Przedstawicielowi handlowemu ukradziono służbowego laptopa, którego zostawił w samochodzie. Pracodawca kazał mu zwrócić jego koszty. Czy słusznie?
Podstawą prawną odpowiedzialności pracownika za powierzone mu przez pracodawcę mienie jest art. 124 k.p. W takim przypadku pracownik odpowiada za szkodę w pełnej wysokości, a uchylić się od odpowiedzialności może jedynie wtedy, gdy wykaże, że powstała ona z przyczyn od niego niezależnych. W szczególności chodzi o sytuację, gdy pracodawca nie zapewnił mu warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia (wyrok SN z 20 października 2009 r., sygn. akt I PK 87/09). Przy czym należy zwrócić uwagę, że omawiany przepis (art. 124 par. 3 k.p.) ustanawia domniemanie winy pracownika, wobec tego to na nim ciąży obowiązek udowodnienia, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych lub takich, za które nie ponosi odpowiedzialności.
Zanim jednak pracodawca będzie mógł wyegzekwować naprawienie szkody, musi udowodnić prawidłowe przekazanie mienia w ręce podwładnego. To jedna z przesłanek, na którą wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2011 r. (sygn. akt II PK 62/11). Drugą zaś jest wykazanie powstałej szkody (uszczerbku) w tym mieniu i jej wysokości.
Przepisy nie określają, jak powinno to wyglądać. Przyjmuje się, że aby można było mówić o prawidłowym powierzeniu mienia, powinny zostać określone jego rodzaj i wartość. Jednocześnie pracownik powinien mieć możliwość sprawowania nad nim pieczy, a następnie rozliczenia się z niego (wyrok SN z 26 marca 2009 r., sygn. akt II PK 241/08). Dodatkowo konieczna jest zgoda pracownika na przyjęcie mienia. Może wyrazić ją ustnie, ale do celów dowodowych lepiej, aby podpisał dokument zdawczo-odbiorczy, w którym wskazane zostaną jakość i ilość mienia. Zdaniem Sądu Najwyższego (wyrok z 15 lipca 1985 r., sygn. akt IV PR 150/85) już samo pokwitowanie mienia przez pracownika (gotówki, sprzętu, odzieży i obuwia roboczego itp.) jest równoznaczne z jego powierzeniem.
Jeśli chodzi o drugą przesłankę odpowiedzialności zatrudnionego, czyli o szkodę, to uszczerbek majątkowy w powierzonym mieniu powinien mieć charakter faktyczny, a nie hipotetyczny (wynikający jedynie ze stanu ewidencyjnego).
