Zarówno urlop tacierzyński jak i ojcowski są uprawnieniami związanymi z rodzicielstwem przewidzianymi w Kodeksie pracy. Często są one mylone przez pracowników co jest dużym błędem. Zachodzą bowiem między nimi zasadnicze różnice. Nie zawsze ojciec-pracownik będzie mógł skorzystać z urlopu "tacierzyńskiego". Przyjrzyjmy się zatem czym się różnią od siebie te instytucje.

Urlopy związane z urodzeniem się dziecka są najczęściej wykorzystywanym uprawnieniem związanym z rodzicielstwem. Przechodziły one na przestrzeni lat znacznym zmianom, w których było widać ewolucję społecznego postrzegania rodziny.

Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj >>>

Urlop ojcowski

Na wstępnie należy zaznaczyć, iż jest to uprawnienie ściśle związane z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko. Nie może być on zatem wykorzystany przez żadną inną osobę (np. członka rodziny, który pomaga w wychowywaniu dziecka).

Czy tylko biologiczny ojciec ma prawo do tego urlopu? Otóż nie, ustawa przewiduje to uprawnienie również w stosunku do pracownika, który dziecko przysposobił. W obu przypadkach jednak warunkiem udzielenia urlopu ojcowskiego jest wychowywanie dziecka. Nie jest konieczne natomiast, by pracownik-ojciec pozostawał w związku małżeńskim z matką dziecka.

Ważne: Urlop ojcowski jako uprawnienie wynikające z Kodeksu pracy nie ma zastosowania do osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych (np. zlecenie czy o dzieło).

Do kiedy uprawniony może z niego skorzystać? W zasadzie dolną granicę wyznacza data urodzenia dziecka. Górna natomiast będzie się różniła w zależności od tego czy uprawniony jest biologicznym ojcem dziecka – wtedy może skorzystać z urlopu do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Odnośnie zaś ojca, który dziecko przysposobił – do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Jaki jest jego wymiar?

Urlop ten wynosi do 2 tygodni. Można go wykorzystać w wymiarze nie krótszym niż 7 dni. Nie musi on być wykorzystany jednorazowo. Można go także wykorzystać w 2 częściach; również wówczas każda z nich musi mieć 7 dni.

Ważne: Może on być wykorzystany niezależnie od urlopu macierzyńskiego przysługującego matce dziecka. Nic nie stoi na przeszkodzie zatem, aby rodzice wzięli go w tym samym czasie.

Warunkiem udzielenia tego urlopu jest złożenie przez pracownika pisemnego wniosku, nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika w tej sprawie. Odmowa udzielenia urlopu lub wymuszenie zmiany treści wniosku będzie wykroczeniem przeciwko prawom pracownika i jest zagrożone karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Wzór wniosku

Warszawa, dnia 18 lipca 2019 r.
………….
dane i adres pracownika

…..
dane i siedziba pracodawcy

Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego

Na podstawie art. 182(3) Kodeksu pracy, w związku z urodzeniem się w dniu …. mojego syna …., wnoszę o udzielenie mi urlopu ojcowskiego w całości w terminie od 22 lipca 2019 r. do 5 sierpnia 2019 r. Oświadczam, że do tej pory nie korzystałem z części urlopu ojcowskiego. Do pisma dołączam kopię skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka. ..............................

Urlop „tacierzyński”

W Kodeksie pracy na próżno szukać urlopu „tacierzyńskiego”. Nie jest pojęcie ustawowe, lecz potoczne i odnosi się do niewykorzystanej przez matkę-pracownicę części urlopu macierzyńskiego, którą to może ona odstąpić ojcu dziecka.

Wymiar tego urlopu zależy od tego w jakim zakresie matka dziecka już wykorzystała urlop macierzyński. Ojciec-pracownik może „przejąć” bowiem jego pozostałą część.

Ważne: Pracownica nie może zrzec się urlopu wcześniej niż 14 tygodni po porodzie.

W tym miejscu należy wskazać ile wynosi sam urlop macierzyński. Jego wysokość jest uzależniona od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie i kształtuje się następująco:

  • 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
  • 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
  • 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
  • 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
  • 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Należy przy tym wskazać, iż przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.

Przykład: Pracownica urodziła jedno dziecko przy jednym porodzie. Po wykorzystaniu 16 tygodni urlopu macierzyńskiego (4 przed datą porodu i 12 po tej dacie) zrezygnowała z jego pozostałej części na rzecz ojca dziecka. W takiej sytuacji ojciec-pracownik może wykorzystać 4 tygodnie urlopu „tacierzyńskiego”.

Pisemny wniosek należy złożyć w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego.

Również w tym przypadku odmowa udzielenia pracownikowi urlopu będzie stanowiła wykroczenie przeciwko prawom pracownika, co jest zagrożone karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Wzór wniosku

Warszawa, dnia 18 lipca 2019 r.
………….
dane i adres pracownika

…..
dane i siedziba pracodawcy

Wniosek o udzielenie pozostałej części urlopu macierzyńskiego

Na podstawie art. 180 § 9 kodeksu pracy, w związku z urodzeniem się w dniu ….. mojego syna…… i rezygnacją matki z wykorzystania pozostałej części urlopu macierzyńskiego, jako pracownik-ojciec wychowujący dziecko wnoszę o udzielenie niewykorzystanej przez matkę dziecka części urlopu macierzyńskiego, w terminie od …… Oświadczam, że do dnia dzisiejszego łączny okres wykorzystanego przez matkę urlopu macierzyńskiego wynosi ……,. Do pisma dołączam:
kopię skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka,
oświadczenie pracownicy o zamiarze rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego.

Czym się różnią?

Z powyższego wynika, że zasadnicza różnica pomiędzy nimi polega zaś na tym, że urlop ojcowski jest udzielany niezależnie od urlopu macierzyńskiego przysługującego matce dziecka, natomiast przy urlopie „tacierzyńskim” warunkiem jego udzielenia jest rezygnacja w części urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka.

Kolejną różnicą jest ich wymiar. Przy urlopie ojcowskim wynosi on 2 tygodnie, przy „tacierzyńskim” jest uzależniony natomiast od niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.

Ponadto wniosek o urlop ojcowski trzeba złożyć nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego, zaś "tacierzyński" nie później niż 14 dni.