24 stycznia 2018 r. uruchomiony został przez Ministerstwo Środowiska, a prowadzony przez marszałków województw, elektroniczny Rejestr-BDO (Bazy Danych o Odpadach). Wpisowi do tego rejestru podlegają wszystkie podmioty (firmy prywatne, komunalne) działające w zakresie gospodarowania odpadami. Ten kto się tam nie znajdzie, nie będzie mógł prowadzić działalności. Wpis to wymóg ustawowy i za jego niewykonanie grożą surowe konsekwencje. 2019 rok to czas przygotowań, przede wszystkim dla twórców systemu.

Celem wprowadzenia BDO jest uszczelnienie systemu ewidencjonowania odpadów oraz stworzenie nowego narzędzia dla inspektorów środowiska. Chodzi również o to, aby informacje dotyczące transferu odpadów można było na bieżąco weryfikować za pomocą internetowego rejestru. Ponadto baza ma służyć do gromadzenia danych dotyczących m.in. wprowadzonych do obiegu produktów. Docelowo (jeszcze nie jest) BDO będzie zbiorczą ewidencją odpadów oraz miejscem zawierającym informacje związane z ich zagospodarowaniem, ponieważ obejmie wszystkie podmioty, które są zobowiązane do jej prowadzenia.

Baza Danych o Odpadach nie powstanie szybko

Jak twierdzi Ministerstwo Środowiska, rejestr przedsiębiorców stanowi pierwszy element systemu zwanego Bazą danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), a oprócz niego, zgodnie z przepisami ustawy o odpadach już od 2020 r. zostaną również uruchomione dwa kolejne moduły, umożliwiające wyłącznie w formie elektronicznej prowadzenie ewidencji odpadów i składanie sprawozdań z zakresu gospodarowanych odpadów cyfrowo, nie papierowo.

Jest szansa, że stanie się to już w przyszłym roku. Zdaniem MŚ, prace prowadzone są bez zakłóceń, przebiegają zgodnie z wypracowanym harmonogramem. Według MŚ, dopiero pełne uruchomienie wszystkich funkcjonalności BDO umożliwi skuteczną kontrolę rynku gospodarki odpadami, przyczyniając się do efektywniejszego wsparcia organów inspekcji ochrony środowiska, w walce z nieprawidłowościami występującymi w tym sektorze.

Kto ma trafiać do bazy i na jakich zasadach

Wpisowi do funkcjonującego Rejestru-BDO podlegają wszystkie podmioty działające w zakresie gospodarowania odpadami. Wpisu należy dokonać przez wypełnienie wniosku rejestracyjnego, dostępnego pod adresem: https://bdo.mos.gov.pl/web/wnioski-do-pobrania, oraz złożenie go do właściwego urzędu marszałkowskiego. Obowiązek rejestracji w BDO dotyczy w szczególność firm, które wprowadzają na rynek: produkty, produkty w opakowaniach oraz gospodarują odpadami. Marszałek województwa powinien był dokonać wpisu do 6 miesięcy od dnia utworzenia nowego rejestru, czyli ostatecznie do 24 lipca 2018 r. Po dokonaniu wpisu przydzielany jest numer rejestrowy oraz konto przedsiębiorcy. Nie oznacza to jednak, że firmy nie mogą wciąż się wpisywać. Po prostu, po tym terminie, nie wpisane a działające firmy w danej gminie robią to nielegalnie.

Baza Danych o Odpadach: Branża odpadowa umiarkowanie zadowolona

Na firmę prowadzącą działalność w zakresie podlegającym rejestracji bez wymaganego wpisu do bazy może zostać nałożona kara od 1000 zł aż do 1 000 000 zł. Te same kary dotyczyć będą firm, które dokonają wpisu niezgodnego ze stanem rzeczywistym lub podają przy wpisie nierzetelne informacje.

Po dokonaniu wpisu, przedsiębiorca będzie zwolniony z obowiązku uzyskania zezwoleń na transport odpadów.

Finansowanie systemu

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony przyrody utworzenie oraz wdrożenie Bazy jest finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Stanowisko Ministerstwa Środowiska

Zarówno dla samorządów jak i dla firm dostęp do BDO i korzystanie z niej nie będzie wiązało się z żadnymi kosztami
Z punktu widzenia firm obecnie funkcjonujący Rejestr-BDO, który jest publicznie dostępny, stanowi bardzo przydatne narzędzie. Każdy kto wejdzie na stronę, a w szczególności podmioty, które prowadzą działalność w zakresie gospodarki odpadami, będą mogły sprawdzić zakres i legalność prowadzonej działalności przez potencjalnych kontrahentów, w tym zbierających, transportujących,sprzedających lub przetwarzających odpady. Patrząc z perspektywy samorządów dzięki BDO będzie możliwa analiza zgodność faktycznie prowadzonej przez podmiot działalności w zakresie gospodarki odpadami, z zakresem zadeklarowanym w rejestrze. Natomiast po uruchomieniu w 2020 r. dodatkowych dwóch modułów, ewidencji i sprawozdawczości, zastąpią one dotychczasową, papierową formę prowadzania dokumentacji. Wiązać się to będzie ze znacznym ułatwieniem dla firm, które będą prowadzić ewidencję i sprawozdawać wyłącznie w formie elektronicznej. Przełoży się to na szybszą i efektywniejszą pracę samorządów, które nie tylko będą mogły na bieżąco kontrolować ewidencję firm działających na jej ternie, ale przede wszystkim ułatwi im prowadzenie sprawozdawczości, dzięki elektronicznej formie otrzymywanych sprawozdań. To z kolei przełoży się na sprawniejsze weryfikowanie otrzymywanych od przedsiębiorców sprawozdań oraz tworzenie sprawozdań na poziomie gminnym.

Czy gdzieś w Europie istnieje podobny system i czy działa

Na stronie https://bdo.mos.gov.pl/web/ dostępne są linki do Rejestrów prowadzonych w państwach członkowskich UE (innych niż Rzeczpospolita Polska) z zakresu sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytego sprzętu. Podobne systemy mają Austria, Finlandia, Dania czy Węgry.

Paweł Sikora