Subskrybuj nas na Youtube
Jestem przedsiębiorcą, planuję budowę biogazowni. Słyszałem, że od czerwca weszła w życie procedura mediacji z urzędem. Zastanawiam się, czy mógłbym ją wykorzystać dla przyspieszenia uzyskania pozytywnej decyzji.
Zdecydowanie tak, bo znowelizowane, obowiązujące od czerwca br. przepisy procedury administracyjnej dopuściły m.in. przeprowadzenie postępowania mediacyjnego. W jego w ramach możliwe będzie wypracowania wspólnego stanowiska – w granicach obowiązującego prawa – które następnie zostanie przelane na papier w formie decyzji lub postanowień. Z pewnością właśnie postępowania środowiskowe są idealne do wykorzystania w praktyce tej nowej możliwości.
Skomplikowane sprawy da się łatwiej rozwiązać
Celem nowych regulacji jest zwiększenie wpływu stron postępowania na swoje sprawy, dlatego mediacja może być stosowana w każdym przypadku, o ile jego charakter na to pozwala. Może np. znaleźć zastosowanie w sprawach konfliktowych z powodu dużej liczby stron, wniesionych środków odwoławczych, a także – w przypadku, gdy organ ma zamiar wydać decyzję na niekorzyść adresata – pozwoli na zrozumienie powodów takiego rozstrzygnięcia. Idealnie wpisują się w ideę mediacji postępowania z zakresu ochrony środowiska dotyczące np. uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwoleń zintegrowanych na wytwarzanie odpadów lub emisję gazów i pyłów do atmosfery. Zazwyczaj trwają one bowiem dużo dłużej, niż wnioskodawca pierwotnie zakładał, i narażają go na straty lub odpowiedzialność karną oraz administracyjną w razie działania mimo braku pozwolenia.
Bezpośrednie porozumienie
W obszarze zainteresowania mediacją mogą być zwłaszcza postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przy kontrowersyjnych przedsięwzięciach, takich jak: elektrownie, spalarnie odpadów, fermy zwierząt, drogi publiczne oraz jakiekolwiek inne inwestycje, które rozmiarem i charakterem budzą niepokój lokalnej społeczności. Potrafią ciągnąć się latami ze względu na liczbę zapytań od stron, obywateli, którzy mają możliwość składania własnych uwag, a także organizacji ekologicznych, którym przysługują uprawnienia strony, a których interes jest zazwyczaj sprzeczny z interesem inwestora. Warto również wspomnieć, że często strona boi się skarżyć przewlekłość postępowania, by nie narazić się organowi, który orzeka o jej prawach i obowiązkach. Stąd możliwość porozumienia bezpośrednio, nie z bezosobowym organem, ale z osobami prowadzącymi daną sprawę lub będącymi jej stroną, ma w zamyśle pomóc w zrównoważeniu interesów w oparciu o podstawowy ludzki kontakt. Na spotkaniu mediacyjnym mogą być obecni inżynierowie i prawnicy, którzy na bieżąco będą składać wyjaśnienia, które normalnym trybem musiałyby być złożone podczas długotrwałej wymiany korespondencji z urzędem.
Trwające postępowania
Co istotne, przepisy dotyczące mediacji mają zastosowanie również do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed czerwcem 2017 r. Dzięki temu możliwe będzie mediacyjne zakończenie spraw, które trwają od dłuższego czasu. Gdy efektem mediacji będą zgodne z prawem ustalenia – organ zakończy sprawę i wyda decyzję zgodną z nimi.
Ważnym aspektem mediacji jest również to, że składane podczas niej oświadczenia nie są jawne, więc teoretycznie nie mogą być wykorzystane w postępowaniu sądowym. Jawna jest jedynie treść protokołu z negocjacji, w którym zawarte są ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy.
Charakter postępowań administracyjnych – w przeciwieństwie do postępowań cywilnych – pozwala sądzić, że mediacja w tych przypadkach będzie instrumentem chętnie wykorzystywanym przez strony, które mogą wnioskować o jej przeprowadzenie. W postępowaniach cywilnych, w których strony równie dobrze mogą się dogadać poza postępowaniem i bez jego wszczynania – ten tryb nie jest często stosowany. W postępowaniach administracyjnych – bez uruchomienia odpowiednich procedur nie ma natomiast możliwości uzyskania decyzji.
!Przepisy dotyczące mediacji mają zastosowanie również do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed czerwcem 2017 r.
Podstawa prawna
Art. 96a–96n ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257).