Subskrybuj nas na Youtube
Pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym od 2 do 5 maja. 16 maja zaś skorzystał ze zwolnienia dla krwiodawcy (8 godzin). Od 15 maja nastąpiła – zgodnie z porozumieniem stron – zmiana wysokości wynagrodzenia zasadniczego z 3000 zł na 3200 zł. Przysługuje mu też premia regulaminowa od 5 do 20 proc. płacy zasadniczej. Od kwietnia do lutego premie wyniosły odpowiednio 7, 12 i 15 proc. wynagrodzenia. Jak obliczyć wynagrodzenie za maj?
/>
DPOWIEDŹ
Za maj pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy dla dawców krwi obliczone z premii, której podstawą jest już nowa stawka wynagrodzenia, oraz wynagrodzenie urlopowe z premii wypłaconej po staremu, a także wynagrodzenie za pracę i premię ustalone z uwzględnieniem zmiany stawki płacy zasadniczej.
Zwolnienie dla krwiodawcy
Pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika od pracy, jeżeli wynika to z kodeksu pracy, z przepisów wykonawczych do niego albo z innych przepisów prawa. Najczęściej takie zwolnienia są związane z koniecznością realizacji obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy, np. z zakresu bhp, stawienia się przed różnymi organami, zaopiekowania dzieckiem lub załatwienia ważnych spraw urzędowych czy rodzinnych. Wymienia je rozporządzenie w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
Przewiduje ono m.in., że pracodawca musi zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą:
●na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi,
●na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy.
Za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w rozporządzeniu w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy (...).
Pracodawca nie może odmówić udzielenia pracownikowi zwolnienia od pracy w ww. przypadkach, czy np. udzielić zamiast tego urlopu wypoczynkowego na ten cel. Jednak ze swej strony pracownik też powinien dopełnić pewnych formalności. Po pierwsze, powinien uprzedzić pracodawcę o swej zaplanowanej wizycie w stacji krwiodawstwa – obowiązują go bowiem ogólne reguły w zakresie usprawiedliwiania nieobecności. Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone w prawie pracy, które uniemożliwiają stawienie się do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania obowiązków wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Pracownik powinien także uprzedzić pracodawcę o przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli jej przyczyna jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia.
Po drugie, pracownik powinien nieobecność udokumentować, okazując zatrudniającemu zaświadczenie z placówki poboru krwi. Stacja określa w niej czas, na który pracownikowi przyznano zwolnienie od pracy w związku z oddaniem krwi – cały dzień lub jego część. Przedsiębiorca musi wówczas respektować ocenę kondycji i samopoczucia pracownika dokonaną przez stację krwiodawstwa.
Prawo do płatnego zwolnienia dla krwiodawcy wynika także z art. 9 ustawy o publicznej służbie krwi. Zgodnie z nim zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:
1) zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
2) zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z prawa pracy.
Z drugiej strony pracownik nie może też nadużywać zwolnień z tego tytułu. Zatrudniający może sprawdzić, ile razy w roku bezpieczne dla zdrowia jest oddawanie krwi i jakie powinny być przerwy między pobraniami. Regulacje te zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi.
Płaca za czas zwolnienia
Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy. Odnosząc się więc do zasad z rozporządzenia urlopowego, składniki wynagrodzenia w stawce miesięcznej w stałej wysokości przyjmuje się w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu danego zwolnienia od pracy. Przy wynagrodzeniu w stałych stawkach miesięcznych zbędne są wszelkie przeliczenia. Pracownik, mimo zwolnienia od pracy, otrzymuje wynagrodzenie z umowy o pracę. Jeśli natomiast chodzi o składniki zmienne przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, to różnica w stosunku do ustalania podstawy wynagrodzenia urlopowego polega na tym, że nie zlicza się tych składników z 3 lub 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zwolnienia od pracy, a przyjmuje w wysokości należnej w miesiącu bieżącym, w którym doszło do zwolnienia od pracy. Kwotę zmiennych składników z tego miesiąca dzieli się przez liczbę godzin rzeczywiście przepracowanych przez pracownika w tym miesiącu (pomniejszając obowiązkowy wymiar czasu pracy dla tego miesiąca o liczbę godzin zwolnienia od pracy). Otrzymaną stawkę godzinową należy pomnożyć przez liczbę godzin, które pracownik powinien był przepracować w czasie tego zwolnienia. Jeżeli w miesiącu, w którym przypadło zwolnienie od pracy, podwładny nie uzyskał zmiennego składnika (np. nie nabył prawa do premii regulaminowej), wówczas nie otrzyma osobnego wynagrodzenia za czas nieświadczenia pracy, a tylko stawkę zasadniczą w stałej wysokości. [przykład]
Podwyżka dla pracownika
Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował (art. 172 k.p.). Zasada ta jest realizowana poprzez wypłatę wynagrodzenia urlopowego, które oblicza się ze zmiennych składników wynagrodzenia, przysługujących za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc. Uwzględnia się je w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie trzech miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W razie zmiany w tych składnikach wynagrodzenia lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu, podstawę wymiaru ustala się ponownie, z uwzględnieniem tych zmian (par. 10 rozporządzenia urlopowego). Dzięki tej regulacji wynagrodzenie urlopowe odpowiada aktualnie obowiązującemu wynagrodzeniu. Chodzi o to, by za czas urlopu pracownik otrzymał wynagrodzenie, jakie wtedy obowiązuje. [ramka]
PRZYKŁAD
Ze składników zmiennych
Pracownik posiadający status honorowego krwiodawcy 10 maja 2017 r. oddał krew. Zwolnienie od pracy objęło cały dzień, tj. 8 godzin. Otrzymuje on wynagrodzenie wynoszące 15 zł/godz. i zmienną premię liczoną procentowo od uzyskanego wynagrodzenia. W maju b.r. miał do przepracowania 168 godzin, ale po pomniejszeniu tego wymiaru o 8 godzin faktycznie przepracował ich 160. Za maj, za czas przepracowany, podwładny uzyskał wynagrodzenie wraz z premią w kwocie 2760 zł. Wynagrodzenie ze składników zmiennych za okres nieobecności związanej z oddaniem krwi wyniosło 138 zł, co wynika z wyliczenia:
2760 zł : 160 godz. = 17,25 zł x 8 godz. = 138 zł.
