Rada miejska podjęła decyzję w sprawie zaciągnięcia kredytu na 5 mln. Przy czym w uchwale nie wskazano celu, na jaki został zaciągnięty. Stosowny zapis zawarto tylko w uchwale zmieniającej budżet, gdzie podano, że kredyt ma służyć m.in. pokryciu deficytu budżetowego w 2022 r. Czy takie zapisy w budżecie legalizują niedostatki uchwały w sprawie kredytu?
Analizując podaną problematykę, warto w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych. Postanowiono tam, że jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Zobowiązania zaciągane na sfinansowanie planowanego deficytu mogą być jednak dokonywane tylko do kwot niezbędnych do realizacji tego celu. W praktyce oznacza to, że jeżeli planowany deficyt wynosi np. 5 mln zł, to zaciągane zobowiązanie może służyć tylko pokryciu tego celu, a nie również innych celów. Warto także dodać, że ww. uchwały są podejmowane na podstawie art. 58 ustawy o samorządzie gminnym, z którego m.in. wynika, że uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła pokrycia zobowiązań.
Powiązanie z uchwałą budżetową
Z punktu widzenia przedmiotowej problematyki istotne jest to, że wspomniana uchwała o zaciągnięciu zobowiązania jest funkcjonalnie powiązana z uchwałą budżetową. Kredyty i pożyczki długoterminowe zaciągane przez jednostki samorządu terytorialnego stanowią bowiem przychody budżetów i podlegają zaliczeniu do budżetu jednostki stanowiącego część składową uchwały budżetowej. Jak podano w art. 212 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy o finansach publicznych, uchwała budżetowa określa łączną kwotę planowanych przychodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Podjęcie uchwały w sprawie zaciągnięcia kredytu lub pożyczki zawsze powinno być uwarunkowane tym, czy w budżecie jednostki zaplanowane zostały w odpowiedniej wysokości przychody budżetowe z tytułu kredytu lub pożyczki. W podanym stanie faktycznym istotne jest to, że rada miejska podjęła uchwałę w sprawie zaciągnięcia zobowiązania na kwotę 5 mln zł, przy czym nie sprecyzowała w niej celu zaciąganego zobowiązania. Z kolei w uchwale budżetowej zaplanowano zapewne kwotę deficytu budżetowego w części pokrywanego ww. kredytem, w tym w odpowiednim załączniku dotyczącym przychodów budżetu.
Kwestie deficytu
W tym miejscu warto przypomnieć, że dopuszczalność pokrywania deficytu różnego rodzaju przychodami wynika z art. 217 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Może on być sfinansowany przychodami pochodzącymi ze:
1) sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego;
2) kredytów;
3) pożyczek;
4) prywatyzacji majątku jednostki samorządu terytorialnego;
5) nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego z lat ubiegłych, pomniejszonej o środki określone w pkt 8;
6) wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych;
7) spłaty udzielonych pożyczek w latach ubiegłych;
8) niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu, (….).
W podanych uwarunkowaniach prawnych uchwała w sprawie zaciągnięcia kredytu dotknięta jest wadami naruszającymi przepisy ww. ustaw, bowiem nie zawiera w treści normatywnej – z dyspozycją ww. art. 89 ust. 1 pkt 2–4 ustawy o finansach publicznych – wskazania przeznaczenia dla środków pochodzących z planowanego do zaciągnięcia kredytu długoterminowego.
Warto dodać, że podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w roku budżetowym, stosownie do dyspozycji art. 211 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, jest akt normatywny – uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z treścią art. 211 ust. 1 ustawy budżet JST jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki. Natomiast na podstawie art. 212 ust. 1 pkt 3 rada miejska jest zobowiązana wskazać w uchwale budżetowej m.in kwotę planowanego deficytu budżetu JST wraz ze źródłami jego pokrycia. Kompetencje rady miejskiej w tym zakresie mają również odzwierciedlenie w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. c ustawy o samorządzie gminnym, z którego wynika, że do wyłącznej właściwości rady należy m.in. podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących: zaciągania długoterminowych zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych (czyli pożyczek i kredytów). W tych okolicznościach – z uwagi na to, że planowane zobowiązanie ma charakter długoterminowy – rada miejska w treści uchwały winna była wskazać przeznaczenie zaciąganych zobowiązań wynikających z uchwały budżetowej i kwot z tym przeznaczeniem związanych, maksymalnie do wysokości limitów wynikających z uchwały budżetowej, a także okres spłaty tego zobowiązania. ©℗
wAŻNE Podjęcie uchwały w sprawie zaciągnięcia kredytu lub pożyczki zawsze powinno być uwarunkowane tym, czy w budżecie JST zostały zaplanowane w odpowiedniej wysokości przychody budżetowe z tytułu kredytu lub pożyczki.
Podstawa prawna
art. 72 ust. 1 pkt 2, art. 89 ust. 1 pkt 2, art. 211 ust. 1 i 4, art. 212 ust. 1 pkt 4, art. 217 ust. 2 ustawy o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655);
art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. c, art. 58 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 583).
