Subskrybuj nas na Youtube
Ministerstwo Rozwoju ma gotową propozycję nowelizacji ustawy o pozwach zbiorowych, która uzupełni pakiet „100 zmian dla firm” (projekt został wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu).
Najważniejsza nowość to wprowadzenie modelu opt-out w przypadku drobnych spraw z tytułu naruszenia praw konsumentów lub prawa konkurencji. Stwarza on możliwość wszczęcia postępowania zbiorowego przez jedną osobę bez konieczności wskazywania tożsamości wszystkich członków grupy i ich udziału w procesie. Innymi słowy, stronami automatycznie zostaną wszyscy konsumenci, którzy ponieśli podobną szkodę ze strony tej samej firmy (chyba że wyraźnie zadeklarują, że chcą być ze sprawy wyłączeni).
W odróżnieniu od funkcjonującego dziś dla wszystkich kategorii roszczeń zbiorowych modelu opt-in zainteresowani nie będą musieli składać stosownych oświadczeń o przystąpieniu do postępowania, udowadniać, że pozwany przedsiębiorca stosował wobec nich dokładnie te same niedozwolone praktyki co wobec innych członków grupy, a ich żądania finansowe są jednolite. Obecnie są to główne powody odrzucania spraw już na etapie postępowania dotyczącego niedopuszczalności powództwa (certyfikacja). W praktyce nowe rozwiązania ograniczą efekt niesłusznego wzbogacenia sprawców szkód grupowych. Chodzi o sytuacje, kiedy nie muszą oni płacić pełnego należnego odszkodowania za stosowanie nielegalnych praktyk, gdyż nie wszyscy poszkodowani wystąpili z roszczeniami (a tym samym pozwane firmy zachowują część bezpodstawnie uzyskanych korzyści). W drobnych sprawach jest to typowe.
Ułatwienia mają dotyczyć tylko postępowań konsumenckich i z dziedziny prawa konkurencji, gdyż to właśnie w takich przypadkach roszczenia klientów są na tyle zbliżone i niewysokie, że często nie opłaca się ich dochodzić indywidualnie, a tym bardziej sięgać po skomplikowany i sformalizowany model opt-in (chodzi np. o zwrot jednakowych opłat narzuconych na podstawie klauzuli abuzywnej). Ten ostatni będzie jednak nadal obowiązywał równolegle dla pozostałych kategorii spraw.
Projekt ministerstwa przewiduje też możliwość reprezentowania grupy przez miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów, rzecznika praw obywatelskich i rzecznika finansowego, a także przedstawiciela grupy lub organizację społeczną zajmującą się ochroną interesów przedsiębiorców bądź ich klientów. W tym ostatnim przypadku potrzebna będzie jednak zgoda sądu – musi on uznać, że taka osoba czy stowarzyszenie dają rękojmię należytego wykonywania obowiązków w procesie.
Konsumenci, którzy są potencjalnymi uczestnikami postępowania grupowego, dowiedzą się o tym za pośrednictwem stron internetowych lub ogólnopolskiej czy lokalnej prasy. Jedno z rozwiązań zaproponowanych przez resort rozwoju zakłada bowiem stworzenie jasnych procedur informowania o wszczęciu sprawy na podstawie ustawy o pozwach zbiorowych.
W projekcie sprecyzowana będzie również procedura podziału między członków grupy rekompensaty zasądzonej od pozwanego przedsiębiorcy. Będzie za nią odpowiedzialny podmiot powołany i nadzorowany przez sąd.