O to nie wolno pytać na rozmowie kwalifikacyjnej

1 Rasa, religia, narodowość, pochodzenie etniczne

Dyskryminacja na tle pochodzenia najczęściej dotyka Polaków, którzy szukają pracy za granicą - i dowiadują się, że wyższe albo lepiej płatne pozycje są niejako „zarezerwowane” dla rodowitych mieszkańców danego kraju. Badacze opisują to zjawisko jako tzw. szklany sufit, czyli niewidzialną i umowną granicę awansów dla obcokrajowców w danym kraju.

2 Przekonania polityczne, przynależność związkowa, orientacja seksualna

Pytanie o to, czy ktoś jest hetero- czy homoseksualny jest oczywistym i książkowym naruszeniem przepisów Kodeksu pracy. Z kolei pytania sondujące sympatie polityczne kandydata do pracy mogą się pojawić przy rekrutacji na stanowiska obsadzane według klucza politycznego - np. w ministerstwach czy agendach rządowych. Przekonania polityczne nie mają jednak związku z posiadaniem lub brakiem kwalifikacji do pełnienia obowiązków, dlatego pytanie o nie narusza zasadę niedyskryminacji na rynku pracy zagwarantowanej w polskiej konstytucji z 1997 roku.

Niedopuszczalne jest również, by przyszły pracodawca sondował kandydata do pracy pod kątem tego, czy nie jest on, albo nie był, w przeszłości członkiem związku zawodowego. Nietrudno zgadnąć, że pracodawca oceni kandydata-związkowca jako potencjalne zagrożenie i ewentualny kłopot w przyszłości. Aktywność w związku zawodowym nie ma jednak znaczenia przy ocenie czy pracownik nadaje się do pracy na danym stanowisku, dlatego ustawodawca w kodeksie pracy (art. 11³, art. 18³) zabronił takich dyskryminujących praktyk.

3 Rodzina i dzieci

Kodeks cywilny i kodeks pracy chronią pracownika przed zakusami pracodawcy, który chciałby zapytać o jego status rodzinny, liczbę i wiek dzieci oraz ich stan zdrowia. Naruszeniem prawa jest także pytanie o miejsce pracy współmałżonka, albo o to czy rodzice kandydata wymagają jego opieki. Kiedy usłyszymy takie pytanie najlepiej taktownie odpowiedzieć, że to z pewnością nie ma związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych i ta kwestia należy do spraw osobistych.

4 Plany małżeńskie i rodzicielskie

Pytanie o te kwestie pada najczęściej, kiedy kandydatem do pracy jest młoda kobieta. Pracodawcy próbują wysondować plany dotyczące zamążpójścia albo posiadania dziecka, choć rodzicielstwo nie ma, zgodnie z prawem, wpływu na wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy. Jeśli pytanie o plany matrymonialne padnie, należy grzecznie odpowiedzieć, że kwestie związane z ewentualnym małżeństwem i posiadaniem dzieci nie będą miały wpływu na wykonywanie obowiązków zawodowych.

5 Kondycja finansowa

Do sfery prywatności chronionej prawem należy również status finansowy kandydata na pracownika (oszczędności, zdolność do ponoszenia wydatków związanych z pracą, posiadanie mieszkania, itp.).