszenia ustawy z 9 marca 2023 r. zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 852). Jej art. 10 przewiduje uchylenie art. 15h ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.), czyli specustawy covidowej. To na podstawie tego przepisu orzeczenia, które straciły ważność w ciągu 90 dni przed 8 marca 2020 r. lub po tej dacie, cały czas obowiązują – aż do upływu 60 dni od dnia uchylenia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego.

Na skutek zmiany przepisów art. 15h specustawy covidowej nie będzie już stosowany, ale nie nastąpi to od razu, bo zgodnie z art. 28 pkt 2 ustawy z 9 marca 2023 r. stanie się to po trzech miesiącach od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Z uwagi na to, że doszło do tego 5 maja br., to uchylenie art. 15h nastąpi 6 sierpnia. To oznacza, że orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu, których termin ważności będzie się kończył, począwszy od tej daty nie będą dalej przedłużane. Ich posiadacze będą zaś musieli wystąpić o nowy dokument potwierdzający dysfunkcję zdrowotną.

O aktualne orzeczenie będą też oczywiście musiały postarać się osoby, których orzeczenia zostały wydłużone na podstawie art. 15h specustawy covidowej. Przy czym, aby uniknąć sytuacji, w której w krótkim czasie do powiatowych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności wpłynie duża liczba wniosków, w ustawie z 9 marca 2023 r. uwzględnione zostały przepisy przejściowe zakładające stopniowe wygaszanie orzeczeń. I tak orzeczenia, których pierwotny termin obowiązywania upływał do 31 grudnia 2020 r., zachowają swoją ważność jeszcze do 31 grudnia tego roku. Z kolei dokumenty, które, gdyby nie art. 15h specustawy covidowej, straciłyby ważność między 1 stycznia a 31 grudnia 2021 r., będą aktualne do 31 marca 2024 r. Natomiast najdłużej, bo do 30 września przyszłego roku będą mogły być uwzględniane orzeczenia, których data ważności upłynęła od 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego wejście w życie przepisu uchylającego art. 15h, a więc do 5 sierpnia 2023 r. Co istotne, osoby, które mają orzeczenia objęte przepisami przejściowymi, mogą wcześniej zgłosić się do powiatowego zespołu o nowy dokument – wtedy ten dotychczasowy straci ważność z dniem wydania nowego.

Jednocześnie, w związku z uchyleniem art. 15h spec ustawy covidowej, gminy będą musiały zmienić decyzje wydane osobom niepełnosprawnym i ich opiekunom w sprawie przyznanych im świadczeń, w tym m.in. zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia pielęgnacyjnego. Co do zasady są one wypłacane na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu. Natomiast przepisy ustawy z 9 marca 2023 r. obligują samorządy do dostosowania tych decyzji do terminów, w których będą wygasać wydłużone orzeczenia. Jeśli więc osoba niepełnosprawna pobiera zasiłek pielęgnacyjny i posiada dokument, którego data obowiązywania miała upłynąć np. 31 stycznia br., to decyzja zostanie zmieniona w taki sposób, że będzie on wypłacany nie dłużej niż do 30 września 2024 r. Modyfikacja decyzji będzie przeprowadzana z urzędu, a wszczęcie postępowania w tej kwestii nie będzie wymagało zawiadomienia strony. ©℗