Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Razem z mężem i trójką dzieci planujemy w sierpniu wakacyjny wyjazd nad morze. Ponieważ mieliśmy w tym roku dodatkowe wydatki związane z remontem domu, chciałabym złożyć wniosek o dofinansowanie kosztów urlopu z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Czy mogę otrzymać dopłatę do wakacji nie tylko dla siebie, ale też dzieci – pyta pani Magdalena.
Dopłaty do wypoczynku są jednym z najpopularniejszych świadczeń przyznawanych ze środków gromadzonych w zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). Dofinansowanie przysługuje zarówno samemu pracownikowi, jak i członkom jego rodziny, w tym np. dzieciom. Pomoc finansową można otrzymać oczywiście pod warunkiem, że w danej firmie działa ZFŚS. Co do zasady jego tworzenie jest obowiązkowe dla pracodawców, którzy zatrudniają minimum 20 osób w przeliczeniu na pełne etaty. Natomiast zakłady pracy należące do sfery budżetowej muszą prowadzić fundusz niezależnie od liczby pracowników.
Przepisy dotyczące ZFŚS bardzo ogólnie wskazują na sposób wydatkowania pieniędzy, które są w nim gromadzone. Wskazują jedynie, że przyznawanie ulgowych świadczeń i wysokość dopłat z funduszu powinny być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby, która ma do nich prawo. Konsekwencją stosowania kryterium socjalnego jest to, że kwoty dopłat dla poszczególnych pracowników nie wynoszą tyle samo, ale są zróżnicowane. Konkretne kwoty finansowego wsparcia oraz zasady ich obliczania powinny znaleźć się w regulaminie ZFŚS. Jest on ustalany w porozumieniu ze związkami zawodowymi, które działają w firmie. Jeśli ich nie ma, regulamin jest ustanawiany przez pracodawcę oraz jednego z pracowników, którego załoga wybrała do reprezentowania jej interesów. Najczęściej stosowanym kryterium socjalnym przyznawania świadczeń z funduszu jest odniesienie się do kwoty dochodu przypadającej na członka rodziny. Im jest on niższy, tym wyższe może być wsparcie. W związku z wymogiem badania sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej zatrudnionego pracodawca ma prawo żądać dokumentów, na podstawie których będzie mógł zweryfikować, czy dofinansowanie się należy i w jakiej ma być wysokości. Ustawa nie określa, jaki zakres informacji oraz rodzaj dokumentów pracownik będzie musiał w tym celu przedstawić. Zwykle są to zaświadczenia lub oświadczenia wskazujące na wysokość dochodów pozostałych członków rodziny. Dodatkowo regulamin może wymagać przedstawienia rachunków lub faktur potwierdzających opłacenie wakacyjnego wyjazdu dziecka.
Brak szczegółowych wytycznych co do sposobu gospodarowania środkami ZFŚS (poza kryterium socjalnym) nie oznacza, że pracodawca może przyjmować dowolne warunki. Z orzecznictwa sądów wynika bowiem, że przyznawanie świadczeń socjalnych nie może być uzależnione np. od stażu pracy, czyli od tego, przez jaki okres pracownik jest zatrudniony w firmie. Bez znaczenia dla kwestii uzyskania dofinansowania z ZFŚS jest też to, czy pracownik jest zatrudniony na cały etat, czy tylko jego część. Pracodawca nie może również brać pod uwagę rodzaju umowy o pracę, np. czy jest ona zawarta na czas nieokreślony, lub tego, czy podwładny jest na okresie próbnym lub w trakcie wypowiedzenia. Ponadto prawo do dopłaty nie może być ograniczone w zależności od tego, czy wypoczynek będzie miał miejsce w kraju, czy za granicą. Wreszcie wiele firm przyznaje dofinansowanie do wakacji raz do roku, nie jest to jednak wymóg wynikający z przepisów. Dlatego nie ma przeszkód, aby regulamin pozwalał na częstsze wsparcie, np. dopłatę do wyjazdu dziecka pracownik może otrzymać zarówno w okresie ferii zimowych, jak i wakacji.
Gdy nie ma funduszu socjalnego
To, że firma nie jest zobowiązana do prowadzenia ZFŚS, nie oznacza, że zatrudnione w niej osoby nie otrzymają żadnego dofinansowania do wypoczynku. Ustawa przewiduje bowiem w takich sytuacjach dwa rozwiązania. Po pierwsze pracodawca, który nie ma 20 pracowników, może fakultatywnie tworzyć fundusz – na takich samych zasadach jak ten, który jest do tego zobligowany. Drugim wyjściem jest natomiast wypłacanie świadczenia urlopowego. Jego kwota nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego na ZFŚS w zależności od tego, jakiego typu pracownika dotyczy. Jeśli jest zatrudniony w normalnych warunkach, to w tym roku odpis wynosi 1093,93 zł i tyle wynosi maksymalna wysokość świadczenia urlopowego. Z kolei, gdy pracuje w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, odpis jest wyższy i wynosi 1458,57 zł i taką kwotę wsparcia do wypoczynku może otrzymać. Wysokość dofinansowania jest ustalana proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, a wsparcie może być przyznane pracownikowi tylko raz w roku, pod warunkiem że skorzysta z urlopu w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Wypłata świadczenia urlopowego powinna nastąpić nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie wypoczynku.
Podstawa prawna
Art. 2–3 i art. 8 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 111 ze zm.).
