Nieużywane auta pozostawione bez tablic rejestracyjnych szybciej będą odholowane z ulic. Nieodebrane przez właścicieli w ciągu sześciu miesięcy od ich usunięcia staną się własnością gminy.
Obowiązuje już nowe rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie usuwania pojazdów pozostawionych bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje na to, że nie są używane. Rozporządzenie, które weszło w życie 26 lipca 2011 r. określa nie tylko tryb usuwania samochodów, ale również zasady postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na własność gminy.
Zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub policję na koszt właściciela lub posiadacza. Równocześnie takie auto nieodebrane na wezwanie gminy w terminie sześciu miesięcy od dnia usunięcia uznaje się za porzucone z zamiarem wyzbycia się. W konsekwencji auto przechodzi na własność gminy z mocy ustawy. Ustawa przewiduje jednak, że wskazane powyżej przejście własności nie nastąpi, gdy nieodebranie pojazdu nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zobowiązanej. Za taką przykładowo może być uznana choroba czy wyjazd zagraniczny.

Tryb postępowania

Wydanie nowego rozporządzenia w sprawie usuwania takich pojazdów stało się niezbędne z uwagi na ubiegłoroczną nowelizację przepisów prawa o ruchu drogowym. Wprowadziła ona nowy tryb postępowania w zakresie usuwania pojazdów z drogi oraz orzekania o ich przepadku. Inaczej wygląda jednak postępowanie w stosunku do pojazdów nieużywanych.
Zgodnie z rozporządzeniem w zakresie usuwania pojazdów bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje, że nie są używane współdziałają:
● straż gminna (miejska),
● policja,
● organy gminy,
● zarządca drogi,
● jednostki usuwające pojazdy lub podmioty odpowiedzialne za przechowywanie pojazdu.
Sam proces usuwania pojazdu z drogi przez policję lub straż miejską rozpoczyna się z chwilą wydania uprawnionej jednostce dyspozycji usunięcia pojazdu. W tym celu organ gminy lub zarządca drogi, w ramach wykonywanych zadań, zgłasza potrzebę usunięcia pojazdu z drogi wskazanemu podmiotowi. Jeżeli potrzeba usunięcia jest wydana ustnie, w tym za pośrednictwem środków łączności, wymagane jest niezwłoczne potwierdzenie jej w formie pisemnej. Samą dyspozycję usunięcia pojazdu wydaje, w formie pisemnej, funkcjonariusz lub pracownik uprawnionego podmiotu, np. policji, po upewnieniu się, że istnieją przesłanki do usunięcia pojazdu. W wyniku wydania dyspozycji pojazd umieszcza się niezwłocznie w miejscu zapewniającym właściwy jego dozór.
Podmiot, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu, powiadamia o tym niezwłocznie właściwego dla miejsca zdarzenia komendanta powiatowego (miejskiego, rejonowego) policji, ze wskazaniem miejsca, w którym umieszczono pojazd, oraz wójta gminy. W obu przypadkach powiadomienia niezbędne jest przesłanie kopii dyspozycji.
Wójt, burmistrz, prezydent miasta po otrzymaniu dokumentów podejmują czynności mające na celu ustalenie właściciela pojazdu. Następnie organ ten pisemnie powiadamia właściciela pojazdu o jego usunięciu oraz o skutkach nieodebrania pojazdu w terminie i każdorazowej konieczności uiszczenia należności za jego usunięcie. Do powiadomienia stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) o doręczeniach. Oznacza to, że organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
W przypadku nieodebrania pojazdu w terminie sześciu miesięcy od dnia jego usunięcia, podmiot, któremu go powierzono, powiadamia o tym, nie później niż trzeciego dnia od dnia upływu tego terminu, właściwy miejscowo organ gminy oraz podmiot, który wydał dyspozycję. O przejęciu pojazdu na własność gminy wójt (burmistrz, prezydent miasta) od razu powiadamia właściciela pojazdu, jeżeli został ustalony.
Wzór dyspozycji stanowi załącznik do rozporządzenia, jednak wzory wydane na podstawie dotychczasowych przepisów mogą być używane do czasu wyczerpania ich nakładu, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia. W tym drugim przypadku wymagana jest w nich stosowna korekta podstawy prawnej do wydania dyspozycji.



