W 2012 r. podatnik zmienił miejsce zamieszkania, a tym samym urząd skarbowy. Wcześniej był to US Warszawa-Targówek, a po zmianie US Warszawa-Wola. Do dziś nie poinformował o tym pracodawcy. Ponadto od trzech lat zgłaszał pracodawcy (PIT-12), aby ten rozliczał jego dochody. Pracodawca w poprzednich latach i w roku obecnym przesłał więc do Urzędu Skarbowego Warszawa-Targówek oraz podatnikowi PIT-40. Dodatkowo podatnik w 2014 r. osiągnął przychód z innych źródeł w postaci nagrody. Ofiarodawca wystawił mu więc PIT-8C. Czy podatnik powinien złożyć PIT-37, w którym uwzględni otrzymaną nagrodę, czy skorygować PIT-40, który trafił do US Warszawa-Targówek? Czy dodatkowo powinien złożyć ZAP-3 i poinformować o zmianie właściwości urzędu skarbowego?

ODPOWIEDZI UDZIELAJĄ
Izba Skarbowa w Warszawie
Zgodnie z ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników w przypadku zmiany adresu zamieszkania przez podatnika będącego osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL nieprowadzącą działalności gospodarczej lub niebędącą zarejestrowanym podatnikiem VAT, za dokonanie aktualizacji uznaje się podanie przez tego podatnika aktualnego adresu miejsca zamieszkania w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym. Podatnicy mogą również dokonać aktualizacji adresu miejsca zamieszkania na formularzu aktualizacyjnym ZAP-3.
Zgodnie zaś z art. 45 ust. 1 i 1b ustawy o PIT urzędem skarbowym, do którego należy złożyć zeznanie podatkowe, jest urząd właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Skoro więc podatnik na ostatni dzień roku podatkowego mieszkał w Warszawie na terenie dzielnicy Wola, powinien swoje zeznanie podatkowe złożyć do Urzędu Skarbowego Warszawa-Wola i na tym zeznaniu wskazać aktualny adres zamieszkania. W takim przypadku podatnik nie ma obowiązku składania formularza ZAP-3, chyba że zamierza wskazać lub zmienić rachunek bankowy właściwy dla zwrotu nadpłaty wynikającej z zeznania podatkowego. Nieaktualny adres zamieszkania na informacji PIT-11 nie ma wpływu na poprawne rozliczenie podatkowe.
Ponadto jeśli podatnik spełnił ustawowe warunki i złożył płatnikowi oświadczenie na formularzu PIT-12, zobowiązujące go do dokonania rocznego obliczenia podatku, to płatnik powinien sporządzić takie rozliczenie na druku PIT-40, a podatnik (jeśli nie uzyskał innych dochodów) nie ma już obowiązku składania zeznania podatkowego do urzędu skarbowego. Jednak w takim przypadku zmianę adresu zamieszkania powinien zgłosić na formularzu ZAP-3 bezpośrednio do urzędu skarbowego, gdyż nie ma możliwości aktualizacji adresu zamieszkania osoby fizycznej na podstawie rocznego obliczenia podatku sporządzonego przez płatnika.
Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym podatek dochodowy od osób fizycznych przez ostatnie trzy lata płacony był na konto niewłaściwego urzędu skarbowego. Ordynacja podatkowa w art. 5 zobowiązuje bowiem podatnika do zapłaty podatku w wysokości, terminie oraz miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego. Zgodnie z art. 45 ust. 1b ustawy o PIT właściwym urzędem skarbowym jest urząd skarbowy, za pomocą którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego wykonuje swoje zadania. Dlatego też w odniesieniu do płatności za lata 2012–2013 należy złożyć wniosek o przeksięgowanie mylnie dokonanej wpłaty na właściwe konto Urzędu Skarbowego Warszawa-Wola. Wniosek ten powinien zostać rozpatrzony przez organ niezwłocznie, nie później niż w ciągu miesiąca.
Niestety w opisanej sytuacji powstanie zaległość podatkowa w wysokości zobowiązania, którego nie uiszczono na właściwe konto. Chociaż US Targówek po rozpatrzeniu wniosku o przeksięgowanie wpłaty na właściwe konto przekaże kwotę zobowiązania podatkowego na rzecz właściwego urzędu skarbowego, to jednak skutki pomyłki obciążą podatnika. Od kwoty zaległości podatkowej naliczone zostaną odsetki.
