Tak, nowe przepisy dotyczące podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu dotyczą także członków. Zgodnie z najnowszą wykładnią przedstawioną przez Ministerstwo Zdrowia, a później także ZUS, członkowie komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (dalej: komisji) pobierający wynagrodzenie powinni być zgłoszeni do tego ubezpieczenia.
Z 1 stycznia 2022 r. wszedł w życie art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna), zgodnie z którym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Zasady powołania komisji zawiera art. 41 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z nimi powołują je wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast). Członkowie komisji otrzymują wynagrodzenie.
Od początku obowiązywania przepisu były wątpliwości, czy wspomniany art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej dotyczy także omawianych komisji. Początkowo ZUS opublikował wyjaśnienia, z których wynikało, że członkowie komisji podlegają ubezpieczeniu, jeśli ich wynagrodzenie jest uznawane za przychód z działalności wykonywanej osobiście określonej w art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Są to przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych. Jednak zgodnie z wydaną wcześniej interpretacją dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej przychody z tytułu członkowstwa w komisji antyalkoholowej należy zakwalifikować jako przychody określone w art. 13 ust. 6 ustawy o PIT (z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej). Prowadziło to do wniosku, że członkowie komisji nie muszą być zgłaszani do ubezpieczenia zdrowotnego.
Ministerstwo Zdrowia 18 lutego 2022 r. zajęło jednak stanowisko, że przy ocenie polegania ubezpieczeniu zdrowotnemu nie ma znaczenia kwalifikacja podatkowa wynagrodzenia dla członków komisji. Wobec tego ZUS wydał uaktualnione stanowisko, z którego wynika, że członkowie tych komisji podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ponadto poinformował, że członkowie gminnych komisji alkoholowych, wynagradzani z tego tytułu, którzy:
  • zostali powołani przed wejściem w życie przepisów Polskiego Ładu – powinni być zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego od 1 stycznia 2022 r.;
  • zostaną powołani na bieżąco – powinni być zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego w terminie 7 dni od dnia powołania.
Zatem w opisywanej sytuacji nowo powołany członek komisji powinien zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego w terminie 7 dni od powołania. Do tego ubezpieczenia należy zgłosić także pozostałych członków, jeśli dotychczas nie zostali zgłoszeni. Płatnik musi dokonać korekty dokumentów rozliczeniowych i zgłosić te osoby do ubezpieczenia od 1 stycznia 2022 r.
W tej sytuacji może pojawić się pytanie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w przypadku gmin, które nie zgłosiły członków komisji do ubezpieczenia zdrowotnego od stycznia i nie opłaciły ewentualnej składki. Jednak zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych odpowiedzialność ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia naruszenia. W opisywanej sytuacji trudno byłoby uznać, że wina za niezgłoszenie i nieopłacenia składki leży po stronie płatnika, skoro kwestie te nie były ustalone nawet w resorcie zdrowia oraz ZUS.
Podstawa prawna
art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 91)
ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2469)
art. 41 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1119; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 218)
art. 13 pkt 6 i 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 138)
art. 19 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 289)