Wynagrodzenie za opiekę nad dziećmi trzeba rozliczyć w rocznej deklaracji podatkowej. O wyborze właściwego formularza PIT decyduje forma wykonywanej pracy wykonywanej przez nianie.

Czy opiekunka rozlicza się z fiskusem

Czytelniczka w 2012 r. opiekowała się dzieckiem. Czy ma obowiązek rozliczyć tego typu dochody i na jakim formularzu powinna je wykazać?
Rozliczenie podatkowe dochodów z tytułu opieki nad dziećmi zależy od tego, czy niania była zatrudniona na umowę o pracę lub na podstawie umowy-zlecenia, np. w agencji pracowniczej, czy też pracowała na własny rachunek i wykonywała działalność gospodarczą. Jeśli kobieta była zatrudniona, to dochody rozliczy na podstawie druku PIT-11 uzyskanego od swojego pracodawcy. Są w nim informacje na temat pobranych zaliczek na podatek dochodowy. Druk ten powinien być wystawiony i przesłany podatniczce oraz urzędowi skarbowemu do końca lutego 2013 r. Na jego podstawie do 30 kwietnia 2013 r. niania rozlicza się z fiskusem w zeznaniu PIT-37.
Z kolei jeśli kobieta prowadziła działalność gospodarczą, to sama musi co miesiąc odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy. Ich kwoty powinna uwzględnić w zeznaniu PIT-36 lub PIT-36L (jeśli wybrała 19-proc. liniową stawkę podatku). Roczną deklarację musi złożyć najpóźniej do 30 kwietnia 2013 r. i do tego dnia wpłacić należny podatek na konto urzędu.
Niania mogła też rozliczyć dochody z działalności gospodarczej w uproszczonej formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (stawka 8,5 proc.). W takim jednak przypadku formularz PIT-28 powinna złożyć do końca stycznia 2013 r. Jeśli jeszcze tego nie zrobiła, do spóźnionej deklaracji powinna dołączyć pisemne wyjaśnienie, dlaczego nie dotrzymała terminu. W ten sposób uniknie sankcji karnych skarbowych. Będzie jednak musiała zapłacić należny podatek wraz z odsetkami za zwłokę.
Podatek z tytułu opieki nad dziećmi można również opłacać w formie karty podatkowej. Jego wysokość ustala naczelnik urzędu skarbowego, a miesięczna stawka zależy od liczby godzin w miesiącu poświęconych na opiekę nad dzieckiem – do 48 godzin będzie to 1,60 zł za każdą godzinę, od 48 do 96 godzin – 76,80 zł + 3,20 zł za każdą godzinę, a powyżej 96 godzin – 230,40 zł.
Podstawa prawna
Art. 27 ust. 1, art. 45 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).
Art. 16 ustawy z 10 września 1999 r. kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r., nr. 111., poz. 765 z późn. zm.).
Art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Czy zawsze trzeba zapłacić podatek

Podatniczka przez pięć miesięcy opiekowała się dzieckiem i otrzymywała za to po 500 zł miesięcznie. W 2012 r. nie miała innej pracy. Czy musi zapłacić podatek?
Jeśli jej dochody nie przekroczyły 3091 zł, czyli tzw. kwoty wolnej od podatku (i były jedynymi w ciągu roku), to nie ma obowiązku zapłaty podatku. W takim przypadku wystarczy jedynie złożenie deklaracji do urzędu skarbowego i wykazanie dochodów.
Podstawa prawna
Art. 27 ust. 1, art. 45 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).

Czy opieka może być przychodem z innych źródeł

Kobieta podpisała ze swoimi sąsiadami umowę uaktywniającą. Na tej podstawie opiekowała się ich dwuletnim dzieckiem. Czy ma obowiązek rozliczyć się z tego z fiskusem?
Podpisując umowę uaktywniającą, rodzice mogą zlecić sprawowanie opieki nad dzieckiem od 20. tygodnia życia do zakończenia roku szkolnego, w którym ukończy ono 3 lata (jeśli nie może chodzić do przedszkola, to do ukończenia 4. roku życia). Umowę mogą zawrzeć z dowolną osobą, która ma prawo do podpisania umowy-zlecenia w rozumieniu kodeksu cywilnego (zazwyczaj osoba pełnoletnia, która ma zdolność do czynności prawnych), także np. z członkiem rodziny. Nianią nie może być tylko jeden z rodziców dziecka.
Wynagrodzenie z umowy uaktywniającej jest kwalifikowane do przychodów z tzw. innych źródeł. W trakcie roku rodzice nie mają obowiązku odprowadzać od niego zaliczek na podatek dochodowy. Oznacza to, że niania musi się sama rozliczyć się z fiskusem na formularzu PIT-36, wypełniając wiersz „przychody z innych źródeł”. Do opodatkowania stosuje skalę podatkową, tj. 18- lub 32-proc. stawkę.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).
Art. 65 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. nr 45, poz. 235 z późn. zm.).

