Czy można zmieniać plan wydatków w uchwalonym budżecie? Gdzie ująć odprawę pośmiertną dla rodziny zmarłego pracownika? Jak zaksięgować montaż środka trwałego?
Jestem skarbnikiem w małej miejscowości w województwie podlaskim. Wójt zamierza zarządzeniem dokonać w planie wydatków przeniesień między zadaniami, wskutek czego ma powstać nowe zadanie inwestycyjne. W uchwale budżetowej na 2020 r. włodarz został upoważniony do dokonywania zmian w budżecie, polegających na przeniesieniach w planie wydatków między paragrafami i rozdziałami w ramach działu w zakresie wydatków na wynagrodzenia ze stosunku pracy, wydatków majątkowych między zadaniami w ramach działu do kwoty 60 tys. zł. Obawiam się, że włodarz nie może tego zrobić w drodze zarządzenia. Czy w przedstawionej przeze mnie sytuacji wójt może zmienić
budżet?
Nie, wójt nie może zmienić budżetu, gdyż udzielone przez radę upoważnienie nie daje mu kompetencji do stanowienia o nowych zadaniach majątkowych w budżecie gminy. To uprawnienie przysługuje organowi stanowiącemu, czyli radzie gminy.
I co ważne, przepisy dotyczące zakresu zmian, do których upoważniony jest wójt, są ściśle reglamentowane, tak by nie dopuścić do sytuacji, w której organ wykonawczy przejmuje uprawnienia do stanowienia budżetu. Udzielone wójtowi upoważnienie (o którym wspomniano w pytaniu) daje mu możliwość zwiększenia planu wydatków w jednym bądź kilku zadaniach majątkowych, zaplanowanych wcześniej przez organ stanowiący w budżecie danego roku, przy dokonaniu zmniejszenia planu wydatków w innym zadaniu bądź innych zadaniach w ramach działu. Zmiana ta nie może przekroczyć 60 tys. zł. Należy pamiętać, że wyłączną kompetencję do uchwalania budżetu, w tym zadań inwestycyjnych, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 4 ustawy z o samorządzie gminnym ma organ stanowiący (por. uchwała nr 11/484/2020 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 21 maja 2020 r.).
Zgodnie z art. 257 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) w toku wykonywania budżetu zarząd może dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego polegających m.in. na zmianach planu wydatków JST w ramach działu w zakresie wydatków bieżących, z wyjątkiem zmian planu wydatków na uposażenia i
wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Na gruncie tego przepisu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 30 stycznia 2014 r. (sygn. akt I SA/Po 1107/13) podał, że dokonywanie przesunięć wydatków między działami budżetu gminy jest w istocie zmianą tego budżetu, a uprawnienie do dokonania tej czynności, podobnie jak uchwalenie budżetu, należy do wyłącznej kompetencji organu stanowiącego gminy. Zdaniem poznańskiego WSA ustawodawca jednoznacznie wykluczył możliwość dokonywania w budżecie gminy przesunięć przez organ wykonawczy pomiędzy działami budżetu, co wynika z art. 258 ust. 1 pkt 1 u.f.p. Organ wykonawczy może natomiast dokonywać przesunięć wydatków pomiędzy rozdziałami i paragrafami budżetu, jeżeli uzyska na to upoważnienie od rady gminy.
Obawy skarbnika są uzasadnione także z innego punktu widzenia. Otóż wprowadzenie zmiany w budżecie z naruszeniem art. 257 u.f.p. i bez upoważnienia wynikającego z innego tytułu prawnego stanowi naruszenie dyscypliny
finansów publicznych stypizowane w art. 10 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Zgodnie z tym przepisem „naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie zmiany w budżecie lub planie, stanowiącym podstawę gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych, bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia” (por. orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z 27 kwietnia 2009 r., nr BDF1/4900/26/25/09/946).
©℗
• art. 257 pkt 3, art. 258 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695
• art. 18 ust. 2 pkt 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713)
• art. 10 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1440; ost zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
Jesteśmy zobowiązani jako zakład pracy do wypłaty na rzecz rodziny zmarłego pracownika odprawy pośmiertnej. Jak powinniśmy ująć to w księgach rachunkowych?
