Subskrybuj nas na Youtube
Nasza gmina uzyskała niedawno refundację środków z budżetu państwa – za wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej (np. zadania urzędu stanu cywilnego). Wójt, zarządzeniem, zamierza przyjąć te środki do budżetu gminy, m.in. z powołaniem się na art. 15zn i art. 15zo tarczy antykryzysowej, i samodzielnie postanowić o ich przeznaczeniu.
Czy będzie to właściwe rozwiązanie?
Czy będzie to właściwe rozwiązanie?
W pierwszej kolejności należy się przyjrzeć przywołanym w pytaniu przepisom tarczy antykryzysowej.
Nadzwyczajne uprawnienia
Z art. 15zn wynika m.in., że w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa może:
1) dokonać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym dokonać przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej;
2) dokonać czynności, o których mowa w art. 258 ust. 1 pkt 2‒4 ustawy o finansach publicznych;
3) dokonać zmian w wieloletniej prognozie finansowej oraz w planie wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego związanych z wprowadzeniem nowych inwestycji lub zakupów inwestycyjnych przez jednostkę, o ile zmiana ta nie pogorszy wyniku budżetu tej jednostki;
4) dokonać zmiany przeznaczenia rezerwy celowej utworzonej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego bez uzyskania opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego tej jednostki (…),
5) tworzyć nową rezerwę celową bez uzyskania opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego tej jednostki, przenosząc do niej zablokowane kwoty wydatków na podstawie art. 260 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
6) dokonać zmiany limitu zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 ustawy o finansach publicznych.
Z kolei w art. 15zo tarczy antykryzysowej stwierdzono, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii i związanego z tym ryzyka istotnego naruszenia terminów i warunków realizacji zadań jednostek samorządu terytorialnego:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa może dokonać zmian i czynności, o których mowa w art. 15zn pkt 1 i 2,
2) zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązań, o których mowa w art. 91 ust. 2 ustawy z o finansach publicznych, nie wymaga uzyskania opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązań, o ile zobowiązania te były przewidziane w prognozie kwoty długu i jednostka uzyskała pozytywną opinię regionalnej izby obrachunkowej o tej prognozie
– do odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
!Artykuły 15zn i 15zo tarczy antykryzysowej umożliwiają gminom podejmowanie jedynie takich operacji finansowych w budżecie czy wieloletniej prognozie finansowej, które są związane z przeciwdziałaniem skutkom COVID-19. Ewentualnie możliwe jest decydowanie o zmianach ze względu na ryzyko naruszenia terminów i warunków zadań jednostek samorządowych w stanie epidemii.
Jakkolwiek wskazane regulacje prawne tarczy antykryzysowej znaczenie poszerzają możliwości decyzyjne organów wykonawczych JST, nie oznacza to, że dają przyzwolenie na wszelkie czynności dla tych organów. Podane możliwości dotyczą tylko operacji związanych z zapewnieniem prawidłowej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, względnie umożliwiają podejmowanie czynności ze względu na ryzyko naruszenia terminów i warunków zadań jednostek samorządowych w stanie epidemii.
Abstrahując od powyższego, wskazane regulacje prawne nie mogą nawet mieć zastosowania do czynności wójta gminy, polegającej na wprowadzeniu do budżetu gminy środków z refundacji z budżetu państwa, nie legalizuje bowiem tej czynności żadna z przesłanek wymienionych w art. 15zn pkt 1‒6 czy w art. 15zo tarczy antykryzysowej. Po prostu nie można zakwalifikować czynności wójta dotyczących szeroko pojętych zmian budżetu JST do żadnej przesłanki z ww. zamkniętych katalogów czynności.
Rola radnych
Z uwagi na powyższe, jedynym punktem odniesienia pozostaje nadal aktualny art. 50a ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z jego treścią organ stanowiący decyduje o przeznaczeniu dotacji otrzymanych z budżetu państwa na podstawie odrębnych przepisów, stanowiących zwrot poniesionych wydatków na realizację zadań określonych w tych przepisach oraz dotacji z tytułu rekompensaty utraconych dochodów własnych. Na kanwie ww. regulacji w zbliżonym stanie faktycznym warto odnotować stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 29 kwietnia 2020 r. (nr KI-411/138/20). Stwierdzono w nim, że „zwiększenie budżetu o dochody z tytułu poniesienia określonych wydatków i zaplanowanie odpowiednich zmian wydatków budżetu należy zatem do kompetencji organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego”. Finalnie zaś w rozstrzygnięciu nadzorczym orzeczono nieważności dokonanych zmian w budżecie w zakresie dochodów i wydatków, które zostały dokonane zarządzeniem organu wykonawczego gminy.
Reasumując, brakuje podstaw prawnych do tego, aby to wójt decydował o przeznaczeniu opisanych w pytaniu środków w drodze zarządzenia zmieniającego budżet gminy. Wyłączną kompetencję w tym zakresie ma organ stanowiący JST, a w podanej sytuacji – rada gminy. Kompetencji tej nie przyznają także organowi wykonawczemu regulacje tarczy antykryzysowej, dlatego należy opierać się na dotychczasowych nadal aktualnych regulacjach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Podstawa prawna
•art. 15zn, art. 15zo ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1493; tarcza antykryzysowa)
•art. 50a ustawy z 13 listopada 2002 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 23; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086)
•art. 89 ust. 1, art. 90, w art. 91 ust. 2, art. 258 ust. 1 pkt 2‒4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1175)
