Zbiorcze świadectwo pracy trzeba wydać do 1 lipca, mimo że zatrudnienie trwa

Z kodeksu pracy 1 stycznia tego roku usunięto przepis mówiący o obowiązku wydawania zbiorczych świadectw pracy. Stało się to za sprawą ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, będącej jednym z pierwszych etapów realizacji planu Morawieckiego. Zmiana ta nie oznacza jednak, że wszyscy pracodawcy mogą już odetchnąć z ulgą i zapomnieć o przykrym obowiązku wydawania świadectw pracy raz na 24 miesiące za zakończone okresy zatrudnienia. A to w związku z przepisami przejściowymi do wyżej wymienionej ustawy.

Ustawodawca postanowił mianowicie, że jeżeli w dniu wejścia w życie tej ustawy, czyli 1 stycznia 2017 r., nie upłynął jeszcze termin na wydanie zbiorczego świadectwa pracy według dotychczasowego brzmienia kodeksu pracy, to pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi świadectwo pracy za zakończone w dniu wejścia w życie nowelizacji okresy zatrudnienia, za które dotychczas go nie wydano, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy. Oznacza to, że obowiązek ten należy wypełnić najpóźniej do 1 lipca 2017 r. Z jednym wyjątkiem – podwładny może zażądać wydania takiego świadectwa wcześniej. Wówczas pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku przez pracownika.

Zmiany od 2017 roku: Jak teraz wygląda świadectwo pracy

Od 1 stycznia tego roku zlikwidowano obowiązek wydawania zbiorczych świadectw pracy. Nasza kadrowa twierdzi jednak, że takie świadectwo trzeba wydać w stosunku do pracownika, który został zatrudniony we wrześniu 2015 r. i pracuje obecnie na drugiej z kolei umowie, zawartej jeszcze w listopadzie 2016 r. Czy ma rację?

Z regulacji w zakresie wydawania świadectw pracy, które obowiązywały do końca 2016 r. (w szczególności art. 97 par. 1–1² kodeksu pracy; dalej: k.p.), wynikało, że w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca musiał niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Nie mogło być to uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą (par. 1). Jeżeli podwładny pozostawał w zatrudnieniu u tego samego pracodawcy na podstawie umowy na okres próbny lub na czas określony, to pracodawca miał obowiązek wydać pracownikowi świadectwo pracy obejmujące zakończone okresy zatrudnienia na podstawie takich umów, zawartych w okresie 24 miesięcy, począwszy od dnia zawarcia pierwszej z nich (par. 1¹). Powinien to zrobić w dniu upływu terminu 24 miesięcy zatrudnienia. Jeżeli jednak rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy nawiązanej przed upływem 24 miesięcy przypadało po upływie tego terminu, to świadectwo pracy trzeba było wydać w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia takiej umowy o pracę (par. 1²).

Zmiany po nowelizacji

Od 1 stycznia b.r., na mocy ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, ustawodawca diametralnie zmienił brzmienie art. 97 k.p. Przede wszystkim od tego dnia nie ma obowiązku wydawania świadectw pracy (zbiorczych) automatycznie po 24 miesiącach łącznego trwania umów na czas określony.

Kiedy trzeba zapłacić za samo zgłoszenie gotowości do pracy

Obecnie art. 97 par. 1 stanowi, że w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca musi niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia zakończenia poprzedniego. Świadectwo to ma dotyczyć okresu (okresów) zatrudnienia, za które dotychczas go nie wydano. W par. 1¹ postanowiono zaś, że w przypadku nawiązania z tym samym pracownikiem kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia zakończenia poprzedniego pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy wyłącznie na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Ponadto wniosek taki może być złożony w każdym czasie i dotyczyć wydania świadectwa pracy za poprzedni okres zatrudnienia albo wszystkie okresy zatrudnienia, za które dotychczas go nie wydano. W tym ostatnim przypadku pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku.

