Od 1 stycznia 2018 r. rusza Rejestr Należności Publicznoprawnych. Będzie on gromadził m.in. informacje o osobach zalegających z płatnościami wobec jednostek samorządu terytorialnego. Aby wpisać dłużników do tej bazy, rada musi podjąć stosowną uchwałę.
Jedną z funkcji, które ma pełnić Rejestr Należności Publicznoprawnych, jest zmobilizowanie zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców do uregulowania zaległych należności wobec państwa i samorządu terytorialnego. W przeciwnym razie będą oni figurować we wspomnianej bazie danych jako nierzetelni płatnicy. To z kolei utrudni im zaciąganie nowych zobowiązań (np. w banku, u operatora telekomunikacyjnego etc.), gdyż rejestr będzie miał charakter jawny i każdy zainteresowany, pod pewnymi warunkami, uzyska do niego wgląd.
Jeśli chodzi o jednostki samorządu terytorialnego, to będą one mogły umieszczać w bazie informacje o wszelkich wymagalnych należnościach, o ile podlegają one egzekucji administracyjnej. Niezależnie od tego, czy właściwym do prowadzenia tej ostatniej jest naczelnik urzędu skarbowego, czy też organ wykonawczy jednostki samorządowej. Lokalne władze nie będą mogły natomiast przekazać do rejestru danych o przeterminowanych zobowiązaniach o charakterze cywilnoprawnym.
Uprawnienia i obowiązki JST związane z rejestrem mają być realizowane przez organ wykonawczy, a więc wójta (burmistrza, prezydenta miasta, starostę, zarząd województwa) wraz z podległymi mu pracownikami urzędu gminy czy też jednostek organizacyjnych. W tym celu musi on uzyskać zgodę wyrażoną w uchwale podjętej przez radę gminy (radę powiatu, sejmik województwa). Przepisy nie zawierają jednak wskazówek, jak precyzyjny powinien być ten akt. Zgodnie z mającym obowiązywać od 1 stycznia 2018 r. art. 18d par. 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1201 ze zm.) wspomniana uchwała musi określać rodzaj należności pieniężnej jednostki samorządowej, o której dane są przekazywane do rejestru. W konsekwencji informacje o zobowiązaniach, które nie zostaną wspominane w uchwale, nie będą mogły trafić do opisywanej bazy.
– Sposób zredagowania przepisu skłania do jednoznacznego wniosku, że uchwała organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego powinna w możliwie precyzyjny sposób określić rodzaje należności pieniężnych, o których dane będą przekazywane do rejestru – tłumaczy Marcin Nagórek, radca prawny. – Aby w praktyce zapewnić należytą wykonalność takiej uchwały, musi ona zawierać zapisy jednoznaczne w swej treści, niebudzące żadnych wątpliwości interpretacyjnych dla organu wykonawczego, który będzie przecież dokonywał wprowadzenia danych do rejestru – dodaje ekspert.
Oznacza to, że zawarte w uchwale wyliczenie należności, o których informacje będą przekazywane do rejestru, powinno mieć charakter bardzo konkretny. Nie wystarczy wskazanie, że chodzi np. o podatek od nieruchomości czy też opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Niezbędne jest również przywołanie przepisu, który definiuje każdą z tych danin publicznych jako przynależną samorządowi terytorialnemu. – Rada gminy powinna w uchwale odwołać się chociażby do stosownych regulacji ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, np. do art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a-d, gdyż w tych regulacjach jest mowa o podatkach od nieruchomości, rolnym, leśnym i od środków transportowych – podpowiada Marcin Nagórek.
Wiele należności w bazie
W Rejestrze Należności Publicznoprawnych umieszcza się informacje o przeterminowanych zobowiązaniach, które podlegają egzekucji administracyjnej i wynikają z:
● ostatecznej decyzji, postanowienia lub innego orzeczenia,
● deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika lub płatnika,
● zgłoszenia celnego,
● deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne,
● deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
● prawomocnego wyroku, postanowienia lub mandatu karnego wydanego na podstawie kodeksu karnego skarbowego lub kodeksu karnego,
● mandatu karnego wydanego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
● przepisu prawa (bezpośrednio).
WZÓR UCHWAŁY
Uchwała nr ... Rady Gminy ... (nazwa jednostki samorządu terytorialnego) z ... (data)
w sprawie upoważnienia wójta do wprowadzania danych do Rejestru Należności Publicznoprawnych
Na postawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1875 ze zm.) oraz art. 18d par. 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1201 ze zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje.
Par. 1.
Upoważnia wójta ... (nazwa) do wprowadzania do Rejestru Należności Publicznoprawnych danych, o których mowa w art. 18b par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w zakresie należności pieniężnych, o których mowa w:
a) art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1453 ze zm.) [przepis ten mówi o podatkach: od nieruchomości, rolnym, leśnym, od środków transportowych, dochodowym od osób fizycznych – opłacanym w formie karty podatkowej, spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych];
b) art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego [przepis ten mówi o opłatach: skarbowej, targowej, miejscowej, uzdrowiskowej, od posiadania psów, reklamowej, eksploatacyjnej];
c) art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego [przepis ten mówi o karach pieniężnych i grzywnach];
d) ... (w dalszej części wyliczenia należy ująć te należności o charakterze publicznoprawnym, które nie zostały wymienione wcześniej, np. opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi).
Par. 2.
Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa ... (nazwa).
Podstawa prawna
Art. 18d par. 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1201 ze zm.).
