Subskrybuj nas na Youtube
Porównywanie wynagrodzeń netto pomiędzy krajami nastręcza sporo problemów. W wyliczeniach trzeba brać pod uwagę różnicę w kursach walutowych oraz w systemach podatkowych. Z pomocą przychodzi jednak Eurostat, który badając siłę nabywczą obywateli Unii uwzględnia nie tylko ww. elementy, ale też stan cywilny oraz ewentualną liczbę dzieci.
Eurostat posługuje się także jednostką Standardu Siły Nabywczej (PPS euro). Eliminuje ona różnice cen pomiędzy krajami. Daje nam to możliwość oceny, ile towarów i usług jesteśmy w stanie nabyć za nasze wynagrodzenie w porównaniu do innych obywateli Unii. Ponieważ w 2015 r. koszty życia w Polsce były średnio o ok. 40 proc. niższe niż w strefie euro, jednostka PPS euro jest warta ok. 2,55 zł.
Olbrzymie różnice
W 2004 r., czyli w momencie wejścia Polski do Unii, rozpiętość nominalnych zarobków pomiędzy naszym krajem a Unią Europejską była ogromna. Przeciętne roczne wynagrodzenie netto singla wynosiło zaledwie 4,2 tys. euro, podczas gdy w Niemczech było to 22 tys., w Holandii 25,5 tys., a w Wielkiej Brytanii 31,6 tys. euro.
Ta sytuacja wyglądała tylko niewiele lepiej po przeliczeniu danych na euro PPS z 2004 r. Średnia siła nabywcza netto Polaków miała wtedy wartość 8 tys. euro PPS, podczas gdy w Portugalii wynosiła ona 12,1 tys., w Niemczech 21 tys., w Holandii 24 tys., a w Wielkiej Brytanii 29 tys. euro PPS. Trudno się więc dziwić, że w latach 2004-2006, według danych GUS, liczba emigrantów wzrosła dwukrotnie i sięgnęła prawie 2 mln osób.
Warto również zauważyć, że ponad dekadę temu system podatkowy nie był preferencyjny dla rodzin. Zakładając, że w małżeństwie z dwójką dzieci jedno z małżonków zarabiało średnią krajową, a drugie otrzymywało dwie trzecie przeciętnego wynagrodzenia, mieli oni do dyspozycji dochód roczny na poziomie 13,5 tys. euro PPS. Tylko cztery kraje w zestawieniach Eurostatu osiągały gorszy wynik: Bułgaria, Rumunia, Litwa, Łotwa.
Zdecydowanie lepiej żyło się rodzinom nie tylko krajach starej Unii (Portugalia 21,7 tys., Hiszpania 30,8 tys., Niemcy 40,5 tys., Wielka Brytania 52 tys. euro PPS), ale również wyprzedzały nas Węgry (14,2 tys. euro PPS) czy Czechy (16,2 tys. euro PPS). Ciekawostką może być fakt, że w Turcji realny dochód netto był o 15 proc. wyższy niż w Polsce i wynosił 15,5 tys. euro PPS.
Polacy liderami w regionie
W porównaniu z 2004 r. sytuacja materialna Polaków znacznie się poprawiła. Obecnie (ostatnie dane za 2015 r.) siła nabywcza singla zarabiającego przeciętną krajową wynosi netto ponad 15,14 tys. euro PPS. To prawie dwa razy więcej niż w momencie przystąpienia do UE. Dodatkowo udało nam się wyprzedzić wszystkie kraje naszego regionu. Słoweńcy mają do dyspozycji 15,1 tys., Czesi 14,1 tys., a Węgrzy 11,7 tys. euro PPS. Teraz również Polacy zarabiają ok. 20 proc. lepiej niż obywatele Turcji (12,6 tys. euro PPS).
Podobnie relacja wygląda, gdy porównany medianę wynagrodzeń, która jako wartość środkowa pokazuje, że połowa populacji zarabia poniżej, a połowa powyżej podanej kwoty. Według danych GUS za 2014 r., wynosi ona ok. 80 proc. średniej. Dla polskiego singla to 12,2 tys. euro PPS. W regionie minimalnie wyprzedza nas jedynie Słowenia (12,5 tys. euro PPS).
Od momentu przystąpienia do UE wyraźnie poprawiła się także sytuacja rodzin. W przypadku małżeństwa z dwójką dzieci dochód do dyspozycji wynosił w 2015 r. 26,4 tys. euro PPS, czyli był prawie dwa razy wyższy niż w 2004 r. W tym zestawieniu nadal wyprzedzały nas jednak Czechy (26,6 tys. euro PPS) i Słowenia (28,7 tys. euro PPS.). Dane Eurostat za 2015 r. nie uwzględniają jednak wprowadzonego w tym roku programu Rodzina 500 plus.
Wyższy standard życia polskich rodzin
Ponieważ wypłacane świadczenia 500 plus nie są opodatkowane i otrzymywane są niezależnie od dochodu za drugie (i każde kolejne dziecko), to dla przykładowej czteroosobowej rodziny z zestawienia Eurostatu powodują one zwiększenie rocznego dochodu do dyspozycji o 6 tys. zł (2,4 tys. euro PPS).
Zakładając więc ostrożnie, że w tym roku Polska nie nadrobiła dystansu do pozostałych krajów i dodając 500 plus do danych z 2015 r., otrzymujemy wartość 28,8 tys. euro PPS netto dla opisanej rodziny 2+2. To pozwala nam nie tylko wyprzedzić Czechy, ale również Słowenię oraz Portugalię (28,4 tys. euro PPS). Stawia nas to również względnie blisko takich krajów jak Irlandia (42,2 tys. euro PPS) czy Francja (45,7 tys. euro PPS).
Poważnie zmniejszyła się również różnica w poziomie życia polskich rodzin w zestawieniu z ówczesnym liderem UE. W Wielkiej Brytanii dochód netto dla przykładowej rodziny wyrażony w euro PPS przez ostatnie 11 lat obniżył się z 52 do 51,2 tys. W tym czasie dochód netto polskiego małżeństwa mającego dwoje dzieci z uwzględnieniem 500 plus wzrósł z 13,5 tys. do 28,8 tys. euro PPS.