Centrum integracji społecznej (CIS) to podmiot, który może być utworzony przez samorząd lub organizację pozarządową, a jego zadaniem jest reintegracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, które potrzebują pomocy w powrocie na rynek pracy. Szczegółowe zasady funkcjonowania centrów określają przepisy ustawy z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz. U. z 2025 r. poz. 83 ze zm.), które mają zostać znowelizowane. Prace nad ich zmianą prowadzi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), a projekt nowelizacji ustawy został wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu.

Starosta zrefunduje tylko uzgodnione miejsca

Jedna z planowanych zmian dotyczy wzmocnienia roli starosty w procesie działalności CIS. Teraz jest tak, że starosta wydaje opinię o zasadności utworzenia centrum. Resort rodziny chce zaś, aby CIS obowiązkowo uzgadniał z nim liczbę miejsc. Jest to o tyle istotne, że uczestnicy zajęć w centrum otrzymują świadczenie integracyjne, które jest refundowane ze środków Funduszu Pracy przez powiatowy urząd pracy. Uzgodniona ze starostą liczba miejsc będzie dla CIS wiążąca, co oznacza, że jeżeli przyjmie więcej niż osób na zajęcia niż wynika to z ustalonej liczby miejsc, to świadczenie integracyjne dla nich będzie finansować z własnych pieniędzy.

Kolejną zmianą będzie wprowadzenie zewnętrznych warsztatów zawodowych u pracodawcy dla uczestników zajęć w CIS. Pozwoli to tym osobom na zdobycie praktycznych umiejętności i doświadczenia zawodowego bezpośrednio w środowisku pracy i będzie zwiększać szanse na późniejsze zatrudnienie.

Więcej uczestników zajęć w centrum integracji społecznej

Projekt nowelizacji ustawy ma też rozszerzyć grono osób, które będą mogły korzystać z wsparcia centrum. Obecnie jej przepisy przewidują, że uczestnikami zajęć mogą być m.in. osoby długotrwale bezrobotne, niepełnosprawne, bezdomne, uzależnione od alkoholu lub narkotyków czy zwalniane z zakładów karnych. MRPiPS proponuje dodanie do tej listy: osoby bierne zawodowo, wszystkie osoby bezrobotne (długość okresu pozostawania bez pracy nie będzie miała znaczenia) oraz osoby posiadające prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Dzięki zmianie przepisów zwiększy się również katalog instytucji, które mogą kierować osobę do uczestnictwa w zajęciach w CIS. Dołączą do niej jednostki penitencjarne oraz gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych.

Świadczenie integracyjne wyłączone z egzekucji skarbowej

Dodatkowo w projekcie ustawy znajdą się przepisy, które mają zwiększyć nadzór wojewody nad działalnością centrów oraz umożliwią dofinansowanie ponoszonych przez nie kosztów w ramach programu prowadzonego przez MRPIPS. Wreszcie wspomniane wyżej świadczenie integracyjne ma zostać wyłączone z egzekucji administracyjnej. Obecnie nie może być ono zajęte przez komornika sądowego, ale przez skarbowego tak. Dlatego przepisy w tej kwestii mają być ujednolicone, w efekcie świadczenie integracyjne będzie w pełni chronione przed egzekucją.

Ponadto w projekcie mają być uwzględnione zmiany dotyczące klubu integracji społecznej (KIS), które choć zbliżone do CIS, to działają w bardziej ograniczonym zakresie. Chodzi m.in. o ujednolicenie sprawozdawczości składanej przez kluby i centra oraz umożliwienie emerytom i rencistom otrzymującym najniższe świadczenia korzystanie z zajęć prowadzonych przez KIS, co ma służyć aktywizacji seniorów.