Rozliczenie za maj
1Wynagrodzenie za pracę i premia: Jeżeli w trakcie miesiąca dochodzi do zmiany stawki wynagrodzenia, to wynagrodzenie za taki miesiąc stanowi sumę dwóch kwot, obliczonych za pracę w okresie obowiązywania danej stawki płacowej. Wynagrodzenie za maj wynosi 3124,24 zł:
a) 3000 zł : 168 godz. (wymiar czasu pracy dla maja) = 17,86 zł x 64 godz. (liczba godzin w okresie od 1 do 14 maja) = 1143,04 zł
b) 3200 zł : 168 godz. = 19,05 zł x 104 godz. (liczba godzin w okresie od 15 do 31 maja) = 1981,20 zł
c) 1143,04 zł + 1981,20 zł = 3124,24 zł
Załóżmy, że premia za maj stanowi 10 proc. płacy zasadniczej:
d) 3124,24 zł x 10 proc. = 312,42 zł
2Wynagrodzenie urlopowe: W okresie urlopu od 2 do 5 maja pracownik był wynagradzany stawką 3000 zł oraz premią ustalaną od tego wynagrodzenia. Stąd, biorąc pod uwagę art. 172 k.p., można obliczyć wynagrodzenie urlopowe z premii wypłaconych w okresie kwiecień–luty. Premie te wyniosły odpowiednio 210, 360 i 450 zł (łącznie 1020 zł) – za 496 godzin w tym okresie przepracowanych. Urlopowe wynosi więc: 1020 zł : 496 godz. = 2,06 zł 2,06 zł x 24 godz. urlopu (3 dni) = 49,44 zł
3Wynagrodzenie za czas zwolnienia na oddanie krwi: Zwolnienie to wystąpiło, gdy zaczęła już obowiązywać wyższa stawka wynagrodzenia. Dlatego premia za maj, zgodnie z par. 10 rozporządzenia urlopowego, powinna ulec przeliczeniu według nowej stawki wynagrodzenia: (3200 zł x 10 proc.) : 136 godz. (168 godz. – 32 godz. z tytułu urlopu i zwolnienia) = 2,35 zł 2,35 zł x 8 godz. = 18,80 zł
Lista płac na maj 2017 r.
| Elementy | Kwota | Sposób wyliczenia |
| Przychód | 3504,90 zł | 3124,24 zł + 18,80 zł + 312,42 zł + 49,44 zł |
| Składki na ubezpieczenia społeczne | 480,52 zł | – podstawa wymiaru – 3504,90 zł– składka emerytalna – 3504,90 zł x 9,76 proc. = 342,08 zł– składka rentowa – 3504,90 zł x 1,5 proc. = 52,57 zł– składka chorobowa – 3504,90 zł x 2,45 proc. = 85,87 złŁączna kwota składek – 480,52 zł |
| Składka na ubezpieczenie zdrowotnedo zapłaty do ZUSodliczana od podatku | 272,19 zł234,39 zł | – podstawa wymiaru – 3024,38 zł (po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne – 480,52 zł)3024,38 zł x 9 proc. = 272,19 zł3024,38 zł x 7,75 proc. = 234,39 zł |
| Zaliczka na podatek dochodowy | 244 zł | Przychód do opodatkowania – 3504,90 zł– podstawa opodatkowania po zaokrągleniu – 2913 zł[3504,90 zł (przychód) – 111,25 zł (koszty uzyskania przychodów) – 480,52 zł (składki na ubezpieczenia społeczne)]– zaliczka do US – 244 zł(2913 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 478,01 zł (zaliczka na podatek) – 234,39 zł (składka zdrowotna) = 243,62 zł |
| Kwota do wypłaty | 2508,19 zł | 3504,90 zł – (480,52 zł – 272,19 zł – 244 zł) |
Podstawa prawna
Art. 80 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).
Par. 1, 2 ust. 1, 4, 12, 16 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).
Par. 5 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy... (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 927).
Art. 9 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 332 ze zm.).
Załącznik nr 2 do rozporządzenia z 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi (Dz.U. nr 79, poz. 691 ze zm.).
