Na sesji w połowie grudnia chcemy przyjąć stawki podatku od nieruchomości na 2023 r. Wójt ma pomysł, aby częściowo zróżnicować wysokość stawek od nieruchomości związanych z działalnością gospodarczą – dla pewnego obszaru miasta przewidziano wyższe stawki (wyszczególniono przy tym numery geodezyjne działek). Czy takie rozwiązanie będzie właściwe? Czy projekt wymaga zgłoszenia do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów?

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.) rada gminy określa wysokość stawek podatku od nieruchomości w drodze uchwały, przy czym nie mogą one przekroczyć stawek maksymalnych od gruntów, budynków lub ich części oraz od budowli.
Corocznie stawki maksymalne są określane w ramach specjalnych obwieszczeń. Na 2023 r. obowiązuje obwieszczenie ministra finansów z 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2023 (Monitor Polski z 2022 r. poz. 731).
Nie ma też wątpliwości co do tego, że rada gminy jest władna różnicować stawki wspomnianego podatku. Ustawodawca pozwolił na to w art. 5 ust. 2 u.p.o.l., w którym postanowiono, że przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 1 (od gruntów), rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu. Z kolei w ust. 3 podano, że przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 2 (od budynków i ich części), rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, stan techniczny oraz wiek budynków.

Obowiązek zgłoszenia

Problem jednak w tym, że wprowadzenie stawek od nieruchomości w zróżnicowanej wysokości w pewnym stopniu faworyzuje wybranych podatników kosztem innych. W przypadku firm pojawia się kwestia pomocy de minimis i stosowania m.in. art. 20c u.p.o.l. w związku z art. 7 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (dalej: u.p.s.p.p.). Z podanych norm prawnych wynika, po pierwsze, że w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 2‒4, w art. 10 ust. 2 oraz w art. 19 pkt 1 i 3 u.p.o.l., jeżeli uchwała rady gminy przewiduje udzielanie pomocy publicznej, to pomoc ta jest udzielana jako pomoc de mini mis; po drugie, projekt programu pomocowego przewidujący udzielanie pomocy de minimis podlega zgłoszeniu prezesowi UOKiK, który w terminie 14 dni może przedstawić zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy.
Pomocne może być stanowisko Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie wyrażone w uchwale z 25 października 2022 r. (nr 24.370.2022, warszawa.rio.gov.pl). Zwrócono w nim uwagę na kilka kwestii. Po pierwsze, przypomniano, że różnicowanie stawek podatku od nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej może być faworyzowaniem konkretnych przedsiębiorców, nie wszyscy bowiem mogliby skorzystać z obniżonej stawki. Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie określonego osiedla opodatkowani byliby według stawki wyższej niż ci, którzy działają w innej części miasta. Po drugie, podkreślono, że wspomniane zróżnicowanie stawek podatku od nieruchomości może spełniać przesłanki selektywności. W związku z tym projekt uchwały powinien być przedłożony prezesowi UOKiK w celu zgłoszenia ewentualnych zastrzeżeń. Skoro nie został mu przedłożony, naruszona została procedura podjęcia uchwały. W konsekwencji uznano, że uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem art. 7 ust. 3 u.p.s.p.p. w związku z art. 5 oraz art. 20c u.p.o.l.

Warunek ważności uchwały

Przedstawiona powyżej koncepcja pozostaje zbieżna z dotychczasowym orzecznictwem sądowym. Tytułem przykładu można odnotować stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 23 czerwca 2021 r. (sygn. akt I SA/Po 128/210), w którym podano, że zgłoszenie prezesowi UOKiK projektu programu pomocowego przewidującego udzielanie pomocy de minimis jest warunkiem sine qua non dalszego, zgodnego z prawem procedowania uchwały. Warunkiem ważności uchwały jest bowiem nie tylko jej zgodność z upoważnieniem ustawowym, które wyznacza granice przyjmowanej regulacji, lecz także uchwalenie jej w określonym przepisami trybie. Obowiązek przedłożenia projektów uchwał przewidujących udzielenie pomocy de minimis prezesowi UOKiK stanowi obligatoryjny element procedury podejmowania uchwał w przedmiotowym zakresie.
Wracając więc do pytania, skoro przewiduje się różnicowanie wysokości stawek podatku od nieruchomości, co może być z korzyścią dla określonych grup podatników tego podatku, w tym przedsiębiorców, to niewątpliwie projekt uchwały w sprawie stawek podatku powinien zostać przedłożony prezesowi UOKiK w celu zajęcia przez ten podmiot stanowiska w kontekście pomocy de minimis. Zaniechanie w tym zakresie będzie skutkowało z dużym prawdopodobieństwem orzeczeniem nieważności uchwały podatkowej przez RIO. ©℗
Podstawa prawna
art. 5 ust. 2 i 3, art. 20c ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1452; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1512)
art. 7 ust. 3 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 743; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 807)