Wypłata zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu to nowe zadanie własne gmin

ODPOWIEDŹ: Zgodnie z art. 40 ust. 1a u.o.p.s. ten nowy zasiłek celowy gmina będzie mogła przyznać na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu osobie, która je ponosi, jeżeli:

1) po zmarłym nie przysługuje zasiłek pogrzebowy albo

2) koszty związane z pogrzebem są nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego.

Ustawodawca wyjaśnił, że „doświadczenie życiowe wskazuje, że niekiedy powstają nietypowe, trudne do przewidzenia koszty pogrzebu, które są niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego i innych źródeł przysługujących w związku ze śmiercią zmarłego (np. ze środków na rachunku oszczędnościowym zmarłego, ubezpieczenia). Można zaliczyć do nich choćby koszty transportu zwłok z odległego miejsca (np. z zagranicy, minimalny koszt z reguły wynosi ok. 6–7 tys. zł) czy dłuższego przechowywania zwłok w chłodni”.

Czy zasiłek celowy na pokrycie kosztów pogrzebu zależy od kryterium dochodowego?

ODPOWIEDŹ: Nie, zgodnie z art. 40 ust. 1b u.o.p.s. nowe świadczenie gmina (w praktyce ośrodek pomocy społecznej) przyznaje niezależnie od dochodu.

Jakie dokumenty trzeba złożyć, aby się ubiegać o zasiłek celowy na pokrycie kosztów pogrzebu?

ODPOWIEDŹ: W myśl art. 40 ust. 1e u.o.p.s. do przyznania zasiłku niezbędne jest przedłożenie przez osobę ubiegającą się o to świadczenie następujących dokumentów:

1. Odpis skrócony aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że urodziło się ono martwe (albo zaświadczenie lekarza lub położnej stwierdzającego ten fakt);

2. Dokument potwierdzający koszty pogrzebu (a jeżeli rachunki zostały złożone w banku lub Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych – kopie rachunków, potwierdzone przez bank lub ZUS za zgodność z oryginałem);

3. Oświadczenia o pokryciu kosztów pogrzebu (albo o zobowiązaniu się do ich pokrycia, w całości albo w części);

4. Oświadczenia, że po osobie zmarłej nie wypłacono świadczenia od innej instytucji lub osoby oraz że zmarły członek rodziny nie posiadał środków finansowych pozwalających na pokrycie zwiększonych kosztów pogrzebu;

5. Zobowiązania się osoby ubiegającej się o zasiłek do zwrotu części albo całości kwoty zasiłku, jeżeli tej osobie zostanie wypłacone po osobie zmarłej świadczenie:

– od innej instytucji lub osoby, z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego,

– z masy spadkowej (jeżeli otrzymujący świadczenie jest spadkobiercą);

6. Informacji o numerze posiadanego rachunku bankowego (jeżeli wypłata zasiłku ma być na rachunek bankowy).

W jakiej wysokości przyznaje się zasiłek celowy na pokrycie kosztów pochówku?

ODPOWIEDŹ: Przepisy u.o.p.s. nie zawierają jakiejkolwiek regulacji, która wskazuje minimalną lub maksymalną wysokość zasiłku celowego. Dodać trzeba, że świadczenie to jest przyznawane w ramach uznania administracyjnego, o czym świadczy sformułowanie „może być przyznany osobie”. Oznacza to, że ośrodek pomocy społecznej nie ma obowiązku wydania decyzji korzystnej dla osoby ubiegającej się o przyznanie zasiłku celowego, on też decyduje, jaką kwotę przyzna.

Kiedy świadczeniobiorca będzie musiał zwrócić gminie wypłacone świadczenie?

ODPOWIEDŹ: Zgodnie z art. 40 ust. 1c u.p.s. świadczeniobiorca będzie zobowiązany do zwrotu świadczenia w całości lub w części, jeżeli po osobie zmarłej zostanie mu wypłacone świadczenie:

• od innej instytucji lub osoby, z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego,
• z masy spadkowej, jeżeli świadczeniobiorca jest spadkobiercą.

Czy od kwoty podlegającej zwrotowi gmina naliczy odsetki za opóźnienie?

ODPOWIEDŹ: Nie, przepisy u.o.p.s. nie zawierają podstawy prawnej do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot podlegających zwrotowi bądź nienależnie pobranych świadczeń.

Czy przyznanie zasiłku celowego jest dla gminy zadaniem własnym, czy zleconym?

ODPOWIEDŹ: Przyznanie zasiłku celowego w celu pokrycia kosztów pochówku zostało uregulowane w art. 40 ust. 1a–1g u.o.p.s. po art. 40 ust. 1 u.p.s., w myśl którego zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. Takie umiejscowienie nowej regulacji wskazuje, że konieczność pokrycia kosztów pochówku jest pośrednio utożsamiana ze zdarzeniem losowym. Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 u.o.p.s. do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego. Dodatkowo uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1172, str. 6.) wskazało, że: „Gminy będą realizowały to zadanie w ramach posiadanych środków finansowych na ten cel”.

Czy przyznając zasiłek, ośrodek pomocy społecznej musi wydać decyzję administracyjną?

ODPOWIEDŹ: Tak, zgodnie z art. 106 ust. 1 u.o.p.s. przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Co prawda ustawodawca przewidział w art. 106 ust. 2 u.o.p.s. część świadczeń z pomocy społecznej, które nie wymagają wydania decyzji administracyjnej (np. sprawienie pogrzebu, praca socjalna czy poradnictwo), jednak wśród tych świadczeń nie został wymieniony zasiłek celowy.

Od decyzji wydanej przez ośrodek pomocy społecznej osobie niezadowolonej z rozstrzygnięcia przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. Trzeba je złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. ©℗