Dyrektywy unijne nie gwarantują urlopu macierzyńskiego kobiecie, której dziecko urodziło się dzięki umowie o macierzyństwie zastępczym. Tak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości EU. Sędziowie badali sprawy zainicjowane przez dwie matki, którym krajowe instytucje odmówiły świadczeń związanych z posiadaniem małego dziecka.
Obie kobiety zwróciły się z wnioskiem o udzielenie płatnego urlopu, równoważnego z urlopem macierzyńskim lub urlopem adopcyjnym. Ich wnioski zostały jednak odrzucone, ponieważ kobiety nie były w ciąży (rodziły matki zastępcze), a jednocześnie dzieci nie zostały adoptowane. Sądy krajowe, przed którymi obie kobiety wszczęły postępowania, zwróciły się do trybunału z pytaniem, czy taka odmowa jest sprzeczna z dyrektywą 92/85/EWG dotyczącą pracownic w ciąży (Dz.U. L 348, s.1).
TSUE stwierdził, że prawo Unii nie ustanawia po stronie osób korzystających z matek zastępczych prawa do płatnego urlopu równoważnego z urlopem macierzyńskim lub adopcyjnym.
TSUE przypomniał, że celem wspomnianej dyrektywy jest wspieranie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownic w ciąży, tych, które niedawno rodziły, i karmiących piersią. Uznaje się je za tworzące grupę szczególnego ryzyka. Przepisy te, w części dotyczącej urlopu macierzyńskiego, odnoszą się wyraźnie do porodu i mają na celu ochronę zdrowia matki w szczególnej, wrażliwej sytuacji wynikającej z ciąży.
Sędziowie potwierdzili, że wspomniany urlop ma również zapewnić ochronę szczególnych więzi między kobietą a jej dzieckiem. Cel ten dotyczy jednak wyłącznie okresu następującego po ciąży i porodzie. Przyznanie macierzyńskiego wymaga, by dana pracownica była wcześniej w ciąży i urodziła dziecko. Tym samym przepisy te nie dotyczą kobiet, które skorzystały z umowy o macierzyństwo zastępcze.
ORZECZNICTWO
Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE z 18.03.2014 r., sygn. akt C – 167/12 C,D/ST C – 363/12 Z/A.