Przedsiębiorcy mają swobodę przy określaniu zakresu terytorialnego swojej działalności, jednak skargi kierowane przez konsumentów do centrów sieci ECC-Net pokazują, że wybrane praktyki rynkowe stosowane przez firmy są kształtowane ze szkodą dla konsumentów oraz nie są zgodne z Dyrektywą 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej usług na rynku wewnętrznym.

Dyrektywa usługowa 2006/123/WE obliguje państwa członkowskie do usuwania przeszkód, jakie napotykają konsumenci w momencie nabywania usługi od usługodawcy z innego kraju UE.

Zgodnie z art. 20 Dyrektywy 2006/123/WE:

1. Państwa członkowskie zapewniają, że na usługobiorcę nie są nakładane dyskryminacyjne wymogi z uwagi na jego przynależność państwową lub miejsce zamieszkania.

2. Państwa członkowskie zapewniają, że ogólne warunki dostępu do usługi, udostępnione przez usługodawcę ogółowi ludności, nie zawierają dyskryminacyjnych postanowień dotyczących przynależności państwowej lub miejsca zamieszkania usługobiorcy, nie wykluczając jednak możliwości zachowania różnic w tych warunkach dostępu, które są bezpośrednio uzasadnione obiektywnymi kryteriami.

Dyskryminacja usługobiorców

Nierówne traktowanie wiąże się nie tylko bezpośrednio z przynależnością narodową
lub z miejscem zamieszkania, ale też z czynnikami, które są równoznaczne z przynależnością narodową lub miejscem zamieszkania np. kraj wydania karty kredytowej, czy miejsce dostawy produktu. Dyskryminacja może przybrać formę obowiązku, nałożonego jedynie na obywateli danego państwa członkowskiego, np. wymóg dostarczenia oryginalnych dokumentów, poświadczonych kopii, zaświadczenia o obywatelstwie lub urzędowego tłumaczenia dokumentów w celu skorzystania z usług, bądź z korzystniejszych warunków czy cen.

W przypadku każdej sprawy potrzebna jest jednak dokładna analiza celem ustalenia czy odmienne traktowanie jest uzasadnione obiektywnymi kryteriami – tłumaczy Piotr Stańczak, Dyrektor ECK w Polsce. Obiektywne kryteria to na przykład: dodatkowy koszt nałożony na konsumenta, który wynika z konieczności dostarczenia produktu do znacznie oddalonego miejsca, różnice co do prawa między miejscem zamieszkania konsumenta a krajem, w którym znajduje się siedziba przedsiębiorcy, czy np. różne okresy urlopowe w poszczególnych państwach członkowskich.

Zagraniczne zakupy przez Internet też podlegają reklamacji

Zobacz również

Case studies ECK: sprawy związane z dyskryminacją w oparciu o dyrektywę usługową 2006/123/WE

A. Belgijski konsument nie mógł zawrzeć umowy z polskim podmiotem świadczącym usługi telekomunikacyjne z powodu nieposiadania polskiego dowodu tożsamości, pomimo że od kilku lat mieszkał w Polsce.

B. Konsument próbował zakupić motor w Holandii. Został jednak poinformowany przez sprzedawcę, iż ten mając negatywne doświadczenia z konsumentami z Polski, nie sprzeda mu maszyny.

C. Konsument z Polski próbował zakupić w brytyjskim sklepie wysyłkowym płytę ulubionego wykonawcy. Niestety, nie było możliwości wysłania produktu, gdyż przedsiębiorca nie dostarczał ich do nowych krajów Unii Europejskiej (w tym Polski).

D. Konsument z Polski zakupił telewizor w supermarkecie w Holandii. Po tym jak zauważył wady sprzętu zdecydował się reklamować towar na podstawie gwarancji producenckiej. Polski serwis techniczny odmówił wykonania naprawy, gdyż nie honorował gwarancji wystawionych przez holenderskie podmioty.

E. Konsument z Irlandii został poinformowany przez polskie biuro podróży, że musi dopłacić do wycieczki 350 złotych więcej, jako że nie ma obywatelstwa polskiego. Wskutek interwencji ECK Polska, zwrócono mu sporną kwotę.

F. Polski konsument na brytyjskim sklepie aukcyjnym dostrzegł płytę, której nie mógł zakupić w kraju. Zamówił ją i czekał na informację o przesyłce. Poinformowano go, że sklep nie przesyła produktów do Polski. ECK skontaktowało się z przedsiębiorcą, ten jednak usprawiedliwił się wytycznymi właścicieli firmy, nie godząc się na polubowne rozwiązanie sprawy.

G. Konsumentka z Litwy kupiła bilety na koncert rockowy w Warszawie i zamówiła ich wysyłkę do Wilna. Biletów nie otrzymała, gdyż przedsiębiorca nie wysyłał biletów na teren Litwy. Konsumentka poprosiła więc o przysługę znajomego mieszkającego w Polsce, aby je odebrał.

H. Konsument z Polski zamówił odzież z zagranicznego sklepu internetowego. Zamówienie nie zostało jednak zrealizowane ze względu na to, iż sklep nie wysyła towarów do Polski.

W czerwcu 2013 r. Europejskie Centrum Konsumenckie wzięło udział w projekcie Komisji Europejskiej dotyczącym dyskryminacji, z jaką spotykają się konsumenci podczas zakupów transgranicznych („Joint ECC-Net Services Directive Project 2013”). Centra należące do Sieci ECC-Net miały za zadanie przedstawić sprawy o charakterze dyskryminacyjnym, które zostały odnotowane między 1.01.2011 a 31.12.2012. Na tej podstawie Komisja Europejska opublikuje w październiku br. specjalny raport.

Dyrektywa 2006/123/WE nie tylko ustanawia przepisy ułatwiające usługodawcom korzystanie ze swobody przedsiębiorczości i swobodnego przepływu usług, ale ma też na celu zmniejszenie obaw konsumentów, gdy decydują się na korzystanie z usług oferowanych przez firmę działającą w innym kraju UE. Ufamy, że tworzony przez KE raport wskaże kierunek przyszłych działań, których zadaniem będzie zniwelowanie obecnie istniejących dla konsumentów przeszkód – komentuje Piotr Stańczak.

Europejskie Centrum Konsumenckie (ECK) należy do Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich (ang. ECC-Net), służących pomocą konsumentom w całej UE. Europejskie centra konsumenckie bezpłatnie informują konsumentów o ich prawach w Unii Europejskiej oraz pomagają w polubownym rozwiązywaniu sporów ponadgranicznych z przedsiębiorcami mającymi siedziby w UE, Norwegii oraz Islandii. Europejskie Centra Konsumenckie są zobowiązane również do odnotowywania wszelkich zgłoszeń z zakresu tzw. dyrektywy usługowej i ich rejestracji. Mają także za zadanie służyć informacją w dziedzinie usług