Separacja, czyli uchylenie wspólnoty małżeńskiej, niesie ze sobą konsekwencje nie tylko w zakresie stosunków cywilnoprawnych, ale również w sferze podatkowej. W wyniku orzeczenia separacji powstaje rozdzielność majątkowa, która wywiera bezpośrednio skutki związane ze statusem cywilnym oraz rodzinnym. Nie jest to też obojętne dla obowiązków i praw podatkowych.
– W efekcie mimo utrzymania małżeństwa małżonkowie w separacji nie będą mogli złożyć wspólnego zeznania za rok, w którym doszło do separacji, oraz za kolejne lata – ostrzega Maciej Grela, doradca podatkowy w kancelarii Gide Loyrette Nouel.
Jednym z warunków do zastosowania wspólnego rozliczenia jest bowiem pozostawanie przez cały rok we wspólności majątkowej.
Jak skorzystać z preferencyjnego rozliczenia w zeznaniu za 2011 rok
Jak skorzystać z preferencyjnego rozliczenia w zeznaniu za 2011 rok

Zobacz również
Małżonkowie na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu PIT mogą być opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów po uprzednim odliczeniu odrębnie przez każdego z nich kwot ulg. W tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.
Z kolei z uwagi na to, że separacja nie oznacza rozwiązania związku małżeńskiego, małżonkowie w separacji będą w dalszym ciągu mogli korzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, przewidzianego dla członków najbliższej rodziny.
Separacja wywiera również skutki w sferze odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe małżonków.
– Małżonkowie po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu o separacji w dalszym ciągu ponoszą osobistą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonka powstałe przed tym dniem – wyjaśnia Maciej Grela.
Ekspert dodaje, że zakres przedmiotowy odpowiedzialności obejmuje rzeczy wchodzące do majątku wspólnego przed orzeczeniem separacji, mimo że staną się składnikami majątku osobistego małżonka. Ponadto podatnik pozostający w separacji może ponosić solidarnie z małżonkiem jak osoba trzecia odpowiedzialność przewidzianą w art. 111 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Trzeba pamiętać, że członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności.
W tym zakresie – według Macieja Greli – podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej, jednak tylko do wysokości wartości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.
Małżonkowie mogą złożyć wspólne zeznanie podatkowe, po spełnieniu ustawowych warunków
Aby złożyć jeden PIT, mąż i żona muszą: podlegać w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, być we wspólności majątkowej przez cały rok, pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok.