Co do zasady pomoc udzielana jest tylko tym obywatelom Ukrainy (oraz ich małżonkom), którzy przybyli na terytorium Polski nie wcześniej niż 24 lutego 2022 r. (oraz urodzili się z matki Ukrainki, która przybyła do Polski nie wcześniej niż 24 lutego 2022 r.) i w większości przypadków mają nadany numer PESEL (w tym przypadku niekoniecznie jednak z oznaczeniem UKR). Oznacza to, że wskazani w pytaniu obywatele Ukrainy, czyli ci, którzy mają już status uchodźcy nadany w trybie ustawy z 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2021 poz. 1108; ost. zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 583) mogliby mieć duży problem, aby taką pomoc uzyskać. Dlaczego? Bo mogą korzystać z przywilejów przewidzianych dla uchodźców, a nie z tych, które wynikają ze specustawy ukraińskiej. Potwierdza to art. 2 ust. 3 pkt 2 specustawy ukraińskiej, który wskazuje, że przepisów art. 2 ust. 1 i 2 tego artykułu dotyczących legalnego pobytu w związku z wojną w Ukrainie nie stosuje się do tych obywateli tego państwa, którzy:
„a) złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone,
b) zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1108 i 1918 oraz z 2022 r. poz. 583), lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą”.
Jeśli jednak z takiego wniosku czy deklaracji się wycofają, to będą uprawnieni do uzyskania w Polsce numeru PESEL i korzystania z pomocy przewidzianej specustawą ukraińską.
Z kolei ci Ukraińcy, którzy uciekli przed wojną ze swojego kraju, dotarli do Polski i tu obecnie przebywają, ale mają w planach docelowo osiedlić się np. w Niemczech, by mogli skorzystać ze wszystkich dobrodziejstw specustawy ukraińskiej, muszą uzyskać w Polsce numer PESEL. Przy czym w świetle polskich przepisów, a w szczególności specustawy ukraińskiej, w żaden sposób nie blokuje to dalszego przemieszczania się poza granice Polski do innego państwa Unii Europejskiej. ©℗
Podstawa prawna
art. 1, 2 oraz 22 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 684)