Czy można wpłacać za siebie zaliczki

Studentka wykonywała w 2012 r. pracę na podstawie umowy uaktywniającej i odprowadzała na konto urzędu skarbowego zaliczki na PIT liczone według 18-proc. stawki. Czy może ich kwoty uwzględnić w rozliczeniu rocznym?
Co do zasady, przychody z innych źródeł podlegają opodatkowaniu dopiero w zeznaniu rocznym. Niania mogła jednak podjąć decyzję o odprowadzaniu miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. Powinna je wpłacać na rachunek urzędu skarbowego właściwego według jej miejsca zamieszkania w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskała dochód. Wpłaty powinna kontynuować aż do końca tego roku podatkowego. Ich kwoty ma prawo uwzględnić w rocznej deklaracji PIT-36 w części dotyczącej należnych zaliczek. Gdyby nie wpisała ich w zeznaniu, w praktyce zapłaciłaby podwójny podatek.
Podstawa prawna
Art. 44 ust. 1c, 1d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).

Czy niania może odliczyć składki

Podatniczka opiekowała się dzieckiem na podstawie umowy uaktywniającej. Zarabiała miesięcznie 1700 zł brutto. Czy może, rozliczając PIT-36, odliczyć kwoty składek na ubezpieczenia społeczne?
Na podstawie umo- wy uaktywniającej niania podlega obowiązkowo ubezpieczeniu: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Może też dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Jej przychód (wynagrodzenie brutto) może zostać pomniejszony o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne, ale tylko w tej części, w której sama je finansowała. Chodzi o to, że składki do ZUS (emerytalne i rentowe) od podstawy nieprzekraczającej wysokości minimalnej płacy (w 2012 r. było to 1500 zł, obecnie – 1600 zł) pokrywa budżet.
Jeśli więc w 2012 r. niania zarabiała miesięcznie mniej niż 1500 zł, to nie może obniżyć przychodu z umowy uaktywniającej o składki na ubezpieczenia. Jeśli zaś jej wynagrodzenie wynosiło 1700 zł, to składki w części ustalonej od nadwyżki ponad kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę mogą być odliczone w zeznaniu podatkowym. Niania może też odliczyć od przychodu składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, niezależnie od wysokości wynagrodzenia. Jest ona bowiem finansowana w całości z jej środków własnych.
Z kolei kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne jest odliczana od podatku.
Podstawa prawna
Art. 51, art. 65 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. nr 45, poz. 235 z późn. zm.).
Czy dojazdy zalicza się do kosztów
Niania co miesiąc w 2012 r. zarabiała 1600 zł miesięcznie brutto na podstawie umowy uaktywniającej. Miesięcznie na dojazdy pociągiem do swojego podopiecznego wydawała 400 zł. Czy może te koszty odliczyć w PIT-36?
Co do zasady, do wynagrodzenia niani stosuje się podwyższone koszty w wysokości 20 proc. uzyskanego przychodu. Oblicza się je od przychodu pomniejszonego o potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.
Jeśli jednak faktycznie poniesione koszty są wyższe, niania może pomniejszyć o nie przychód, o ile jest w stanie przedstawić potwierdzające je dowody. Faktycznymi kosztami mogą być wszelkie wydatki, które miały związek z wykonywaną pracą i które niania potrafi udokumentować. Może to być więc np. dojazd do dziecka komunikacją publiczną. Dokumentuje się go biletami (najlepiej imiennymi miesięcznymi) lub fakturami od przewoźnika. Także w przypadku odliczenia wydatków na zakup paliwa do samochodu najlepiej mieć faktury. Faktycznie poniesione koszty odlicza się od przychodu pomniejszonego o składki ZUS.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 9 pkt 6, ust. 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).
Czy w wypełnianiu PIT pomogą druki ZUS
Rodzice dziecka, którym niania zajmuje się na podstawie umowy uaktywniającej, nie wystawiają jej PIT-11. Czy opiekunka może rozliczyć PIT na podstawie innych dokumentów?
Z tytułu wykonywania umowy uaktywniającej niania nie otrzymuje informacji PIT-11, w związku z czym dla prawidłowego rozliczenia się powinna wykorzystać wszelkie dokumenty potwierdzające wysokość uzyskanego przychodu i odprowadzonych składek ubezpieczeniowych. Dokumentami takimi mogą być: umowa między nianią a rodzicem, pokwitowania otrzymania pieniędzy czy przelewy bankowe. Ułatwieniem dla niani będzie prowadzenie w zeszycie ewidencji otrzymywanych kwot. Pomocne przy prawidłowym rozliczeniu się z podatku mogą być druki ZUS składane przez zatrudniającego ją rodzica. Niania znajdzie w nich kwotę wyliczonych składek na ubezpieczenie społeczne (obowiązkowe składki: emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz wysokość ewentualnej składki na ubezpieczenie chorobowe), a także składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podstawa prawna
Art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).
Art. 3 pkt 9, art. 87 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.).
Czy niania ma prawo do wspólnego rozliczenia
Opiekunka chciałaby się rozliczyć wspólnie z mężem, który w 2012 r. uzyskał znacznie wyższe od niej dochody. Czy może to zrobić?
Niania przy rozliczeniu PIT może korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów, np. wspólnego rozliczenia z mężem czy samotnie wychowywanym dzieckiem, a także z ulg podatkowych, np. na internet. Dotyczy to dochodów rozliczanych na zasadach ogólnych, np. z tytułu umowy o pracę, działalności wykonywanej osobiście na podstawie umowy-zlecenia, umowy uaktywniającej czy też działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej.
Tylko jeśli niania prowadziła działalność opodatkowaną 19-proc. liniowym podatkiem, nie ma prawa do wspólnego rozliczenia ani ulg.
Podstawa prawna
Art. 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).