Ostatnio mój pracodawca wprowadził całkowity zakaz picia wody, herbaty i innych napojów przy biurkach. Praca polega na wykonywaniu różnych czynności na komputerze, odbieraniu połączeń itp., przy czym nie mamy bezpośredniego kontaktu z klientem. Napić się można wyłącznie w stołówce. Czy pracodawca może wprowadzić takie regulacje, powołując się na politykę firmy, czy też są przepisy, które umożliwiają jednak napicie się wody lub herbaty bezpośrednio przy stanowisku pracy?
Pracodawca ma prawo zabronić pracownikom spożywania zarówno posiłków, jak i napojów podczas wykonywania przez nich pracy, o ile udostępnia im pomieszczenia przeznaczone do tego celu (np. pomieszczenia socjalne, kącik bufetowy, stołówkę).
Artykuł 134 kodeksu pracy (dalej: k.p.) zapewnia pracownikowi prawo do przerwy w pracy, wliczanej do czasu pracy, trwającej co najmniej 15 minut, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin. Przerwa ta może być przeznaczona przez pracownika na dowolny cel, w tym m.in. na spożycie posiłku, wypicie napoju itp.
Z kolei przepisy bhp obligują pracodawcę do zapewnienia pomieszczeń do spożywania posiłków (jadalni). Obowiązek ten wynika bezpośrednio z par. 29 załącznika nr 3 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, który stanowi, że pracodawca zatrudniający powyżej 20 pracowników na jednej zmianie powinien zapewnić im takie pomieszczenie, które będzie spełniało określone wymagania – m.in. w zakresie powierzchni. W przypadku gdy zatrudnionych jest mniej, pracodawca powinien im zapewnić takie pomieszczenie, jeżeli narażeni są na kontakt ze szkodliwymi środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi, materiałami biologicznie zakaźnymi albo przy pracach szczególnie brudzących.
Choć powyższy przepis nie dotyczy zakładów pracy, w których wykonywane są prace wyłącznie o charakterze administracyjno-biurowym, to nie oznacza to, że u takiego pracodawcy można wprowadzić całkowity zakaz jedzenia czy picia, gdyż stanowiłoby to naruszenie praw pracowników. Pracodawca może wprowadzić pewne ograniczenia w spożywaniu posiłków na stanowiskach pracy, trudno wyobrazić sobie obsługującego klienta sprzedawcę z kanapką w ręku (choć w tym przypadku to akurat nie wchodzi w grę). Podobnie pracodawca ma również prawo zabronić pracownikom picia napojów bezpośrednio na stanowisku pracy z uwagi na ochronę maszyn, urządzeń czy narzędzi (np. klawiatury komputera). W takich przypadkach powinien jednak wskazać miejsce, w którym pracownicy będą mogli jadać posiłki oraz pić napoje.
Podstawa prawna
Art. 134 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Par. 29 załącznika nr 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).