Polski rynek pracy boryka się z problemem starzejącego się społeczeństwa. Prognozy GUS wskazują, iż za 30 lat osoby w wieku 60-65 lat będą stanowiły ok. 40 proc. mieszkańców naszego kraju, co oznacza spore obciążenie dla osób aktywnych zawodowo i całej gospodarki. Z danych GUS wynika również, że już teraz, z ponad 16 mln aktywnych zawodowo Polaków, więcej niż ¼ osób (4,28 mln) ma skończone 50 lat. Pomimo tego, że osób starszych jest na rynku coraz więcej, jest to też grupa, w której najciężej jest o znalezienie zatrudnienia. Zgodnie z szacunkami Work Service, w 2017 r. z ogółu 5,5 mln biernych zawodowo Polaków, około 2 mln stanowi grupa 50+. Obecna sytuacja osób starszych jest po części spowodowana biernością firm, które zdają się nie zauważać trendu demograficznego i stawiają głównie na zatrudnianie osób młodych. Tymczasem, zamiast koncentrować się jedynie na Millenialsach i Zetach pracodawcy powinni zwrócić też szczególną uwagę na umiejętne zarządzanie i motywowanie starszych pokoleń w firmie.
Pokolenie w krzywym zwierciadle – stereotypy a rzeczywistość
Pracownicy 50+ są nierzadko postrzegani jako osoby zdecydowanie mniej chętne do nauki, samorozwoju i uczestnictwa w kursach i szkoleniach, zwłaszcza tych dotyczących nowych technologii. Taki stereotyp został stworzony pośrednio przez samych pracodawców, którzy z góry zakładają, że najstarsza część ich zespołu nie jest zainteresowana ofertą edukacyjną firmy. Ponadto, wiadomym jest, że firmom bardziej opłaca się inwestycja w rozwój osób młodych, mogących dłużej pracować w danym przedsiębiorstwie. – Stereotyp dotyczący bierności edukacyjnej osób starszych jest niezwykle krzywdzący, chociażby ze względu na obszerną ofertę szkoleniową dedykowaną tej grupie wiekowej. Różnorodność kursów jest potwierdzeniem zainteresowania, jakim cieszy się rozwój osobisty wśród pracowników 50+ - mówi Ada Stokowska z firmy Wyjątkowy Prezent, specjalizującej się w benefitach pracowniczych w formie przeżyć. Pracodawcy, którzy rzadziej decydują się na wspieranie starszych pracowników w ich edukacji, zdają się zapominać o istotnych cechach tej grupy wiekowej. Przede wszystkich osoby z grupy 50+ znacznie rzadziej zmieniają pracę, co oznacza, że wiedza wyniesiona ze szkolenia ma większe szanse zostać wykorzystana w obecnym miejscu pracy. Dodatkowo osoby starsze charakteryzują się punktualnością, dużym zaangażowaniem i dokładnością w wykonywanych czynnościach, co przekłada się na wyższą skuteczność szkolenia.
Kolejny, powszechnie znany stereotyp odnośnie najstarszej grupy pracowników w firmach to ich problemy z komunikacją z młodszymi pokoleniami. Tymczasem, w momencie, gdy na rynku pracy obecni są przedstawiciele generacji X, Y i Z oraz pracownicy 50+, kwestia trudności komunikacyjnych dotyczy tak naprawdę każdej z wymienionych grup. W takiej sytuacji rolą pracodawcy jest wdrażanie polityki zarządzania wiekiem w organizacji, mającej na celu budowanie relacji pomiędzy pracownikami z różnych grup wiekowych. W przypadku osób starszych warto w tym kontekście postawić na angażowanie ich do działań mających na celu transfer wiedzy w organizacji. Pracownicy 50+ mają do zaoferowania wieloletnie, bogate doświadczenie w branży oraz cenną wiedzę, którą mogą przekazać młodszym, np. w ramach programów mentoringowych czy programów staży i praktyk. Pozwoli to nie tylko na stały obieg wiedzy i informacji w firmie, ale i na zbliżenie pracowników z różnych pokoleń. Zwłaszcza, że osoby starsze to nierzadko doskonali nauczyciele, wyróżniający się cierpliwością, stabilnością emocjonalną oraz zmysłem pedagogicznym. – Warto również zadbać o mniej formalne budowanie relacji pomiędzy różnymi grupami pracowników, np. poprzez niestandardową integrację pracowników. Dobrym pomysłem jest np. regularna zmiana form integracji i zabaw, zgodnie z upodobaniami poszczególnych pokoleń w firmie – dzięki temu pracownicy nauczą się więcej o sobie i swoich zainteresowaniach – mówi Ada Stokowska z firmy Wyjątkowy Prezent.
Jak motywować pracowników 50+?
Poza inwestycją w kursy i szkolenia dedykowane starszym pracownikom, jak również angażowaniu starszego pokolenia w edukację młodszych pokoleń w firmie, warto też postawić na świadczenia pozapłacowe dostosowane do potrzeb pracowników 50+. Ze względu na problemy zdrowotne, które często nasilają się z wiekiem, wielu pracowników 50+ ceni sobie rozbudowany pakiet świadczeń medycznych w ramach prywatnej opieki medycznej. Wartościowe może okazać się też zapewnienie doradztwa finansowego w tworzeniu np. planów emerytalnych. Uzupełnieniem tego może być też doradztwo oszczędnościowe, zwłaszcza gdy dana osoba posiada uczące się dzieci lub wnuki. Popularnym świadczeniem wśród najstarszych pracowników są także atrakcyjne ubezpieczenia grupowe. W gronie benefitów, które mogą być docenione przez tę grupę wiekową, z pewnością znajdują się też elastyczne godziny pracy, bądź też ROWE (Results Only Work Enviroment, czyli środowisko pracy skoncentrowane jedynie na wynikach, bez narzucania czasu pracy, narzędzi i metodologii) - takie rozwiązania pozwalają na dostosowanie pracy do potrzeb i stanu zdrowia najstarszych pracowników. – Pracownicy 50+ doceniają też coraz bardziej niesztampowe benefity, takie jak karty podarunkowe czy vouchery na wydarzenia kulturalne czy kulinarne. Są one ciekawym uzupełnieniem standardowej oferty świadczeń dla najstarszych członków naszego zespołu – dodaje Ada Stokowska z firmy Wyjątkowy Prezent.
Ze względu na rosnącą liczbę osób starszych na rynku pracy, pracodawcy muszą zwrócić szczególną uwagę na potrzeby i oczekiwania pokolenia 50+, które dotychczas schodziło w oczach firm na drugi plan. Biorąc pod uwagę sytuację demograficzną i kondycję polskiego rynku pracy, to właśnie pracownicy 50+ mogą jeszcze zagrać w firmach pierwsze skrzypce.