Rzecznik praw obywatelskich (RPO) domaga się szybkiego uchwalenia przepisów zobowiązujących samorządy do zagwarantowania mieszkań osobom, które muszą wyprowadzić się z budynków w złym stanie technicznym.
– 31 grudnia 2021 r. upłynął termin zapewnienia przez gminy ochrony, jaką objęci byli dotąd lokatorzy prywatnych budynków przeznaczonych do remontu lub rozbiórki – wyjaśnia RPO.
Problem zauważyli posłowie PiS. Przygotowali projekt nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Proponują wydłużenie obowiązku zapewnienia lokali zamiennych przez gminy do 31 grudnia 2024 r. Wciąż jednak nie odbyło się pierwsze czytanie tego projektu. Tymczasem, jak podkreśla rzecznik, sprawa jest pilna, ponieważ wygasł dotychczasowy obowiązek nałożony na gminy.
W ocenie RPO może to mieć negatywne konsekwencje i dla lokatorów, i dla właścicieli budynków, które zostały wyłączone z eksploatacji. – Jeżeli stan prawny się nie zmieni, obowiązek zapewnienia lokatorom lokali zamiennych spocznie wyłącznie na właścicielach budynków, którzy – jak można przypuszczać – w większości przypadków nie będą w stanie się z niego wywiązać. Trudno dzisiaj przewidzieć skalę problemów, jednak z całą pewnością dotkliwe skutki zwolnienia gmin z obowiązku wskazania lokali zamiennych odczują lokatorzy budynków przeznaczonych do natychmiastowego opróżnienia ze względu na katastrofalny stan techniczny, gdy właściciele nie będą mogli zapewnić im lokali zamiennych – twierdzi RPO.
Zauważa, że obecnie nawet samorządy mają problem z niezwłocznym wygospodarowaniem mieszkań, które mogłyby zostać przeznaczone dla lokatorów z opróżnianych budynków, choć zasób gmin miejskich jest znaczny. – W odróżnieniu od właścicieli nieruchomości prywatnych gmina jest w stanie wygospodarować odpowiednie lokale w rozsądnym czasie – uważa rzecznik.
W jego ocenie zwolnienie samorządów z tego obowiązku i przerzucenie go na właścicieli, w tym osoby fizyczne, które nie dysponują żadnym zasobem mieszkaniowym ani pieniędzmi na nabycie choćby jednego mieszkania spełniającego warunki lokalu zamiennego, nie ma racjonalnego uzasadnienia. Spowoduje to, że obowiązek opróżnienia budynków objętych decyzją powiatowego inspektora nadzoru budowlanego stanie się w wielu przypadkach niewykonalny.
– Obowiązek ten dotyczy często tych budynków, które znajdowały się przez kilkadziesiąt lat w zarządzie gminy i zostały odzyskane przez spadkobierców dawnych właścicieli – wskazuje rzecznik.
Na szybkim uchwaleniu przepisów zależy również posłom, którzy przygotowali projekt nowelizacji. – Problem dotyczy często osób w złej sytuacji materialnej i życiowej. Państwo, mając możliwości zapewnienia zabezpieczenia społecznego obywatelom, powinno z nich korzystać. Skrócone vacatio legis (dzień po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw) nowelizacji wynika z potrzeby szybkiego przyjęcia tej regulacji i jest uzasadnione potrzebą właściwego zabezpieczania interesów lokatorów oraz koniecznością skrócenia do minimum okresu braku ciągłości realizacji zadań przez gminy w tym zakresie – uważają projektodawcy. ©℗