W związku ze śmiercią pracownika pracodawca może też być zobowiązany do wypłaty na rzecz rodziny odprawy pośmiertnej, której warunki przyznania określa art. 93 kodeksu pracy. Odprawa ta wypłacona uprawnionym członkom rodziny zmarłego pracownika stanowi u nich przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. Świadczenie to nie podlega składkom ZUS, ponieważ nie stanowi przychodu ze stosunku pracy ani żadnego tytułu objętego obowiązkiem ubezpieczeń. Odprawa pośmiertna nie jest także obciążona PIT, ponieważ jest objęta zwolnieniem na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. W ewidencji bilansowej wypłata odprawy pośmiertnej obciąża koszty działalności operacyjnej jednostki, ale nie zalicza się jej do kosztów wynagrodzeń pracowniczych (nie obciąża ona konta 404 „Wynagrodzenia”). Jako wydatek odnoszony w ciężar kosztów operacyjnych jednostki ujmuje się ją na koncie 409 „Pozostałe koszty rodzajowe”. Odprawę pośmiertną ujmuje się: Wn konto 409 „Pozostałe koszty rodzajowe” lub konto zespołu 5, Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki”. A wypłatę odprawy pośmiertnej księguje się: Wn konto 240 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 130 „Rachunek bankowy”.©℗
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j. Dz.U. z 2019 poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
• art. 18, art. 41 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost.zm. Dz.U. z poz. 875)
• art. 93 ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495)
Planujemy montaż środka trwałego i będziemy nabywcami takiej usługi. Jakie operacje będą ujmowane w księgach rachunkowych?
Montaż oznacza składanie, zespalanie części lub zespołów (maszyn, aparatów, urządzeń) w dalsze podzespoły lub gotowy wyrób. Montaż to składanie urządzeń z gotowych części, zakładanie, instalowanie urządzeń technicznych, łączenie oddzielnych części w całość. Obejmuje on dostarczenie urządzeń w częściach, które dopiero w obiekcie są montowane w jedną całość. Cechą charakterystyczną montażu jest tworzenie z wielu elementów pewnej odrębnej całości (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII SA/A 1770/17; wyrok WSA we Wrocławiu z 4 października 2016 r., sygn. akt II SA/Wr 461/16; wyrok WSA w Krakowie z 22 stycznia 2016 r., sygn. akt II SA/Kr 1503/15).
W ujęciu VAT nie uznaje się za montaż prostych czynności, umożliwiających funkcjonowanie montowanego urządzenia, zgodnie z jego przeznaczeniem (art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Za tego typu czynności uznaje się działania umożliwiające funkcjonowanie danego sprzętu, które potencjalny nabywca mógłby wykonać we własnym zakresie (np. korzystając z dołączonej instrukcji). Dlatego też, za montaż należy uznać takie czynności, które wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności znanych przede wszystkim dostawcy montowanego urządzenia (interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 czerwca 2018 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.228.2018.2.WH). Na gruncie zarówno prawa bilansowego, jak i podatkowego koszty montażu powiększają cenę nabycia lub koszt wytworzenia środków trwałych, stanowiąc element ich wartości początkowej, od której dokonywane są odpisy amortyzacyjne (art. 28 ust. 8 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości; art. 22g ust. 3, 4 i 6 w zw. z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT; art. 16g ust. 3, 4 i 6 w zw. z art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT). Operacje gospodarcze związane z montażem środka trwałego wymagają następującego ujęcia w księgach rachunkowych nabywcy tej usługi:
1. Zakup (wytworzenie) środka trwałego, wymagającego montażu: Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”, Ma różne konta.
2. Zakup usługi montażu nabytego (wytworzonego) środka trwałego: Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”, Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT), Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”.
3. Zakup części składowych do montażu nabytego (wytworzonego) środka trwałego: Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”, Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT), Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”.
4. Zapłata za usługę montażu nabytego (wytworzonego) środka trwałego oraz za zakupione części składowe do tego montażu: Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”, Ma konto 13 „Rachunki bankowe”.
5. Zwiększenie ceny nabycia (kosztu wytworzenia) środka trwałego o wydatki związane z robotami montażowymi oraz zakupem części składowych do tego montażu: Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”, Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”.
6. Przyjęcie – po zakończeniu prac montażowych – nabytego (wytworzonego) środka trwałego do używania (wprowadzenie go do ewidencji środków trwałych): Wn konto 01 „Środki trwałe”, Ma konto 08 „Środki trwałe w budowie”.
• art. 28 ust. 8 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
• art. 22g ust. 3, 4 i 6 w zw. z art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387;
• art. 16g ust. 3, 4 i 6 w zw. z art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865;
ost.zm. Dz.U. z 2020 r., poz. 695)
• art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
