Racjonalizacja możliwości zadłużania się samorządów - to cel nowelizacji ustawy o finansach publicznych, którą w piątek jednogłośnie uchwalił Sejm.

Za ustawą głosowało 421 posłów, nikt się nie wstrzymał i nikt nie był przeciw.

Deklarowane przez twórców cele noweli o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw to: zracjonalizowanie możliwości zadłużania się samorządów, uelastycznienie ich gospodarki finansowej oraz wzmocnienie mechanizmów prawnych służących zwiększeniu bezpieczeństwa finansowego.

W ustawie przewidziano trzy grupy zmian. Pierwsza dotyczy regulacji racjonalizujących proces zadłużania w samorządach i powiększania przestrzeni do dokonywania wydatków.

Zaproponowane rozwiązania mają m.in. umożliwić restrukturyzację długu samorządów poprzez spłatę istniejącego zadłużenia nowym długiem o niższych kosztach obsługi. "W efekcie samorządy, które zaciągnęły droższe zobowiązania będą mogły je zamienić na bardziej korzystne, co jest uzasadnione ekonomicznie" - wyjaśniono w uzasadnieniu.

Wskaźnik zadłużenia gmin wymaga zmian albo wręcz likwidacji

Zobacz również

Obecnie, wynika z uzasadnienia, zależy to od nadwyżki w części bieżącej. Jeżeli samorząd nie ma jej w odpowiedniej wysokości z trzech ostatnich lat, to nie może spłacić długu. Dlatego, według twórców noweli, racjonalne jest umożliwienie samorządom wcześniejszej spłaty długu w sytuacji, gdy jednostka ma środki finansowe w danym roku.

Druga część zmian dotyczy uelastycznienia gospodarki finansowej. Chodzi zarówno o przeniesienie nakładów w ramach jednego roku budżetowego między działami, jak i potrzeby zmiany nakładów w poszczególnych latach.

Zmiany mają na celu umożliwienie organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego dokonywanie zmian w budżecie i wieloletniej prognozie finansowej jednostki, w związku z realizacją projektów finansowanych z udziałem środków europejskich.

Trzecia grupa zmian obejmuje regulacje dotyczące kontroli poziomu zadłużenia. Twórcy noweli uznali bowiem, że obecne mechanizmy są niewystarczające przede wszystkim wobec tzw. niestandardowych instrumentów finansowania, które nie podlegają ograniczeniom ustawowym.

Ponadto proponuje się wcześniejszą spłatę długu w sytuacji posiadania własnych środków finansowych (np. nadwyżka budżetowa z lat poprzednich, środki ze zwrotu udzielonych pożyczek) lub wolnych środków z tytułu rozliczenia zaciągniętych zobowiązań.

Ustawa zawiera także regulacje, zgodnie z którymi limitem spłaty zadłużenia będą objęte nie tylko - jak dotychczas - odsetki od zobowiązań dłużnych, ale wszystkie wydatki na obsługę długu JST, np. prowizje płacone w związku z udzieleniem kredytu, czy pożyczki.