Do końca roku z urzędu ma odejść na emeryturę znaczna liczba pracowników. Czy możemy sfinansować z budżetu powiatu wydatki okazjonalne, np. na zakup kwiatów i upominków w postaci pamiątkowych zegarków lub książek?

Z art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) wynika, że każdy wydatek ze środków publicznych musi zostać dokonany na podstawie konkretnego tytułu prawnego, tj. zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. Zaś w ust. 3 art. 44 postanowiono, że wydatki publiczne powinny być dokonywane:
1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów,
2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Złamanie reguł i wydatkowanie środków z naruszeniem przepisów stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Z punktu widzenia zadanego pytania kluczowe znaczenie będą miały art. 216 ust. 2 u.f.p. oraz art. 2 ust. 1 i art. 4 ustawy o samorządzie powiatowym (dalej: u.s.p.).
I tak z art. 216 ust. 2 u.f.p. wynika, że wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone w szczególności na:
1) zadania własne jednostek samorządu terytorialnego;
2) zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecone ustawami jednostkom samorządu terytorialnego;
3) zadania przejęte przez jednostki samorządu terytorialnego do realizacji w drodze umowy lub porozumienia;
4) zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego;
5) pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego;
6) programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3.
Rozwinięcie przepisów ustawy o finansach publicznych zawarto m.in. w art. 2 ust. 1 u.s.p., zgodnie z którym powiat ma osobowość prawną. Z kolei w art. 4 u.s.p. doprecyzowano katalog zadań przypisanych do realizacji przez powiat. Zgodnie z tą regulacją starostwo wykonuje 23 określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. Wśród nich znajdują się m.in. zadania z zakresu: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, polityki prorodzinnej, wspierania osób niepełnosprawnych, transportu zbiorowego i dróg publicznych, kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, kultury fizycznej i turystyki, geodezji, kartografii i katastru, gospodarki nieruchomościami itd.
Wydatki na rzecz pracowników z okazji zakończenia stosunku pracy w związku z odejściem na emeryturę jednak trudno zakwalifikować do którejkolwiek z wymienionych kategorii. Potwierdza to wystąpienie pokontrolne Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z 29 września 2021 r. (znak WK.610-29/4/2021), źródło: https://bip.rzeszow.rio.gov.pl. W dokumencie tym zakwestionowano wydatki okazjonalne przeznaczone na zakup kwiatów dla pracowników odchodzących na emeryturę ze środków budżetowych powiatu. We wniosku pokontrolnym nakazano wyeliminować tego typu zakupy jako pozbawione legalności.
Reasumując, wydatki budżetowe powiatu nie mogą być ponoszone na zakupy, które nie wpisują się w jego zadania ustawowe, a takimi są m.in. wydatki okazjonalne związane z pracownikami, chociażby np. z tytułu przejścia na emeryturę. Skoro regionalna izba obrachunkowa zakwestionowała sfinansowanie okazjonalnych kwiatów czy wiązanki, to tym bardziej pozbawione legalności będą zakupy zegarków czy innych przedmiotów. Wydatki nieprzeznaczone na realizację zadań własnych pozbawione są przymiotu legalności, nawet jeśli są one relatywnie niewielkiej wartości w stosunku do ogółu wydatków budżetowych jednostki. ©℗
Podstawa prawna
art. 44 ust. 2 i 3ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634 ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1768)
art. 2 ust. 1 i art. 4 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1526)