Sąd Najwyższy: Neosędziowie nie mogą zadawać pytań prawnych

Jeżeli w składzie orzekającym danego sądu znajdują się tzw. neosędziowie, postępowanie przed tym sądem jest wadliwe i prowadzi do nieważności postępowania, a w konsekwencji taki skład nie może kierować pytań prawnych do Sądu Najwyższego, a jeśli już je zada, to SN musi odmówić odpowiedzi – wynika z postanowienia SN.

Postępowania prowadzone przez neosędziów są nieważe
SN nie odpowie neosędziom na pytania prawne

Kwestia właściwej obsady sądu oraz problem wykonywania czynności przez sędziów powołanych przez Krajową Radę Sądownictwa ukształtowaną po zmianach, które uchwalono w 2017 r. (tzw. neo-KRS), zaczyna coraz bardziej ciążyć na bieżącym orzecznictwie. Sąd, w którego składzie zasiadają tzw. neosędziowie, nie tylko może mieć problem z uznaniem swoich wyroków czy postanowień, lecz także nie jest nawet w stanie zgłaszać problemów prawnych, które wymagają wyjaśnień. Tak właśnie stało się w sprawie dotyczącej reprezentowania przedsiębiorstwa przez zarządcę przymusowego, wyznaczanego na zasadach określonych w kodeksie postępowania karnego, w wypadku prowadzenia postępowania karnego przeciwko właścicielowi tegoż przedsiębiorstwa w celu zabezpieczenia ewentualnych sankcji majątkowych. Rozpoznający sprawę warszawski sąd apelacyjny zadał Sądowi Najwyższemu pytanie prawne dotyczące kwestii legitymacji formalnej zarządcy przymusowego spółki akcyjnej. A SN odmówił udzielenia odpowiedzi.

Postępowania prowadzone przez neosędziów są nieważe

SN wskazał, że z uzasadnienia pytania prawnego wynika, że sąd pytający tak naprawdę nie ma poważniejszych wątpliwości prawnych, a poszukuje jedynie solidnego uzasadnienia swoich poglądów, także w celu uniknięcia ewentualnego uchylenia czy zmiany orzeczenia w wyniku złożenia przez stronę skargi kasacyjnej.

Jednak istniał jeszcze drugi, poważniejszy powód odmowy. W składzie orzekającym, który zadał pytanie, zasiadali w większości tzw. neosędziowie, tj. osoby powołane do orzekania przez obecnie funkcjonującą KRS.

– Nie jest możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie prawne w sytuacji, gdy mamy do czynienia z nieważnością postępowania przed sądem pytającym. W takim wypadku odmawia się odpowiedzi na zadane pytanie przez sąd, który prowadzi takie nieważne postępowanie – stwierdził w ustnych motywach wyroku sędzia sprawozdawca Dariusz Dończyk.

SN nie odpowie neosędziom na pytania prawne

– SN dostrzegł tu nieważność postępowania, gdyż w składzie stołecznego sądu apelacyjnego, który zadał rozpoznawane pytanie prawne, zasiadało aż dwoje sędziów, którzy uczestniczyli w sprzecznej z konstytucją procedurze powołania ich na stanowiska sędziów. Ci sędziowie byli świadomi, w jakich procedurach uczestniczą i jakie są tego konsekwencje dla stron i sądownictwa. Dlatego, zdaniem SN, tak ukształtowany skład sądu nie jest sądem spełniającym warunki wskazane w konstytucji, europejskiej konwencji praw człowieka czy traktatach unijnych. W tej sytuacji należało odmówić udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie prawne – dodał sędzia Dończyk. ©℗

orzecznictwo