Rada naszego powiatu wybrała do zarządu trzy osoby, choć zgodnie ze statutem powinno być ich pięć. Uznaliśmy jednak, że działanie to mieści się w granicach prawa, gdyż ustawa o samorządzie powiatowym stanowi, że organ ten powinien liczyć od trzech do pięciu osób. Zarząd w nowym składzie podjął uchwałę dotyczącą zmian w budżecie. Niestety, regionalna izba obrachunkowa stwierdziła nieważność tego aktu, powołując się na fakt, że przyjął go zarząd w nieprawidłowej liczbie członków. Czy izba nie przekroczyła swoich kompetencji?
Izba miała takie prawo. Badanie przez regionalną izbę obrachunkową (dalej RIO) czy uchwała zarządu powiatu w sprawie zmian budżetu jednostki samorządu była wydana przez organ wybrany zgodnie z ustawą z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (dalej u.s.p.), mieściło się bowiem w granicach kompetencji nadzorczych tego organu określonych w art. 76 ust. 1 i art. 77 u.s.p. Pierwszy z tych przepisów mówi, że nadzór nad działalnością powiatu w zakresie spraw finansowych sprawuje RIO.
Z kolei art. 77 u.s.p. stanowi, że sprawowany jest on na podstawie kryterium zgodności z prawem. Z przytoczonych regulacji wynika, że u.p.s. ogranicza kompetencje nadzorcze RIO jedynie do spraw finansowych. Jednak realizując to zadanie, izba, w myśl art. 77 u.p.s., jest zobowiązana badać zgodność z prawem uchwał finansowych organów powiatu. Nie ulega wątpliwości, że w pierwszej kolejności powinno ono polegać na ustaleniu, czy uchwała została wydana zgodnie z przepisami.
Kontrola aktu nie może bowiem abstrahować od tego, czy został on wydany przez organ prawidłowo umocowany, który ma do takiego działania stosowne kompetencje i został obsadzony w sposób zgodny z przepisami. Tak orzekł m.in. NSA w wyroku z 20 lutego 2018 r. (sygn. akt II GSK 1367/16). Pogląd ten potwierdza także wyrok WSA w Łodzi z 26 listopada 2015 r. (sygn. akt I SA/Łd 747/15), w którym sąd stwierdził, że pojęcie „sprawa finansowa” nie oznacza, iż kompetencje RIO należy ograniczyć do zjawisk i procesów pieniężnych. Zdaniem łódzkiego sądu administracyjnego obejmują one także zagadnienia ustrojowe, w tym uchwałę rady powiatu dotyczącą wyboru zarządu. Jak dodatkowo wskazał NSA w wyroku z 20 lutego 2018 r., nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, iż uchwała rady o wyborze zarządu w składzie nieodpowiadającym składowi określonemu w statucie jest zarazem uchwałą wprowadzającą (dorozumianą) zmianę w statucie.
Zgodnie z art. 27 ust. 1 u.s.p. rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od trzech do pięciu osób (w tym starostę i wicestarostę), zaś liczbę członków zarządu określa w statucie rada powiatu. NSA wyjaśnił, że obowiązkiem rady powiatu jest zatem wybór in extenso (w całości) zarządu powiatu jako organu wykonawczego. Wybór wszystkich osób wchodzących w skład tego organu, zgodnie z przyjętą ich liczbą w statucie, kończy procedurę wyboru zarządu. Dopiero tak ukształtowany zarząd jest uprawniony do podejmowania uchwał.
Podstawa prawna:
Art. 27 ust. 1, art. 76 ust. 1 i art. 77 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1868 ze zm.).