Prowadzę punkt gastronomiczny na targowisku miejskim. Zaniepokoiło mnie, że rada miasta w uchwale wprowadziła zakaz spożywania alkoholu w takich miejscach. Nie wiem, czym kierował się samorząd, bo uchwała nie zawiera uzasadnienia. Czy gmina mogła wprowadzić tego typu zakaz na targowisku?
Nie, gdyż targowisko nie zostało wymienione w katalogu tzw. miejsc chronionych w art. 14 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej u.w.t.p.a.). Nie mieści się także w katalogu miejsc, obiektów lub obszarów, w których rada gminy może wprowadzić czasowy lub stały zakaz sprzedaży, podawania, spożywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych. Nie mieści się zatem w zakresie art. 14 ust. 6 u.w.t.p.a., który to wskazuje miejsca, w których ze względu na ich charakter (np. mają szczególne znaczenie religijne, kulturalne, oświatowe, społeczne czy pełnią specyficzną rolę wychowawczą nie tylko w stosunku do dzieci i młodzieży) można wprowadzić taki zakaz.
Opisana uchwała nie zawierała uzasadnienia. Trudno więc stwierdzić, dlaczego rada gminy w tym konkretnym przypadku uznała targowisko za miejsce chronione. Tymczasem Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 maja 2019 r. (sygn. akt II GSK 1724/17) podał, że rada gminy, rozszerzając ustawowy katalog obiektów chronionych i ustanawiając w szerszym zakresie zakazy spożywania i podawania napojów alkoholowych, obowiązana jest uzasadnić uchwałę zarówno w zakresie charakteru obiektu lub miejsca objętego dodatkowym zakazem. Zdaniem NSA uchwała powinna więc zawierać uzasadnienie, które winno tłumaczyć zasadność uznania targowiska za obiekt chroniony w rozumieniu art. 14 ust. 6 u.w.t.p.a., tym bardziej że jest ono zwyczajowo miejscem prowadzenia działalności gospodarczej. Na targowiskach są też z reguły punkty gastronomiczne i spożywania napojów alkoholowych, co oznacza, że ustanowiony w uchwale generalny zakaz odnoszący się do wszystkich targowisk – nie konkretnego – może ograniczać swobodę wyboru działalności gospodarczej. NSA wyjaśnił przy tym, że żaden z obowiązujących przepisów nie przewiduje wprost wymogu uzasadnienia uchwały rady gminy/rady miejskiej, jednak obowiązek jego sporządzenia wywodzi się z ustanowionej w art. 2 Konstytucji RP zasady demokratycznego państwa prawnego (por. wyrok WSA w Kielcach z 29 września 2016 r., sygn. akt II SA/Ke 546/16).
Ponadto według sądu administracyjnego bez uzasadnienia aktu prawa miejscowego (nie tylko jego brak, lecz również sporządzenie go w sposób uniemożliwiający poznanie motywów wprowadzenia określonych norm prawnych z uwagi na brak stosownych rozważań) nie jest możliwe skontrolowanie, czy ustanowione przez radę gminy prawo miejscowe jest zgodne z prawem ogólnym. NSA podkreślił przy tym, że szczególnie doniosłe znaczenie ma uzasadnienie w przypadku uchwał o charakterze uznaniowym, do których zalicza się uchwały realizujące delegację z art. 12 ust. 1 i 2 u.w.t.p.a. (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 13 października 2016r., sygn. akt II SA/Go 688/16).
Podstawa prawna
Art. 12 ust. 1 i 2, art. 14 ust. 1 i 6 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2137 ze zm.)
