Jestem jednym z udziałowców sp. z o.o. Wiceprezes zarządu 31 grudnia 2014 r. otrzymał oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Nadal jednak pełni funkcję w zarządzie. Pobrał także wynagrodzenie za pracę za okres od stycznia do marca 2015 r. Czy miał do tego prawo? Czy powinien zwrócić wypłacone sobie wynagrodzenie za pracę za okres od stycznia do marca 2015 r., skoro nie był już pracownikiem spółki?
Wiceprezes zarządu sp. z o.o. powinien zwrócić wypłacone sobie wynagrodzenie za pracę za okres od stycznia do marca 2015 r. W tym czasie nie był już bowiem pracownikiem spółki, w konsekwencji nie należało mu się uposażenie za pracę po 31 grudnia 2014 r.
Każda ze stron stosunku pracy, w razie zaistnienia ku temu przesłanek, może rozwiązać angaż bez zachowania okresu wypowiedzenia. Dotyczy to zarówno umów bezterminowych, jak i tych zawartych na czas określony. Rozwiązanie takie zostało przewidziane w art. 52 kodeksu pracy (dalej: k.p.). Wprawdzie oświadczenie o rozstaniu w opisanym trybie wymaga zachowania formy pisemnej, jednakże uchybienie owemu wymogowi nie wpływa na jego skuteczność. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Najwyższego z 24 marca 1999 r., sygn. akt I PKN 631/98 (OSNP 2000/10/381), w świetle którego ustne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę przekazane pracownikowi przez bezpośredniego przełożonego jest skuteczne. Postanowienie SN z 27 lipca 2004 r., sygn. akt I PK 83/04 (LEX nr 376443), też to potwierdza – oświadczenie pracodawcy w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy jest zawsze skuteczne, choćby czynność ta była niezgodna z prawem lub nieuzasadniona.
Analogiczna sytuacja nastąpi w razie odmowy przyjęcia oświadczenia o zwolnieniu. Zgodnie z art. 61 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.; dalej: k.c.) w związku z art. 300 kodeksu pracy (dalej: k.p.) będzie ono wówczas złożone z chwilą, gdy doszło do adresata w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią. W szczególności złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ma miejsce także wtedy, gdy pracownik, mając realną możliwość zapoznania się z jego treścią, z własnej woli nie podejmuje przesyłki pocztowej zawierającej to oświadczenie (wyrok SN z 11 grudnia 1996 r., sygn. akt I PKN 36/96, OSNP 1997/14/251).
Z dniem rozwiązania angażu wygasają wszelkie prawa i obowiązki stron stosunku pracy, w tym m.in. obowiązek wypłaty pensji za czas po ustaniu angażu. Nawet zatem, gdy etatowiec, który nie przyjął dyscyplinarki albo któremu tylko ustnie zakomunikowano decyzję o zwolnieniu dyscyplinarnym, a nie wniósł od niej odwołania, nadal czuje się pracownikiem, to i tak nie przysługuje mu roszczenie o wypłatę wynagrodzenia za pracę następującą po dacie odmowy przyjęcia pisma o rozstaniu bądź po ustnej informacji o nim.
Jeżeli jednak z racji pełnionej funkcji pracownik samodzielnie wypłacił sobie uposażenie za pracę po wskazanych momentach, musi je zwrócić. Jest ono bowiem nienależne. Pensję wypłaca się jedynie pracownikom. Od chwili, w której osoba taka nie podejmuje pisma zawierającego oświadczenie o natychmiastowym jej zwolnieniu albo od kiedy ustnie bądź w inny sposób zasygnalizowano jej brak chęci dalszej współpracy, nie pozostaje już w stosunku zatrudnienia, a w konsekwencji nie może pobierać pieniędzy z tytułu wynagrodzenia za pracę.
Najczęściej takie przypadki mają miejsce w odniesieniu do członków zarządu spółek kapitałowych, którzy są równocześnie w nich zaangażowani. Tymczasem rozwiązanie stosunku pracy nie musi automatycznie stanowić przyczyny odwołania ze stanowiska w zarządzie. Natomiast gdyby – mimo ustania stosunku pracy – w dalszym ciągu zasiadał w tymże organie, nie oznacza to, że może po rozwiązaniu umowy o pracę kontynuować pobieranie za nią wynagrodzenia. Tak też uznał SN w wyroku z 12 maja 2011 r., sygn. akt II PK 325/10 (OSNP 2012/13-14/163), podnosząc, że zwolniony dyscyplinarnie członek zarządu musi zwrócić wypłaconą samemu sobie nienależną pensję. Nie ma bowiem żadnych podstaw do stwierdzenia, że nie wiedział o swoim zwolnieniu.
Podstawa prawna
Art. 30 par. 1 pkt 3, art. 30 par. 3, art. 52, art. 55 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
