Posiadacze gruntów zamrożonych przed 1995 r. na cele publiczne nie otrzymają odszkodowania za ograniczenie ich prawa własności, jeśli w przeszłości nie ubiegali się o pozwolenie na budowę.
Wczoraj Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 36 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Przepis ten stanowi, że prawo do odszkodowania mają wyłącznie osoby, których grunty na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zmieniły swoje przeznaczenie po 1 stycznia 1995 r. TK w uzasadnieniu wyroku ograniczył jednak prawo do odszkodowania do osób, którym przed laty formalnie odmówiono prawa do zabudowy gruntu. Chce bowiem zaoszczędzić gminom wydatków na rekompensaty.
Trybunał zajął się sprawą na wniosek rzecznika praw obywatelskich, do którego trafiały skargi osób, które do tej pory nie mogą dysponować swoimi nieruchomościami, gdyż uchwalone przed 1995 r. miejscowe plany przeznaczyły te tereny pod inwestycje publiczne – szkoły czy szpitale. – W najgorszej sytuacji znalazły się osoby, których grunty zostały przeznaczone na cele publiczne nawet 20 lat temu – tłumaczyła Małgorzata Świętczak, reprezentująca RPO.
Rzecznik zwrócił uwagę, że zgodnie z ustawą z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 ze zm.) na nieruchomościach przeznaczonych na cele publiczne obowiązuje zakaz prac budowlanych – właściciel nie może nawet wyremontować dachu. I choć z tego powodu Polska przegrała kilka spraw przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, to ustawodawca nie zmienił przepisów.
Według TK odmówienie prawa do odszkodowania właścicielom zamrożonych gruntów to typowy przykład pominięcia legislacyjnego. – Efekt wielokrotnego przedłużania starych planów zagospodarowania przestrzennego i brak nowych, które mogłyby być podstawą do wypłaty odszkodowania – mówiła Małgorzata Pyziak-Szafnicka, sędzia sprawozdawca. Wyrok wchodzi w życie bez odroczenia, przy czym ustawodawca jest zobowiązany do zmiany ustawy – prawo do odszkodowania mają uzyskać osoby, których grunty zostały zamrożone także przed 1995 r. TK nie ma jednak terminu, do kiedy mają powstać nowe przepisy.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2014 r., sygn. akt K 50/13. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia