Czy gmina musi żądać zwrotu środków przekazanych policji, jeśli nie kupi pojazdu przed końcem roku

Co do zasady, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o policji (dalej: u.p.) koszty funkcjonowania tej formacji pokrywane są z budżetu państwa. Jednocześnie art. 13 ust. 3 u.p. przewiduje możliwość uczestniczenia przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne podmioty w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych, remontowych oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jednostek policji, a także zakupu niezbędnych towarów i usług.

Z kolei art. 13 ust. 4a u.p. precyzuje, że środki finansowe przekazywane policji na podstawie umów i porozumień stają się przychodami odpowiednio:

• funduszu centralnego – przy porozumieniach zawieranych przez komendanta głównego policji,
• funduszy wojewódzkich – przy porozumieniach zawieranych przez komendantów wojewódzkich, komendanta stołecznego policji lub komendantów powiatowych,
• funduszu szkół policji – przy porozumieniach zawieranych przez komendantów szkół.

To nie jest dotacja

Zasady gospodarowania wymienionymi środkami określa rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie gospodarki finansowej Funduszu Wsparcia Policji. Wynika z niego m.in., że:

• fundusz stanowią wyodrębnione rachunki bankowe,
• dysponentami rachunków są organy policji wskazane w przepisach,
• gospodarka funduszem odbywa się na podstawie rocznego planu finansowego, obejmującego m.in. przychody, wydatki bieżące i majątkowe oraz stan funduszu na początek i koniec roku.

Kluczowy jest par. 5 rozporządzenia, zgodnie z którym wydatki mogą być dokonywane w granicach planu finansowego, zgodnie z przeznaczeniem wynikającym z zawartych umów i porozumień.

Regionalne izby obrachunkowe wielokrotnie podkreślały w swoich wyjaśnieniach, że środki przekazywane na Fundusz Wsparcia Policji nie mają charakteru dotacji w rozumieniu art. 126 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Takie stanowisko RIO w Warszawie wyraziła m.in. w piśmie z 23 lutego 2016 r. (znak 5.70.2016). RIO wskazała: „Możliwość uczestniczenia jednostki samorządu terytorialnego w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych (…) nie stanowi finansowania lub dofinansowania z budżetu (…) w formie dotacji w rozumieniu art. 126 u.f.p. (…)”.

Możliwość rozliczenia w kolejnym roku

Szczególnie pomocne jest pismo RIO we Wrocławiu z 5 listopada 2025 r. (znak P.WR.54.52.2025), która oceniała dopuszczalność wykorzystania środków funduszu w roku następnym. W ramach oceny prawnej izba nawiązała do ww. przepisów ustawy o policji. Wskazała, że przekazywane przez jednostki samorządu terytorialnego środki finansowe (wydatki klasyfikowane w par. 617 „Wpłaty jednostek na państwowy fundusz celowy na finansowanie lub dofinansowanie zadań inwestycyjnych”) nie stanowią dotacji w rozumieniu art. 126 u.f.p., bowiem stanowią przychody Funduszu Wsparcia Policji. W konsekwencji, zdaniem RIO, do ich rozliczenia nie ma zastosowania art. 250 u.f.p. dotyczący udzielania i rozliczania dotacji celowych.

RIO dodała, że ze względu na ekonomiczny charakter środków wpłacanych na Fundusz Wsparcia (nie są one dotacją) możliwe jest dokonanie zmiany zawartego porozumienia (aneksowanie) i rozliczenie przekazanych środków w roku następnym. RIO wskazała, że wpłata środków na Fundusz Wsparcia Policji ma charakter wsparcia finansowego na realizację ustawowych obowiązków przez policję – jest pośrednio związana z działalnością jednostki samorządu terytorialnego, jaką jest zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa – i powinna stanowić koszty jednostki w roku dokonania tej wpłaty.

W świetle tego stanowiska RIO przesunięcie rozliczenia środków na rok następny nie stanowi naruszenia zasad gospodarki finansowej i jest czynnością prawidłową pod warunkiem aneksowania porozumienia.

Wniosek

Ponieważ środki przekazane w ramach Funduszu Wsparcia Policji nie mają statusu dotacji, wobec tego:

• nie podlegają regule wykorzystania do 31 grudnia,
• nie podlegają art. 250 u.f.p.,
• mogą być rozliczane zgodnie z warunkami umowy lub aneksu,
• gmina nie ma obowiązku żądania zwrotu środków.

Wystarczy podpisanie aneksu do porozumienia umożliwiającego rozliczenie środków w 2026 r. ©℗