Subskrybuj nas na Youtube
Stosujemy system równoważny i zmienną liczbę godzin pracy w przedziale godzinowym 6.00–20.00 (od 3 do 12 godzin, przy czym czas nadpracowany ponad 8 godzin dziennie rekompensujemy raczej krótszą pracą w innych dniach niż dniami całkowicie wolnymi). Pracujemy we wszystkie dni tygodnia. Jak określić prawidłową liczbę dni wolnych w harmonogramie na październik? Czy jeżeli pracownik pracował np. w piątek, to aby uznać sobotę za dzień wolny, pracownik musi mieć wolną zawsze całą sobotę kalendarzową?
W razie stosowania rozkładów czasu pracy przewidujących pracę każdego dnia tygodnia minimalną liczbę dni wolnych należy ustalić, odejmując od liczby dni kalendarzowych w danym okresie rozliczeniowym (w tym przypadku w miesiącu) maksymalną liczbę dni pracy.
Wyznaczenie czasu bez pracy
W naszym przypadku harmonogram tworzony jest na cały okres rozliczeniowy (przy czym minimalny okres, na jaki można tworzyć harmonogramy, jest jednocześnie przyjętym okresem rozliczeniowym czasu pracy). Zatem w grafiku zaplanowana powinna być zawsze liczba dni wolnych odpowiadająca co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie. Najłatwiej ustalić ją w następujący sposób:
KROK 1. Ustalamy wymiar czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego. W październiku wynosi on 168 godzin. Wynika to z następujących obliczeń:
4 tygodnie x 40 godzin + 1 dzień x 8 godzin = 160 godzin + 8 godzin = 168 godzin
KROK 2. Dzielimy wymiar czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego przez dobową normę czasu pracy, co pozwoli nam obliczyć maksymalną liczbę dni pracy.
168 : 8 = 21
KROK 3. Wynik z pkt 2 odejmujemy od liczby dni kalendarzowych w okresie rozliczeniowym.
31 dni (dni kalendarzowe w październiku) – 21 dni = 10 dni
Tyle musi więc wynosić minimalna liczba dni wolnych oznaczona w grafiku październikowym.
Trzeba jeszcze pamiętać o ich rozkładzie – oczywiście nieprawidłowe byłoby np. zaplanowanie 10 dni wolnych z rzędu. Należy przy tym pamiętać o zapewnieniu:
- minimalnego odpoczynku w każdym tygodniu,
- dnia wolnego za pracę w niedzielę generalnie w ciągu 6 dni poprzedzających lub następujących po tej niedzieli,
- co najmniej jednej niedzieli wolnej w ciągu 4 tygodni w przypadku, gdy pracownik pracuje w niedziele.
Przy ustalaniu niedzieli wolnej od pracy musimy przyjmować zasadę, że w każdym dowolnie wybranym okresie obejmującym cztery kolejne tygodnie jedna niedziela musi być wolna (tak też wskazuje Główny Inspektorat Pracy w piśmie z 4 sierpnia 2009 r., nr GPP-459-4560-49/09/PE/RP).
24 godziny
W zakresie pojęcia dnia wolnego wynikającego z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy wypowiedziała się Komisja Prawna GIP. W stanowisku z 12 września 2013 r. wskazała, że obecnie nie ma podstaw prawnych, aby twierdzić, iż taki dzień wolny zgodnie z przyjętym rozkładem może rozpocząć się dopiero po zakończeniu ostatniej doby pracowniczej (po 24 godzinach od rozpoczęcia pracy w danym dniu – art. 128 par. 3 pkt 1 kodeksu pracy) lub co najmniej po upływie 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Nie może bowiem być tak, że dzień wolny z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy trwałby dłużej niż 24 godziny i byłby uprzywilejowany względem innych dni wolnych (np. niedziele i święta to również 24 godziny, choć liczone od godz. 6.00 do 6.00).
Oznacza to, że dzień wolny to 24 kolejne godziny od godziny zakończenia pracy w ostatnim dniu. Jeżeli np. w piątek pracownik kończy pracę o godz. 14.00, to dzień wolny zostanie zapewniony, jeżeli kolejne rozpoczęcie pracy zostanie oznaczone nie wcześniej niż w sobotę na godz. 14.00.
Przykładowy harmonogram na październik
| Pon. | Wt. | Śr. | Czw. | Pt. | Sob. | Ndz. |
| 1 | 2 | |||||
| W5 | 6.00–18.00 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| Wn | 8.00–15.00 | 8.00–16.00 | 10.00–18.00 | W5 | 14.00–20.00 | 14.00–20.00 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 16.00–20.00 | Wn | 7.00–19.00 | 7.00–19.00 | 8.00–20.00 | W5 | Wn |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 6.00–12.00 | 6.00–13.00 | 8.00–14.00 | 8.00–16.00 | 9.00–15.00 | W5 | Wn |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| 10.00–20.00 | 11.00–19.00 | 12.00–19.00 | Wn | 9.00–20.00 | 10.00–16.00 | 12.00–18.00 |
| 31 | ||||||
| W5 |
Legenda:
Wn – niedziela wolna od pracy albo dzień wolny za pracę w niedzielę
W5 – dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy
Podstawa prawna
Art. 129 par. 3, art. 1519 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