Podatnik w latach 2013–2014 składał swojemu pracodawcy formularz PIT-12. W jego treści znajdują się rubryki dotyczące adresu zamieszkania oraz właściwego dla podatnika urzędu skarbowego. Jeżeli podatnik zgodnie ze stanem rzeczywistym uzupełnił treść owego formularza, to w takim przypadku odpowiedzialny za nieprawidłowości będzie płatnik-pracodawca, zgodnie z zasadą wynikającą z art. 30 par. 1 ordynacji, ponieważ faktycznie pobrał on podatek, ale nie wpłacił go na rzecz właściwego urzędu.
Odnośnie do uzyskanej nagrody należy wskazać, że podatnik nie był uprawniony do złożenia formularza PIT-12 w 2015 r. (obejmującego rozliczenie za 2014 r.).
Z treści art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT wynika, że złożone płatnikowi oświadczenie sporządzone według ustalonego wzoru traktuje się jako oświadczenie o uzyskaniu przychodów poza dochodami uzyskanymi od płatnika, z wyjątkiem dochodów określonych w art. 30–30c oraz art. 30e ustawy o PIT. Ponieważ otrzymana przez podatnika nagroda nie jest związana ze sprzedażą premiową ani nie mieści się w katalogu przychodów określonych w art. 30–30c oraz art. 30e ustawy o PIT, należy wykazać ją w deklaracji PIT-37, a podatnik nie może zostać rozliczony przez swojego pracodawcę. W tej sytuacji należy wskazać, że w odniesieniu do roku podatkowego 2014 podatnik, niezależnie od dokonania przez pracodawcę rozliczenia na PIT-40, powinien był złożyć zeznanie PIT-37 w terminie do 30 kwietnia. Złożenie zgłoszenia PIT-12 nie pozbawia bowiem podatnika prawa do złożenia zeznania na zasadach ogólnych. Jeżeli podatnik we własnym zakresie złożył PIT-37, w którym przedstawił wszystkie uzyskane przychody, to deklaracja złożona w jego imieniu przez pracodawcę nie powinna wywoływać skutku. Dlatego też podatnik nie musi wnioskować do swojego pracodawcy o dokonanie korekty. Kiedy podatnik złożył deklarację PIT-37, złożona uprzednio przez płatnika błędna deklaracja powinna zostać potraktowana przez organ podatkowy jako informacja, a w razie wątpliwości organ ma prawo wezwać podatnika do złożenia wyjaśnień.
Analizy wymaga też kwestia obowiązku informacyjnego o zmianie miejsca zamieszkania. Zasady dotyczące obowiązku ewidencyjnego podatników zostały uregulowane w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów na podatniku będącym osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL, nieprowadzącą działalności gospodarczej nie ciąży obowiązek złożenia zgłoszenia ZAP-3. Od 1 stycznia 2012 r., w myśl art. 9 ust. 1d powyższej ustawy, do aktualizacji adresu zamieszkania osoby fizycznej objętej rejestrem PESEL wystarczy podanie przez podatnika aktualnego adresu miejsca zamieszkania w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym. Dlatego też w przedmiotowym przypadku złożenie deklaracji w 2015 r. (za 2014 r.) będzie stanowić również informację o zmianie miejsca zamieszkania.
Należy także wskazać, że uchybienia dokonane przez podatnika mogą mieć dla niego skutki o charakterze karnym skarbowym. Błędne podanie płatnikowi danych dotyczących miejsca zamieszkania w druku PIT-12 powoduje, że wypełnione zostają znamiona z treści art. 81 par. 1 kodeksu karnego skarbowego (dalej: k.k.s.), a podatnik może zostać ukarany grzywną. Ponadto podatnik, składając formularz PIT-12, jednocześnie stwierdził, że spełnia warunki do rozliczenia podatku dochodowego przez pracodawcę. Oświadczenie, że podatnik, poza dochodami uzyskanymi od płatnika, nie uzyskał innych dochodów w 2014 r., było nieprawdziwe, gdyż w tym okresie podatnik otrzymał również nagrodę od innego podmiotu. Mając powyższe na uwadze, zgodnie z art. 56 par. 1–3 k.k.s., jeżeli podatnik swoim czynem naraził podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli jednak podatnik terminowo złożył deklarację PIT-37, w której wykazał wszystkie uzyskane przychody, podatek nie zostanie uszczuplony.
Podstawa prawna
Art. 37 ust. 1 pkt 1, art. 45 ust. 1 i 1b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Art. 9 ust. 1d ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1314 ze zm.). Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613).