Decyzja o przepadku

Inaczej wygląda postępowanie organów administracji publicznej w razie nieodebrania pojazdu przez właściciela z innych przyczyn. Chodzi m.in. o sytuację, gdy auto jest usuwane z drogi na koszt właściciela w przypadku:
● pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione, i utrudnia on ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu,
● pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową w miejscu przeznaczonym dla pojazdu osoby niepełnosprawnej,
● pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela.
W takiej sytuacji starosta występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku auta na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie trzech miesięcy od dnia jego usunięcia. Wcześniej jednak właściciel pojazdu lub osoba uprawniona do jego posiadania powinien otrzymać powiadomienie zawierające pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu. Starosta może wystąpić z wnioskiem do sądu nie wcześniej niż przed upływem 30 dni od dnia powiadomienia.

Koszty pokrywa właściciel

W sprawach o przepadek pojazdu sąd musi stwierdzić, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku. W szczególności bada, czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Do wykonania orzeczenia sądu w przedmiocie przepadku pojazdu jest zobowiązany starosta. Zgodnie z prawem o ruchu drogowym koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu powstałe od momentu wydania dyspozycji jego usunięcia do zakończenia postępowania ponosi osoba będąca właścicielem tego pojazdu w dniu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu. Starosta wydaje decyzję o zapłacie tych kosztów. Jeżeli w chwili usunięcia pojazd znajdował się we władaniu osoby dysponującej nim na podstawie innego niż własność tytułu prawnego, osoba ta jest zobowiązana solidarnie do pokrycia kosztów. Termin płatności należności ustalonych decyzją starosty wynosi 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna. Odsetki ustawowe nalicza się od dnia następującego po upływie terminu płatności.

Nowe stawki opłat

Dodatkowo już od 21 sierpnia 2011 r. do nowych zadań własnych powiatów będzie należało usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych w wymienionych w ustawie przypadkach. Starosta będzie realizował te zadania z pomocą powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierzał ich wykonywanie zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Dodatkowo rada powiatu do tego czasu powinna ustalić nowe stawki opłat za usunięcie i przechowywanie pojazdu na jej terenie przy uwzględnieniu dodatkowych ustawowych reguł. Kwoty te nie będą mogły być zbyt wygórowane, gdyż ustawa przewiduje maksymalne limity (np. dla samochodu osobowego nie może to być więcej niż 440 zł za usunięcie i 33 zł za każdą dobę przechowywania). Maksymalne stawki opłat będą obowiązywały w danym roku kalendarzowym i będą ulegały corocznym zmianom w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi cen towarów i usług.
Koszty usunięcia pojazdu
Maksymalna wysokość stawek kwotowych opłat za holowanie i przechowywanie pojazdu od 21 sierpnia 2011 r.:
● rower lub motorower – za usunięcie 100 zł; za każdą dobę przechowywania 15 zł
● motocykl – za usunięcie 200 zł; za każdą dobę przechowywania 22 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t – za usunięcie 440 zł; za każdą dobę przechowywania 33 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t do 7,5 t – za usunięcie 550 zł; za każdą dobę przechowywania 45 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7,5 t do 16 t – za usunięcie 780 zł; za każdą dobę przechowywania 65 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 t – za usunięcie 1150 zł; za każdą dobę przechowywania 120 zł
● pojazd przewożący materiały niebezpieczne – za usunięcie 1400 zł; za każdą dobę przechowywania 180 zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 22 czerwca 2011 r.
w sprawie usuwania pojazdów pozostawionych bez tablic rejestracyjnych lub których stan wskazuje na to, że nie są używane (Dz.U. nr 143, poz. 845 z późn.zm.).