Umowa zlecenia i umowa o dzieło nie są formalnie umowami o pracę, ale o świadczenie usług i swoje umocowanie prawne mają w kodeksie cywilnym. W związku z tym zleceniobiorcy i wykonawcy dzieła nie przysługują kodeksowe przywileje, jak gwarancja płatnego urlopu czy minimalnej stawki wynagrodzenia. Pracownik na zleceniu ma jednak pewne uprawnienia - jakie, zobaczysz tutaj>> Po spełnieniu określonych warunków, osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia może też otrzymać świadczenia za okres nie wykonywania pracy z powodu choroby.
Zasiłek chorobowy dla zleceniobiorcy
Podstawowym warunkiem pobierania zasiłku chorobowego przez zleceniobiorcę jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają zleceniobiorcy równocześnie zatrudnieni u zleceniodawcy na podstawie umowy o pracę, a także osoby, dla których umowa zlecenia jest jedynym tytułem do ubezpieczenia. Co ważne, jeśli zleceniobiorca podejmuje jednocześnie kilka umów zlecenie, to po zmianach z lutego 2016 roku wszystkie kontrakty podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. W innych sytuacjach ubezpieczenie ma charakter dobrowolny, czyli zatrudniony sam deklaruje chęć do opłacania składek do ZUS - w trakcie podpisywania umowy lub podczas jej trwania.
Zarówno w przypadku ubezpieczenia obowiązkowego, jak i dobrowolnego zatrudniony nabywa nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie okresu wyczekiwania, który wynosi:
- 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - przy ubezpieczeniu obowiązkowym,
- 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - przy ubezpieczeniu dobrowolnym.
Do tych okresów wlicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowe, jak i dobrowolne), jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.
Oznacza to, że składki muszą być opłacane nieprzerwanie przez minimum miesiąc lub 3 miesiące, aby zleceniobiorca mógł otrzymać zasiłek chorobowy. Chyba, że jest on absolwentem szkoły wyższej i przystąpił do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych - wtedy zasiłek otrzyma od pierwszego dnia choroby.Natychmiast zasiłek przysługuje również:
- ubezpieczonym, których niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
- ubezpieczonym obowiązkowo, którzy legitymują się co najmniej 10-letnim okresem obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
- posłom i senatorom, którzy przystąpią do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Co z wykonującym dzieło?
Umowa o dzieło co do zasady w ogóle nie podlega ubezpieczeniom społecznym, więc wykonawca dzieła nie może również przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.
Wyjątkowo, jeśli dana osoba wykonuje dzieło na rzecz własnego pracodawcy (czyli jest już zatrudniona w tej firmie na podstawie umowy o pracę), podlega też obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Zasiłek chorobowy zostanie wtedy przyznany najwcześniej od 31. dnia ubezpieczenia.