Przepisy przejściowe

Jednak, co istotne w kontekście podanego stanu faktycznego, wspomniana wyżej ustawa z 16 grudnia 2016 r. wprowadziła przepisy przejściowe w zakresie wydawania świadectw pracy. Mowa tu o art. 22 tej ustawy. W ust. 1 ustawodawca postanowił, że jeżeli w dniu wejścia w życie tej ustawy (1 stycznia 2017 r.) nie upłynął termin na wydanie świadectwa pracy zgodnie z art. 97 par. 1¹ k.p. w brzmieniu dotychczasowym, to pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi świadectwo pracy za zakończone w dniu wejścia w życie tej ustawy okresy zatrudnienia, za które dotychczas go nie wydano. Musi to zrobić w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy. Jednakże przed upływem tego terminu pracownik może żądać wydania świadectwa pracy za zakończone w dniu wejścia w życie ustawy okresy zatrudnienia, za które dotychczas go nie wydano, a pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy w ciągu 7 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku pracownika (ust. 2). I wreszcie w ust. 3 określono, że do wydania świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy, zawartego na podstawie umowy na okres próbny lub na czas określony, trwającej w dniu wejścia w życie tej ustawy, stosuje się art. 97 par. 1-1³ k.p. w nowym brzmieniu.

Przy rozwiązaniu umowy fikcja prawna doręczenia pisma zadziała na korzyść pracodawcy

Ponadto w uzasadnieniu rządowego projektu ww. ustawy (druk nr 994) projektodawca akcentował – w kontekście ww. art. 22 – że: „Przepisy przejściowe regulują natomiast kwestie wydania świadectwa pracy zarówno w przypadku, gdy w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy pracownik nie jest już zatrudniony u pracodawcy, ale nie upłynął jeszcze 24-miesięczny okres, po upływie którego pracodawca jest obowiązany do wydania świadectwa pracy w związku z nawiązanym i zakończonym wcześniej stosunkiem pracy na podstawie terminowej umowy o pracę, oraz gdy pracownik jest zatrudniony u pracodawcy na podstawie terminowej umowy o pracę. W pierwszym przypadku pracodawca będzie obowiązany do wydania łącznego świadectwa pracy za poprzednie zakończone okresy zatrudnienia w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. (...) W drugim przypadku świadectwo pracy za okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę trwającej w dniu wejścia w życie ustawy będzie już wydawane na nowych zasadach”.

Z istoty przepisów przejściowych wynika więc, że jeżeli od daty zawarcia pierwszej umowy o pracę (na czas określony) do 1 stycznia 2017 r. nie upłynął okres 24 miesięcy, to istnieje powinność wystawienia świadectwa pracy, ale za zakończone umowy o pracę – w maksymalnym terminie do 1 lipca 2017 r. Na żądanie pracownika pracodawca musi to jednak uczynić w terminie 7 dni od złożenia wniosku. Natomiast jeżeli okres zatrudnienia na czas określony został zapoczątkowany jeszcze w 2016 r. i trwał nadal 1 stycznia br., to świadectwo pracy winno być wystawione na nowych zasadach (zmieniony art. 97 k.p.).

Dwie umowy, dwie regulacje

Z podanego stanu faktycznego wynika, że pracownik był zatrudniony na pierwszej umowie na czas określony (od września 2015 r.), a następnie na kolejnej (drugiej) od listopada 2016 r. na czas określony, która trwała 1 stycznia 2017 r. i nadal obowiązuje. Zatem w powyższym przypadku pracownikowi należy wystawić tylko świadectwo pracy za okres zatrudnienia do listopada 2016 r. (czyli za pierwszy okres zatrudnienia) – w terminie do 1 lipca 2017 r. (z tym że na wniosek pracownika obowiązek jego wydania może powstać wcześniej). Powyższe wynika z tego, że do listopada 2016 r. został zakończony okres pracy (pierwsza umowa), od rozpoczęcia którego (wrzesień 2015 r.) nie upłynęły 24 miesiące do 1 stycznia 2017 r., więc należało zastosować przepis przejściowy. Z kolei do okresu zatrudnienia od listopada 2016 r. (trwającego nadal) będą stosowane tylko nowe regulacje, czyli art. 97 k.p. w obecnym brzmieniu. Oznacza to powinność wydania świadectwa pracy niezwłocznie (dopiero w razie ewentualnego ustania zatrudnienia), chyba że pracodawca będzie planował ponownie zatrudnić pracownika w ciągu 7 dni od ustania obecnej umowy.

Ważne

Od 1 stycznia 2017 r. na mocy ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców nie ma obowiązku wydawania świadectw pracy (zbiorczych) automatycznie po 24 miesiącach łącznego trwania umów na czas określony.

Podstawa prawna

Art. 97 par. 1–1² ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).

Art. 22 ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. poz. 2255).