Ustawa z 23 października 2018 r. o Funduszu Dróg Samorządowych (t.j. Dz.U. poz. 2161, ze zm.) przewiduje mechanizm wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego, realizujących inwestycje na drogach samorządowych.
Procedura przyznania dofinansowania jest złożona, a wnioski podlegają ocenie nie tylko komisji powołanej przy wojewodzie, lecz także przez ministra do spraw transportu i prezesa Rady Ministrów. Ten może: dokonać zmian na listach lub wskazać do dofinansowania dodatkowe zadania powiatowe lub gminne – mając na względzie poprawę dostępności komunikacyjnej obszarów o niższej zamożności, wyrównywanie szans rozwojowych regionów i budowanie spójności terytorialnej kraju lub zgodność z programami realizowanymi przez Radę Ministrów.
Wnioskodawcy otrzymują dofinansowanie zadań powiatowych oraz gminnych na podstawie zatwierdzonej listy. Niestety zdarza się, że podmiot, który w pierwotnej wersji znalazł się na liście, został z niej wykreślony na etapie jej weryfikacji na szczeblu prezesa Rady Ministrów.
Czy w takiej sytuacji wnioskodawcy będzie przysługiwała jakakolwiek ochrona prawna?
W doktrynie pojawiają się wątpliwości natury prawnej. Warto w tym miejscu przeanalizować kompleksowo przepisy dotyczące postępowania przed sądami administracyjnymi. Co prawda ustawodawca w art. 27 ustawy o Funduszu Dróg Samorządowych zdecydował, że do procedury udzielania dofinansowania zadań powiatowych oraz gminnych (w tym do składania wniosków o dofinansowanie i ich oceny, ustalania list, wprowadzania na listach, zmian oraz zatwierdzania tych list) nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, jednakże ww. przepis nie wyłącza stosowania przepisów ustawy – Prawo postępowania przed sądami administracyjnymi.
Wyłączenie stosowania przepisów k.p.a. oznacza tylko, że zatwierdzona lista nie jest uznawana za decyzję administracyjną (ani za postanowienie), jednocześnie jednak pozostaje aktem lub inną czynnością z zakresu administracji publicznej i dotyczy uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Warto podkreślić, że zatwierdzone listy określają nie tylko podmioty, którym przyznano środki, lecz także wysokość i cel dofinansowania (na podstawie listy zawierane są umowy o dofinansowanie). Tym samym należy uznać, że odnoszą się do uprawnień i obowiązków, o których mowa w kontekście aktów wskazanych w art. 3 par. 2 pkt 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a to wprost oznacza, że zatwierdzona przez prezesa Rady Ministrów lista podlegać musi kontroli sądowej. Wnioskodawcom przysługiwać powinna zatem skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. W doktrynie oraz w orzecznictwie przyjmuje się, że w komentowanym przepisie chodzi o akty i czynności podejmowane w sprawach indywidualnych, a więc w stosunku do konkretnych podmiotów. W przypadku zatwierdzonej listy jak najbardziej pojawiają się konkretne podmioty (również poprzez wykreślenie i zmianę), a tym samym w pełni ma zastosowanie ww. przepis, który uprawnia do złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.